تدوین دستورالعمل ‌های مراقبت از معلولین در دوران کرونا

به گزارش خبرگزاری شبستان: دکتر «محمدتقی جغتایی»، در نشست خبری که در استودیو سلامت وزارت بهداشت و به صورت ویدیوکنفرانس برگزار شد، با اشاره به روز جهانی معلولین، گفت: در حوزه توانبخشی، وظیفه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بخش پزشکی توانبخشی است. در این راستا، یکی از وظایف وزارت بهداشت تربیت نیروی انسانی است و در سال‌ های گذشته نزدیک به ۱۸ هزار نفر نیرو در رشته‌ های مختلف اعم از پزشکی، طب فیزیکی و رشته ‌های مختلف توانبخشی تربیت شده که در نظام سلامت مشغول به کار هستند. در حال حاضر حدود ۷۰۰۰ مرکز، کلینیک و دفتر کار خدمات توانبخشی تاسیس شده است. بیش از ۳۰۴ مرکز یا مطب طب فیزیکی تاسیس شده است. همچنین به ۱۳۷ مرکز جامع خدمات توانبخشی مجوز داده شده است که خدمات توانبخشی را به افراد جامعه ارائه می ‌دهند.
 
وی افزود: از طرف دیگر یکی از اقدامات مهم این است که وزارت بهداشت پیگیر بود تا بتواند هرچه زودتر افرادی را که اختلال تکاملی دارند، شناسایی کند و به همین جهت از سال ‌های گذشته غربالگری کودکان برای اختلالات تکاملی در نظام شبکه آغاز شده است. در حال حاضر، ۶۳ درصد تمامی کودکان در سن ۱۲ سال به بالا در معرض غربالگری اختلالات تکاملی قرار می ‌گیرند و اگر اختلالی داشته باشند، به مراکز اختلالات تکاملی ارجاع داده می‌ شوند. باید توجه کرد که سالیانه بیش از ۹۰۰ هزار کودک در کشور از نظر اختلالات تکاملی غربالگری می ‌شوند.
 
دکتر جغتایی ادامه داد: در زمینه اوتیسم هم برنامه‌ هایی دیده شده که پایلوت آن در اصفهان آغاز شده است و به تدریج در شهرهای دیگر هم آغاز می ‌شود تا بتوانیم کودکان اوتیسم را به سرعت تشخیص داده و مداخلات لازم را انجام دهیم. وزارت بهداشت هم قبول کرده که مقداری از هزینه ‌های این کودکان را تحت پوشش قرار دهد تا به مراکز مخصوص اختلالات اوتیسم ارجاع شوند.
 
طراحی و تدوین برنامه ملی دمانس
 
وی گفت: همچنین یک برنامه ملی با عنوان دمانس در حال تدوین است تا بتوانیم هر چه زودتر افرادی که در معرض دمانس یا اختلال حافظه قرار می ‌گیرند، از طریق نظام شبکه تشخیص داده و به مراکز درمانی ارجاع دهیم که در حال طراحی است. از طرف دیگر وزارت بهداشت توانسته علیرغم محدودیت‌ های ارزی، سمعک را برای افرادی که اختلال شنوایی دارند، تهیه کند و سالانه به طور متوسط ۱۱۰ هزار سمعک از سوی وزارت بهداشت تامین شده و در اختیار مراکز مختلف با ارز دولتی قرار می ‌گیرد. همچنین کاشت حلزون هم سال‌ ها است که انجام می‌ شود و هر سال ۱۵۰۰ کودکی که مشکل شنوایی دارند، در بیمارستان‌ های منتخب سراسر کشور، کاشت حلزون می ‌شوند.
 
تدوین دستورالعمل ‌های مراقبت از معلولین در دوران کرونا 
 
مشاور وزیر بهداشت در امور توانبخشی بیان کرد: در زمان کرونا نحوه ارائه خدمات توانبخشی برای افراد ارائه کننده خدمات توانبخشی طراحی و ابلاغ شد و همچنین دستورالعمل ‌هایی در زمینه مراقبت از معلولین نیز تدوین شده است که این موضوع باعث شده است که در کشور ما افراد معلولی که در مراکز ارائه خدمات توانبخشی و یا مراکز نگهداری شبانه روزی هستند، میزان افراد درگیر با کرونا نسبت به سایر کشورها کمتر باشد.  
 
تلاش وزارت بهداشت برای افزایش تخت‌ های توانبخشی
 
وی افزود: یکی دیگر از برنامه‌ هایمان گسترش تخت‌ های توانبخشی است که در حال حاضر در برخی بیمارستانها خدمات توانبخشی ارائه می ‌شود، اما سیاست وزارت بهداشت افزایش این تخت ‌های توانبخشی در کشور است.
 
لزوم مناسب سازی فضاهای شهری برای معلولان
 
مشاور وزیر بهداشت در امور توانبخشی درخصوص مناسب سازی فضای شهری عنوان کرد: معلولین نیازهای متعددی دارند، ابعاد دیگر توانبخشی اعم از اجتماعی، آموزشی، رفاهی و حمایت ‌های اجتماعی بر اساس قانون جامع حمایت از معلولین جزو وظایف سایر ارگان ‌ها است. شهرداری هم به دنبال مناسب ‌سازی شهری برای معلولان است، اما با این اقدام فاصله زیادی داریم. زیرا ساختمان‌ هایی که ساخته شده از قبل مناسب ‌سازی نشده است. با این حال همت جدی در این زمینه وجود دارد.
 
وی افزود: در عین حال، یک کارگروه توانبخشی در تمام دانشگاه های علوم پزشکی ایجاد شده و ما امیدواریم توانبخشی پزشکی را به تدریج در نظام ارائه خدمات سلامت توسعه داده و ابلاغ کنیم. در حوزه تجهیزات توانبخشی نیز کارگروهی در دفتر تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت ایجاد شده که کارش استانداردسازی وسایل و تجهیزات توانبخشی است.
 
میزان ابتلا و فوتی ناشی از کرونا در معلولان
 
دکتر جغتایی درخصوص آمار فوتی ‌های معلولین در دوران کرونا، تصریح کرد: خوشبختانه میزان درگیری افراد دارای معلولیت در کرونا در کشور نسبت به نقاط دیگر و نسبت به افرادعادی جامعه خیلی کم بود و هم آمار فوتی ‌ها. زیرا بلافاصله بعد از پاندمی دستورالعمل مراقبت و محافظت از افراد دارای معلولیت با کمک سازمان بهزیستی تدوین و اجرا شد.
 
گسترش تله مدیسین و پزشکی از راه دور
 
وی با بیان اینکه گسترش تله مدیسین و پزشکی از راه دور و ارائه خدمات توانبخشی از این طریق جزو سیاست‌ های وزارت بهداشت است، گفت: در حال حاضر در برخی خدمات، افراد یک یا دو بار برای آموزش حضوری مراجعه می ‌کنند و بعد با استفاده از فضای مجازی سایر تمرینات و مشاوره‌ ها را انجام می‌ دهند. تقریبا بخش عمده ‌ای از افراد در حوزه توانبخشی از این خدمت استفاده می‌ کنند. البته باید توجه کرد که در برخی خدمات توانبخشی هیچ چیز جای خدمات حضوری را نمی گیرد، اما در حال حاضر چاره ای نیست. در عین حال چند پلتفرم در حال طراحی است که بتواند خدمات توانبخشی را از راه دور ارائه دهد.
 
مشاور وزیر بهداشت در امور توانبخشی با بیان اینکه دو اختلال تکاملی در دوران کودکی شایع ‌تر از همه است، گفت: یکی اوتیسم است و یکی هم کودکان فلج مغزی است. از نظر برآوردهای جهانی گفته می شود از بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ تولد ممکن است یک نفر مبتلا به فلج مغزی قابل شناسایی دچار شود. در اوتیسم هم گفته می‌شود بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ تولد یک نفر ممکن است به اوتیسم مبتلا باشد.
 
فیزیوتراپی بیمه است
 
دکتر جغتایی درخصوص بیمه خدمات توانبخشی، اظهار کرد: در حال حاضر بسیاری از خدمات توانبخشی مانند فیزیوتراپی تحت پوشش بیمه است. بیش از ۹۵ درصد خدمات فیزیوتراپی تحت پوشش بیمه پایه و تکمیلی قرار گرفته است. برای برخی خدمات دیگر هم شناسنامه خدمت طراحی شده و باید تحت پوشش بیمه قرار گیرد. در مورد بیمه خدمات توانبخشی در ماده ۶ قانون حمایت از معلولان آمده است که این خدمات توانبخشی معلولان باید تحت پوشش بیمه قرار گیرد و سازمان برنامه و بودجه باید منابع این کار را تامین کند. نامه های متعددی با امضای وزیر بهداشت در این زمینه نوشته شده و امیدواریم منابع لازم برای پوشش کامل خدمات توانبخشی تامین شود. البته بسیاری از خدمات فیزیوتراپی تحت پوشش بیمه های پایه و تکمیلی قرار گرفته است، اما پوشش کامل همه خدمات توانبخشی نیازمند تامین بودجه است و قطعا انجام آن به علت کاهش هزینه های جانبی به نفع بیمه هاست و البته وزارت بهداشت وظیفه خود را برای تعرفه گذاری این خدمات انجام داده است.
 
کاهش ۳۵ درصدی مراجعات به مراکز توانبخشی
 
دکتر جغتایی درخصوص تاثیر کرونا بر خدمات توانبخشی گفت: بعد از شیوع کرونا مراجعات افراد نیازمند خدمات توانبخشی به مراکز دولتی و خصوصی توانبخشی حدود ۳۵ درصد کاهش یافته است که البته بخشی از آموزش ‌ها و خدمات به صورت مجازی ارائه می ‌شود. البته دولت تلاش کرده است با پرداخت یارانه به این مراکز از زیان آنها بکاهد و اخیرا با تصویب معاونت درمان، قرار شده این یارانه درحد تعرفه های خدمات بخش خصوصی به مراکز بخش خصوصی نیز پرداخت شود.
 
مشاور وزیر بهداشت در امور توانبخشی در پاسخ به سوالی درباره میزان فوت کرونا در مراکز سالمندان، گفت:  آمار آن را سازمان بهزیستی باید اعلام کند اما با اجرای دستورالعمل های سختگیرانه وزارت بهداشت در خانه های سالمندان و مراکز نگهداری معلولان میزان ابتلا و فوتی در این مراکز در ایران در پاندمی کرونا کمتر از متوسط جهانی است.
 
وی همچنین بیان کرد: در حوزه سکته مغزی در آمریکا در سال ۷۵۰ هزار سکته مغزی اتفاق می ‌افتد. در ایران هم پیش ‌بینی می شود سالانه بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار نفر دچار سکته مغزی شوند. باید توجه کرد که سکته مغزی علت عمده معلولیت ها محسوب می شود.