به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، «رمضان علی تبار» در نشست علمی مجازی «آسیب شناسی پژوهش در علوم انسانی» از سلسله نشست های همایش مجازی «علوم انسانی- اسلامی، پژوهش و فناوری» که پیش از ظهر امروز(یکشنبه 23 آذر) از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، با اشاره به ضعف در مسأله محوری به عنوان یکی از معضلات پژوهش در علوم انسانی اسلامی اظهار داشت: مسأله محور نبودن و توجه بیش از حد به موضوعات و کلی نگری موضوعی است که پژوهش های علوم انسانی غالبا از آنها رنج می برند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: در مورد مسأله محوری باید به این نکته اشاره کنیم که ناظر به بحث روش پژوهش است که متأسفانه خیلی از اوقات به آن بی توجهی می‌شود، بنابراین این بحث که گفته می‌شود در حوزه پژوهش های علوم انسانی نباید همیشه موضوع محور کار کنیم درست است.
وی عنوان کرد: ویژگی های یک مسأله ای که می خواهیم برای پژوهش در نظر بگیریم، مجهول بودن، مشکل عینی فرد و جامعه بودن، محدود و جزئی بودن است، بنابراین پژوهش های مسأله محور محور ناظر به ویژگی محدود و جزئی است، در حالی که پژوهش های موضوع محور خیلی کلی است و نمی‌تواند به صورت جزئی و عینی مشکلی که در حال حاضر جامعه با آن دست و پنجه نرم می‌کند را حل و رفع کند.
علی تبار در ادامه با ذکر مثالی در ارتباط با موضوع عنوان کرد: مثلا ازدواج جوانان یک مسأله نیست بلکه موضوع کلی است که مسائل زیادی را در دل خود جای داده است و از این زاویه وارد این نکته می شویم که باید مسأله واقعی را بسنجیم و در حوزه علوم انسانی و اجتماعی مسأله ای درست است که مسأله محوری و ناظر به واقع باشد.
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: باید بدانیم گاهی واقع از بیرون برای ما ساخته می‌شود همانطور که می گوییم مسأله نباید ساخته شود، همانطور باید بدانیم گاهی دنیای پیرامون ما از جمله سیاست مداران در ایران و جهان و هر گروهی مسائلی را برای ما می سازند که ما را درگیر کنند تا آن را کشف کنیم که می توانیم آن را یک تله واقع بدانیم.
علی تبار با اشاره به این که محقق علوم اجتماعی باید واقع و مسأله حقیقی پژوهش را کشف کند، گفت: همانطور که پژوهشگر باید بداند مسأله، یک جزئی مجهول است، باید یک نگاهی به این مسأله هم داشته باشد که این واقع آیا واقعی طبیعی و حقیقی است یا ریشه در واقعه برساخته است تا ذهن محقق را درگیر کند؟ مثلا اگر دنیای استکبار مسأله ای بندازد و دیگران را سال ها درگیر کند هرچند موضوع محور نیست و مسأله محور است ولی واقع برساخته است.
وی بیان داشت: با توجه به نکاتی که گفتیم می توانیم بگوییم که واقع گاهی انسانی است و گاهی واقع برساخته سیاستمداران است که باید به آن توجه داشته باشیم و در تله واقع قرار نگیریم که از این تله واقع می توانیم به مسائل واقعی بالعرض یا واقعی مجازی تعبیر کنیم که خیلی از اوقات ذهن پژوهشگر را منحرف کرده و به سمت مسائلی می‌کشد که او را از هدف اصلی خود دور می‌کند.
نظر شما