​توسعه محصول استراتژیک کلزا در گیرودار مشکلات

خبرگزاری شبستان، گرگان- داود خاندوزی؛ مزارع کلزا در فصل زمستان نقاشی زیبایی از طبیعت را ترسیم می کند، گل های زرد طلایی این محصول باعث می شود که بسیاری از مسافران برای مدت کوتاهی هم شده در کنار یکی از مزارع کلزا متوقف شوند و عکس یادگاری بگیرند.

تقریباً در گوشی هر یک از ما ایرانی ها یک عکس با پس زمینه مزرعه کلزا وجود دارد و شاید کمتر کسی بداند که محصول کلزا چه میزان برای کشور مهم و استراتژیک است.

روغن یکی از فرآورده هایی است که از دانه های کلزا استحصال می شود و کشت این محصول به ویژه در استان گلستان به منظور کاهش وابستگی به واردات دانه های روغنی به و تأمین روغن مورد نیاز کشور صورت گرفته است.

اما تقریباً چند سالی است که کشت و زرع کلزا در استان گلستان درجا می زند و این مهم نشان می دهد مشکلاتی در بخش کشت کلزا وجود دارد.

برنامه ریزی مسئولان استان این است که سطح زیر کشت کلزا را در استان به 100 هزار هکتار برسانند اما با وجود اینکه پیش بینی می شود قیمت هر کیلو کلزا در سال آینده از 10 هزار تومان نیز فراتر برود کشاورزان گلستانی تنها 35 هزار هکتار از اراضی کشاورزی خود را به کشت این محصول اختصاص دادند.

کشاورزان در این بخش دغدغه هایی مثل سرمازدگی این محصول، دستگاه ها و ادوات مناسب برای کشت، برداشت و همچنین آفت هایی مثل گل جالیز که یک مهمان ناخوانده از استان خوزستان به استان گلستان است رو به رو هستند.

این موضوعات باعث شده که چشم و دل کشاورزان از کشت محصول کلزا بترسد و شاید سیستم های حمایت تضمینی برای کشت این محصول می توانست جایگزین مناسب تری برای خرید قیمت تضمینی این محصول باشد و ریسک پذیری کشاورزان را برای کشت کلزا در استان افزایش می داد.

البته گرچه بیمه کشاورزی به کمک کشاورزان خسارت دیده از سرما آمده است اما میزان و مقدار پرداخت این غرامت ها برای کشاورزان رضایت بخش نبوده و به نظر می رسد تا سیاست های مناسبی برای کشت کلزا در نظر گرفته نشود «همان آش و همان کاسه» و نباید در استان گلستان انتظار معجزه داشته باشیم.

«ابوالفضل فرجی»، رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان در  خصوص اهمیت کشت کلزا و آخرین دستاوردهای مرکز تحقیقات کشاورزی برای توسعه این محصول می گوید: کشور  در بحث دانه های روغنی بیش از 85 درصد به خارج از کشور وابسته است و از سویی 90 درصد کنجاله مورد نیاز بخش دام نیز از خارج تامین می شود.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان ادامه داد: برای اینکه بتوانیم این وابستگی را کاهش دهیم یکی از اقدامات ما توسعه کشت محصولاتی مثل کلزا است.

فرجی به معرفی رقم های مختلف در حوزه کشت کلزا اشاره کرد و گفت: بیش از 15 رقم کلزا در استان گلستان کشت می شود و بذرهایی مثل ارقام هایولای ۵۰، هایولای ۴۸۱۵، هایولای ۵۵۹، آرجی اس، دلگان، تراپل بیشتر مورد استقبال کشاورزان قرار می گیرد.

وی افزود: یکی از مشکلات محصول کلزا علف های هرز است و 60 تا 70 درصد علف کش ها می تواند این علف های هرز را کنترل کند و توصیه ما برای جلوگیری از توسعه علف های هرز در مزارع کلزا تناوب کشت است.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان تاکید کرد: مدیریت مزرعه مناسب می تواند در کنار مبارزه  شیمیایی مزارع کلزا به کشاورز کمک کند.

«علی موسی خانی»، رئیس اداره پنبه و دانه های روغنی سازمان جهاد کشاورزی گلستان به ظرفیت استان در کشت کلز اشاره کرد و گفت: در بحث کشت محصول کلزا تناوب زراعی با غلات باید اتفاق بیفتد و هر سه یا چهار سال یک بار باید مزارعی که غلات کشت می شود به  کشت محصول کلزا اقدام شود.

رئیس اداره پنبه و دانه های روغنی سازمان جهاد کشاورزی گلستان با بیان اینکه برخی از آفت ها مثل و بیماری ها غلات با کشت متناوب کلزا کاهش پیدا می کند، بیان کرد: 450 هزار هکتار کشت غلات و جو در استان وجود دارد و 100 هزار هکتار ظرفیت کشت کلزا در استان گلستان داریم  و دو سال گذشته موفق به کشت 90 هزار هکتار نیز شدیم ولی در حال حاضر 45 هزار هکتار کلزا در استان برای سال زراعی جدید برنامه ریزی شده است.

موسی خانی بیان کرد: کشت کلزا برای پایداری محصول گندم بسیار حائز اهمیت است و در برخی از کشورها مثل کانادا که به دانه های روغنی نیاز ندارد ولی برای پایداری محصول گندم به کشت کلزا اقدام می کند.

«کامران رهنما»، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان نیز در این باره می گوید: کلزا از گیاهان استراتژیک است و با توسعه آن می توانیم واردات روغن را کاهش دهیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان تأکید کرد: کلزا مثل سایر گیاهان دارای آفت است و یکی از این آفت ها که چند سالی است در استان مسئله ساز شده «پوسیدگی سفید ساقه» است و برای حل این مسئله مرکز تحقیقات کارهای خوبی انجام داده است.

رهنما بیان کرد: یکی دیگر از آفات محصول کلزا «فوما» یا ساقه سیاه است که هنوز این مشکل در گلستان و کشور برطرف نشده است و در کنگره گیاه پزشکی سال 97 نیز بحث زیادی با مسئولان داشتیم و همکاران ما اعتقاد دارند که این بیماری از طریق بذر منتقل می شود.

وی با بیان اینکه در جهان «فوما» میلیون ها دلار به محصول کلزا خسارت وارد می کند، تصریح کرد: نیاز است برای توسعه کلزا تسهیلات و اعتبارات خاصی تخصیص داده شود تا بتوانیم سطح زیر کشت این محصول را به بیش از 100 هزار هکتار در استان برسانیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان یادآور شد: در بحث واردات بذر کلزا از ناحیه خوزستان دچار مشکل شدیم و متأسفانه بذرهای وارد شده از دزفول به استان به آفت «گلجالیز» آلوده بود و کشاورزان گلستان را به دردسر انداخته است.