به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، در طول یک دهه اخیر نمایشگاه های متعددی درباره هنر ایران در 200 سال اخیر در موزه های معتبر جهان برگزار شده است و کنفرانس ها و کتاب های متعددی در این باره توسط پژوهشگران غربی نگاشته شده است اما در ایران با وجود انبوهی از آثار نفیس و موزه های تخصصی کمتر شاهد برگزاری نمایشگاه های پژوهشی و انتشار کتب تخصصی در این راستا بوده ایم؛ نمایشگاه «باغ های خیال انگیز» که از روز جمعه 12 دیماه در گالری جاوید برپا می شود، در واقع تلاش «کیانوش معتقدی» پژوهشگر مستقل هنری است که در فضای یک گالری خصوصی برپا می شود، برگزاری این نمایشگاه بهانه ای شد تا با این پژوهشگر هنر اسلامی و نویسنده به گفتگو بنشینیم که در زیر می آید:
نمایشگاه «باغ های خیال انگیز» که بیشتر یک نمایشگاه پژوهشی است با چه هدفی برپا می شود؟
از آنجایی که در سال های اخیر علاقه مندی به هنر دوران قاجار در میان تاریخ نگاران هنر مورد توجه بسیاری بوده است به نظرم رسید که جای یک نمایشگاه پژوهشی برای شناخت ظرفیت های هنر دوران قاجار در روزگار معاصر خالی است، از آنجایی که موزه ها یک سال است که تعطیل هستند و چنین نمایشگاهی نیاز به فضای موزه ای دوران قاجار داشت من تصمیم گرفتم در طول یک سال گذشته با گفت و گو با مجموعه داران هنری و تعدادی از هنرمندان معاصر که به سبک دوره قاجار فعالیت می کنند نمایشگاه پژوهشی را ترتیب دهم که در آن انواع رسانه های هنری دوران قاجار از نقاشی و خوشنویسی گرفته تا کاشی کاری و انواع پارچه های قلم کار و عکس های قاجاری در کنار هم به نمایش درآید تا ما یک بار دیگر تحولات تصویری هنر ایران را در دوران قاجار مورد بررسی قرار دهیم.
در نمایشگاه «باغ های خیال انگیز» علاوه بر آثار هنری دوره قاجار آثاری از هنرمندان معاصر نیز به نمایش درآمده است درباره آثار معاصر توضیح دهید؟
در بین آثار هنرمندان معاصر با دو گروه کار مواجه هستیم؛ یکی آثاری که بیشتر روایت عین به عین و مشق آثار هنری قاجار هستند مثل گل و مرغ، خوشنویسی، نگارگری و کاشی کاری و در کنار این گروه که کارهایشان جنبه بازآفرینی و نقل دارد، با آثاری از هنرمندان معاصر مواجه هستیم که برخلاف گروه اول به بیانی معاصر و مدرن با نگاه انتقادی از آن سبک و سیاق و زیبایی شناسی عبور کردند.
در نمایشگاه «باغ های خیال انگیز» قرار است یک کتاب مرجع درباره هنر قاجار نیز رونمایی شود درباره این کتاب توضیح دهید؟
در واقع ما به بهانه این نمایشگاه از یک سال پیش با همکاری دوست عزیزم دکتر «علیرضا بهارلو»تصمیم گرفتیم «کتاب پرتره های سلطنتی قاجار» نوشته جولین رابی را به عنوان منبع معتبر درباره نقاشی دوران قاجار ترجمه کنیم، این کتاب برای نخستین بار در این نمایشگاه رونمایی می شود. در واقع کتاب پرتره های سلطنتی قاجار 20 سال پیش به بهانه نمایشگاهی با موضوع نقاشی قاجار در لندن منتشر شده و یکی از منابع معتبر و مهم برای مطالعه نقاشی پرتره دوره قاجار به حساب می آید. این کتاب منبع بسیار مهمی برای دانشجویان و پژوهشگران دوران قاجار به حساب می آید که با حمایت گالری جاوید و به همت نشر دانیار منتشر شده است.
چرا عنوان این نمایشگاه پژوهشی را «باغ های خیال انگیز» نامگذاری کردید؟
باغ یکی از عناصر مهم در معماری ایران است و به خصوص بعد از آغاز سلطنت قاجار و انتخاب تهران به عنوان پایتخت، مرکز حکومت یک باغ زیبا به نام باغ گلستان است، علاوه بر این عناصر موجود در باغ ایرانی در بسیاری از هنرهای تصویری این دوره مورد توجه هنرمندان نقاش و کاشی کار قرار داشته است و همیشه در آثار هنری هنرمندان عصر قاجار استفاده ویژه ای از عناصر تزیینی مثل گل و مرغ انواع نقش مایه های گیاهی داشته اند، از طرفی عنصر خیال در هنر ایران به خصوص نقاشی ایرانی حضوری پیوسته داشته و به نظرم رسید که عنوان این نمایشگاه را عنوانی استعاری از این عناصر انتخاب کنم تا یک جور فضای هنری دوران قاجار یادآوری شود و ارجاع بدهم به زیبایی های کاخ گلستان.
اصولا هنر دوره قاجار هنر درباری و سلطنتی است آیا در این نمایشگاه به این وجه هنر قاجار توجه کردید یا وجه عامیانه و مذهبی هنر قاجار را مورد توجه قرار دادید؟
به نکته خوبی اشاره کردید چرا که دغدغه ما در این نمایشگاه نشان دادن وجه عامیانه و مذهبی هنر قاجار و اهمیت آن در زندگی ایرانیان بوده است. برای مثال ما در نمایشگاه حاضر آثار بسیار نفیسی از نقاشی های پشت شیشه مذهبی، شمایل نگاری روی چوب و آثار چاپ سنگی عصر قاجار را داریم که بیشتر مضامین مذهبی و عامیانه در آنها به نمایش درآمده است و به نظر من زمان آن رسیده است که یک قضاوت منصفانه ای درباره تحولات هنر ایران در 200 سال اخیر داشته باشیم چرا که تاریخ هنر و تحولات هنری تا حد زیادی متفاوت از جنبه های سیاسی و وجهه متزلزل سیاسی دوران قاجار است.
گفتنی است، نمایشگاه «باغ های خیال انگیز» از روز جمعه 12 دیماه به مدت یک هفته درگالری جاوید با حفظ پروتک های بهداشتی برپاست، علاقمندان برای بازدید از این نمایشگاه می توانند همه روزه از ساعت 16 تا 20 به خیابان ولی عصر انتهای خیابان زرتشت غربی کوچه یزدان پلا17 مراجعه کنند.
نظر شما