به گزارش خبرنگار شبستان از ارومیه، قرآن بارزترین منبع عظیم ذخایر الهی، معجزه آخرین فرستاده خداوند و کتاب زندگی است. کتابی که زمینه ساز حیات طیبه برای بشریت است. تحولاتی که امروز در بسیاری از جوامع به وجود آمده به وضوح نشان می‌دهد که انسان عصر حاضر تشنه معنویت بوده و بی شک بهره‌گیری از این گنجینه عظیم و انطباق زندگی پرتلاطم امروز با زندگی تصویر شده در قرآن، انسان حقیقت‌یاب را به تعالی و سعادت رهنمون می‌کند.
اگرچه لزوم ترویج فرهنگ قرآنی راهکاری است که همواره در سال‌های گذشته به طور ویژه در دستور کار متولیان امر قرار گرفته اما ضرورتی است که بیشتر باید به آن توجه داشت.
بنا به اهمیت موضوع خبرنگار شبستان گفتگویی با «حجت الاسلام و المسلمین ناصر خدایاری»، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان آذربایجان غربی انجام داده تا علاوه بر بررسی نقش قرآن در بالندگی زندگی، راهکارهایی را که توانمندی‌های قرآنی عموم مردم و انس آنها با قرآن را ارتقا می‌دهد بررسی کند.
شبستان؛ قرآن کتاب زندگی دنیوی و اخروی بوده برای نزدیک کردن زندگی امروز با زندگی قرآنی یعنی شیوه‌ای از زندگی که قرآن آن را توصیه و تبیین می‌کند چه باید کرد؟
چنانکه خود قرآن بیان می فرماید: این کتاب مایه هدایت برای انسان های پارساست. در مورد انطباق زندگی امروزی با زندگی قرآنی نیاز به بیان مقدمه ای است: به طورکلی واکنش افراد و جوامع انسانی در برابر تعالیم وحیانی قرآن تابع ساختار فرهنگی، ویژگیهای روانشناختی و جامعه شناختی است. از این منظر کلام وحیانی یکی است ولی چون مخاطبین متفاوت اند، واکنش ها در برابر قرآن نیز متفاوت می نماید. قرآن می فرماید: و ننزل من القرآن ما هو شفا و رحمه....از جمله قرآن است بخشی که مایه شفا و رحمت است برای مومنان و همین آیات برای ظالمان مایه خسران و موجب زیان است، چراکه هر کسی بر اساس شاکله خود رفتار می نماید. پس انطباق زندگی امروزی با زندگی و سبک زندگی مورد نظر قرآن تابع مولفه ای به نام چگونگی تربیت مخاطب قرآن است، اما آغوش این کتاب الهی برای هدایت هر کسی که مستعد هدایت است کاملا باز است. پس برای رسیدن به این مقصود باید خود را در معرض خورشید جهان تاب قرآنی قرار داد. این خورشید می تابد ولی برای کسی که ظلمت را بر نور و سایه را بر روشنایی ترجیح می دهد در حقیقت نوعی خود محرومیتی است. چه باید کرد، باید خود را در پرتو و ظل آن قرار داد. قرآن با سه چتر حمایتی هدایتگر انسانی است: چتر اعتقادی، چتر اخلاقی و چتر عملی، این کتاب الهی در گام اول با توحید، نبوت و معاد، عدل الهی و امامت برای انسان سپر اعتقادی درست می کند و قبل از هر چیزی انسان شناسی خاص و هستی شناسی ویژه ای را برای انسان تعریف می کند یعنی نوعی سبک نظر و نگاه ، در گام دوم نوعی سپر خلق و خوی الهی برای انسانی ارائه می کند؛ سپری در برابر خود، در برابر خدا و در قبال جامعه. و در گام‌سوم نیز سبک عملی زندگی بر مبنای سپر اعتقادی و اخلاقی را پیش می کشد؛ یعنی کنش های عبادی، کنش های مربوط به معاش و معیشت و همینطور کنش های مربوط به نحوه مدیریت جامعه. و تنظیم سبک زندگی مبتنی بر یک سری هست ها و نیست ها و بایدها و نبایدها یا همان جهان بینی و ایدئولوژی که مکتب نامیده می شود.
شبستان؛ به طور معمول ما تلاش می‌کنیم قرآن را با زندگی روزمره خود تطبیق دهیم درحالیکه باید زندگی ما منطبق با قرآن کریم باشد راهکارهای تحقق این امر چیست؟
طبیعتا قرآن الگو و راهنماست و همانند خط کشی که هر مومنی باید کجی و کاستی خود را با تطبیق بر آن راست نماید. راهکار تحقق این مهم این است که باید قرآن، محتوا و مفاهیم مربوط به آن را شناخت، چرا که مقدمه هر عملی علم است، هر چند که علم الزاما و همواره به عمل رهنمون نمی شود، اما خود قرآن می فرماید که دانا و نادان مساوی نیست. پس شناخت قرآن مقدمه این تطبیق است، دوم اینکه فلسفه نزول قرآن را باید دریافت، یعنی این کتاب بدون فلسفه و بدون داشتن غایتی مشخص نازل نشده است. سوم اینکه این کتاب را نباید صرفا برای پاداش، برای استخاره، برای تهیه و تکمیل جهیزیه عروس، برای خواندن بر سر مزار مردگان و یا در سفره هفت سین و برای بدرقه مسافر و ...مورد توجه قرار داد، بلکه قرآن قانون اساسی اسلام و حاوی کلیات بنیادین در مورد تنظیم جریان زندگی بر مبنای آموزه های وحیانی است، و تطبیق قرآن با خود یعنی تقلیل منزلت قرآن و فرو کاستن آن به یک عنصر زینتی و تشریفاتی.
شبستان؛ بهره گیری از آیات قرآنی بی شک نیازمند پیش نیازهایی است که مهمترین آن آمادگی برای پذیرش فرمان الهی و گردن نهادن به مفاهیم قرآنی است، ارزیابی شما در این باره چیست؟
اصولا میزان موفقیت هر آیین و مکتبی وابسته به میزا پذیرش قلبی آندو از سوی پیروان آن می باشد. چرا که ماهیت پذیرش دین قلبی است، محل نزول قرآن هم قلب نازنین پیامبر اسلام است، و عناصر دیگری چون جهاد، ایثار و شهادت طلبی در گرو پذیرش اینگونه دین است.
شبستان؛ روند ترویج فرهنگ قرآنی در جامعه را چگونه ارزیابی می کنید؟
روند ترویج مستلزم پیش نیازهایی است، اول تبیین و تعریف، در گام بعد توزیع و انتشار و البته در یک مرحله ترویج و تبلیغ، این روند تحت الشعاع برخی ناهنجاریهای اخلاقی و اجتماعی و برخی مضایق اقتصادی و فقر فرهنگی است و از این منظر چشم انداز خیلی مناسبی را ترسیم نمی نماید هر چند اقداماتی درخور توجه نیز در این خصوص صورت گرفته است.
شبستان؛ با توجه به اینکه رهبر معظم انقلاب از نزدیک کردن جامعه اسلامی به فهم و انس قرآن به حرکت راهبردی اهالی قرآن تعبیر کرده‌اند برای تحقق روزافزون این اهداف چه اقدامات مؤثری را می‌توان انجام داد؟
آموزش روخوانی، حفظ قران، علوم قرآن، ترجمه و تفسیر موضوعی قرآن، مفاهیم قرآن و تدبر در قرآن به عنوان کتاب زندگی را می توان در سرلوحه اقدامات لازم قرار داد، یعنی بردن قرآن به متن و جریان زندگی مردم.
شبستان؛ چه فعالیت‌هایی می‌تواند توانمندی‌های قرآنی عموم جامعه را ارتقا دهد و چه برنامه‌هایی را برای آینده در این مورد انجام خواهید داد؟
وصل قرآن صامت به قرآن ناطق، برجسته کردن جنبه های کاربردی قران، تصحیح انتظارات مردم از قرآن، زدودن خرافات از چهره قرآن و پرداختن به جنبه های متعدد قرآنی از منظر طبیعت، تاریخ، حکایت و داستان، احکام، اخلاق، زیبا شناختی، بلاغت و فصاحت و مناسبات اجتماعی، حقوق، روابط اقتصادی و پند و عبرت و ....و معرفی چهره های موفق قرآنی جامعه و ....
گفتگو؛ فاطمه صمدزاده
نظر شما