چهارشنبه سوری از آیین های دیرباز مردم ایران است که در آخرین چهارشنبه سال با برگزاری برخی سنت ها انجام می شود؛ نیاکان ما در مورد این آیین اینگونه می گویند که چهارشنبه سوری ضمن خداحافظی با فصل سرما و ورود به فصل بهار بیشتر جنبه صلح، دوستی، تقویت و بهبود روابط اجتماعی داشت و خیلی سالم و ساده برگزار می شد.
به گفته یک کارشناس مردم شناسی میراث فرهنگی، ایجاد شادی و نشاط در جامعه منجر به كاركرد مثبت می شود به همین دلیل باید زمینه برگزاری این آیین های سنتی را كه موجب همبستگی، تقویت فرهنگی و ملی، كار بهتر و بیشتر می شود ایجاد كرد.
در بخشی از کتاب «نوروز جشن نوزایی آفرینش» که در آن جشن ها و آیین های سنتی ایران نقل شده، آمده است: ایرانیان از دیرباز آتش را پاس می داشتند و حرمت می نهادند و آنرا منبع نیرو و روشنایی و زداینده تاریکی و سیاهی و پاک کننده پلیدی و آلودگی می انگاشتند، آتش مراسم آیینی - عبادی را که برای آن خاصیت قدسیانه قابل بودند، حرمت می نهاند و فقط با آب خاموش می کردند و خاکسترش را به آب روان می دانند، آتش از خانه بیرون دادن در شب را هم ناروا و بدشگون می شمردند و معتقد بودند که روشنایی خانه هایشان را می برد.
این سنت که در جای خود زیبا و پر مفهوم بوده متاسفانه به مرور زمان دستخوش تغییرات نازیبایی شده که متاسفانه در پی آن افراد بسیاری را راهی بیمارستان ها می کند و البته قطع عضو، از دست دادن قدرت بینایی و سوختگی اعضای بدن سرانجام آتش بازی هایی است که به بهانه چهارشنبه سوری برای افراد رخ می دهد.
با وجود توصیه ها و تذکرات بسیار زیاد از سوی نیروی انتظامی، آتش نشانی و اورژانس اما هر سال شاهد تلفات و مصدومیت های ناشی از ترقه بازی در آخرین چهارشنبه سال هستیم که موجب شده خسارات جبران ناپذیری به خانواده ها تحمیل شود.
از سوی دیگر استفاده نا به جا از این مواد محترقه سبب بروز آتش سوزی و همچنین خسارت به اموال عمومی همچون خودروهای امدادی شده است؛ خبرنگار شبستان در جهرم شب گذشته و در آخرین چهارشنبه سال با مدیرعامل سازمان آتش نشانی جهرم همراه شد تا روایتی از چهارشنبه سوری را برای مخاطبان بازگو کند.
در همراهی چند ساعته ما با «محسن عشایری» از نقاط مختلف شهر جهرم که امکان بروز حوادث وجود داشت بازدید شد که البته آنچه بیشتر به چشم می خورد تجمع جوانان در برخی نقاط و ترقه بازی های خطرناک بود.
از جمله مکان هایی که تجمع بیشتری از جوانان و نوجوانان بود پارک «کوهسار» بود که شدت ترقه بازی ها به نسبت دیگر نقاط شهر بیشتر بود؛ اگر چه پلیس، آتش نشانی و دیگر نیروهای امدادی در این مکان حضور داشتند و خطرات زیادی نیز متوجه حال آنها بود اما با تمهیدات لازم، بخشی از این منطقه مسدود شده بود و جوانان تنها در یک نقطه تجمع کرده و مشغول ترقه بازی بودند.
به نظر می رسید این برنامه به نسبت سال های گذشته منظم تر و با ساماندهی بهتر در حال شکل گرفتن بود تا کمترین مشکل و آسیب به مردم و اموال عمومی وارد شود.
اطفای ۱۲ آتش سوزی/۴۰ آتش نشان پای کار
مدیرعامل سازمان آتش نشانی جهرم با تاکید بر اینکه شادی و نشاط برای جوانان و نوجوانان همواره از اولویت ها بوده و باید سعی شود در کنار این تفریحات رعایت اصول ایمنی را نیز در نظر بگیریم.
«محسن عشایری» با اشاره به اینکه سازمان آتش نشانی جهرم در شب چهارشنبه آخر سال در آماده باش کامل بوده است، افزود: اکیپ های آتش نشانی در سطح شهر و در مکان های مختلف استقرار پیدا کرده و امکانات و تجهیزات نیز در این زمینه بسیج شده اند.
وی با اشاره به اینکه شاهد پرتاب ترقه و نانجک های دست ساز در خیابان ها هستیم که امکان بروز حوادث در صورت عدم رعایت احتیاط دور از ذهن نیست، عنوان کرد: خوشبختانه مشکل خاصی در سطح شهر نداشتیم و این برنامه به شکل ساماندهی شده در حال انجام است اما احتیاط شرط عقل بوده و توصیه داریم افراد به ویژه جوانان و نوجوانان از هرگونه ترقه بازی و پرتاب آن به سمت یکدیگر خودداری کنند.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی جهرم با اشاره به وضعیت کرونایی شهر و مصادف شدن آن با چهارشنبه سوری، عنوان کرد: اگر خدای نکرده این روزها حادثه‌ای برای کسی رخ دهد، با توجه به حجم بالای مراجعات به بیمارستان، بار مضاعفی به کادر درمانی وارد می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ۴۰ نفر از نیروهای عملیاتی آتش نشانی جهرم برای مقابله با حوادث احتمالی در آماده باش بوده اند، تصریح کرد: خوشبختانه با ۱۲ مورد آتش سوزی (مراتع، ضایعات، چند راس نهال، لاستیک و...) نسبت به سال قبل کاهش چشمگیری در حوادث داشته و هیچ حادثه تلخ و ناگواری بر اثر بازی با مواد محترقه اتفاق نیفتاده است.
عشایری با بیان اینکه سه ایستگاه آتش‌نشانی ثابت جهرم برای مقابله با حوادث احتمالی در آماده باش صددرصد قرار دارند، اظهار داشت: هشت اکیپ خودرویی اطفای حریق نیز قبل از آغاز آیین چهارشنبه آخرسال در هشت نقطه مختلف شهر به ویژه مراکز حساس و پرخطر مستقر شدند تا در صورت لزوم سریع وارد عمل شوند.
این در حالی است که نه تنها آتش نشانی، بلکه دیگر نیروهای امدادی و امنیتی نیز شب گذشته تا صبح پای کار بودند تا از هرگونه مشکل برای بر هم خوردن نظم و امنیت شهر جلوگیری کنند.
كشف بيش از ۱۷ هزار عدد انواع مواد محترقه در جهرم
در این رابطه فرمانده انتظامی شهرستان جهرم گفت: در راستاي اجراي طرح ارتقا امنيت اجتماعي و جلوگيري از فروش و توزيع مواد محترقه قاچاق، فروشگاه‌ها و مراکز خريد مشکوک به فروش مواد محترقه به صورت مستمر تحت بازديد و کنترل محسوس و نامحسوس ماموران پليس امنيت عمومی قرار گرفت.
«خسرو رزمجویی» افزود: در اين بازديدها پنج مغازه توزيع مواد محترقه شناسایی و طی هماهنگی با مقام قضائی، در بازرسي از اين مكان‌ها، ۱۷ هزار و ۲۷۹ عدد انواع مواد محترقه كشف و در اين خصوص پنج نفر نيز دستگير شدند.
وی با اشاره به اینکه متهمان به مرجع قضائی معرفی شدند، عنوان کرد: از والدين می‌خواهیم در ايام پايانی سال بر رفتار فرزندان خود نظارت بيشتري داشته و در صورت اطلاع از هرگونه فعاليت توزيع كنندگان مواد محترقه، مراتب را در سريع‌ترين زمان با تماس تلفني به مركز فوريت‌های پليسی ۱۱۰ اعلام كنند.
بنا به اظهار مورخان چهارشنبه سوری نام جشنی برگرفته از آیین زرتشتی است که در آن ایرانیان در پنج روز آخر هر سال آتش بر می افروختند و به شادی در کنار آن می پرداختند.
نام این جشن در ایران باستان پنجه دزدیده یا اندرگاه بوده و قدمت آن به یک هزار و ۷۰۰ سال پیش از میلاد می رسد.در گاهشمار زرتشتیان یک سال شامل ۳۶۵ روز یا ۱۲ ماه است که هر کدام ۳۰ روز بوده و پنج روز انتهای سال جدا از ماه ها به‌حساب می آمده که «پنجه» نامیده می‌شد، ایرانیان پیش از حمله تازیان این پنج روز آخر سال را با روشن کردن آتش جشن می‌گرفتند و بر این اعتقاد بودند که در این پنج روز ارواح درگذشتگان به زمین سفر می‌کنند و با همراه خانواده‌هایشان و برای آنها برکت، دوستی و پاکی در سال آینده طلب خواهند کرد.
نشانه هایی از این آیین در ادبیات کهن ایران زمین وجود دارد، اشاره هایی درباره بزم چهارشنبه نزدیک نوروز در شاهنامه فردوسی پیشینه کهن این جشن را به اثبات می رساند.
واژه چهارشنبه سوری از ۲ واژه چهارشنبه که نام یکی از روزهای هفته و سوری به معنی سرخ ساخته شده است؛ وجه اشتراک آیین های این جشن، به این صورت بوده است که آتش بزرگی روشن می کردند و از روی آن می پریدند؛ در هنگام پریدن به نشانه تطهیر، پاک سازی مذهبی و رهایی از بیماری می خوانند «زردی من از تو، سرخی تو از من».
گزارش: مهدی رحمانیان
نظر شما