خبرگزاری شبستان_ رشت، مهری شیرمحمدی؛ یکی از تک بناهای به جامانده در محله ساغریسازان رشت، خانه سید جلال علوی است. این بنا که به احتمال زیاد در اواخر دوره قاجار ساخته شده است، در میانه کوچه خازن به طرف محله زاهدان، قرار دارد. طبق سند، مالک قبلی این عمارت فردی به نام «قاسمی» بوده و در سال ۱۳۷۴ جلال علوی خانه را از وی خریداری می کند.
سید جلال یکی از معمرین و افراد مورد وثوق محله بود و خانه اش محل رجوع مردم برای رفع گرفتاری ها بود. اکنون خانه در اختیار فرزند سید جلال یعنی جعفر علوی قرار دارد و به عنوان دفتر کار علمی او که یک نخبه علمی است، استفاده می شود.
تمام املاک مجاور این عمارت نوسازی شده است و معماری خاص این خانه در میانه کوچه خازن جلب توجه می کند. خانه در ۲ طبقه به نحوی ساخته شده که از طبقه نخست به سمت کوچه هیچ پنجره ای ندارد. طبقه فوقانی پنجره ها دوجداره چوبی به سبک خانه های اروپایی دارد.
در قسمت راه پله، بالکنی روبه کوچه است که بعدها آن را شیشه بند کرده اند. پنج پنجره در طبقه فوقانی رو به کوچه باز می شود. پنجره ها چوبی و دوجداره است به نحوی که از کوچه فضای داخلی خانه هیچ دیدی ندارد ولی از داخل بنا کوچه قابل رویت است. عمارت از سمت حیاط، پنجره های بیشتری دارد.
طبقه نخست سه درب ورودی به اتاق ها و سه پنجره رو به حیاط باز می شود. راه پله عمارت از انتهای طبقه اول به طبقه دوم می رود. در طبقه دوم یک تالار بزرگ با ۶ پنجره رو به حیاط و ۲ اتاق جانبی در گوشواره ساخته شده است. پنجره ها و بازشوهای روبه حیاط و روبه کوچه، کوران و جابجایی خوبی را برای هوا ایجاد کرده و اجازه نمی دهد رطوبت در خانه محبوس بماند. مابین راه پله و تالار پذیرایی، یک شومینه بلند چدنی جانمایی شده که از دو سو تالار و اتاق ها را گرم می کند. لوژنک بام نیز از راه پله با یک درچه قابل رویت است.
بام عمارت در گذشته سفال پوش بوده است. این را می شود از سفال های دپو شده در گوشه حیاط هم فهمید. اتاق ها از ناحیه سقف با لمبه های چوبی پوشیده است و از کف نیز پل کوبی چوبی است. کل سازه بر روی یک کرسی بلند قرار دارد. این عمارت نیز مانند خانه های گیلان، برای جلوگیری از نفوذ رطوبت زیرزمین کم ارتفاعی بنام گربه رو با پنجره هایی روبه حیاط دارد تا به گردش هوا از کف کمک کند. گربه روی خانه علوی، با کاشی های آبی استخری و بعضا کاشی های گلدار دوره قاجار پوشیده شده است.
این خانه نیز همچون خانه های رشت قدیم حوض داشته که متاسفانه بعدها پر کرده اند. کف حیاط در گذشته سنگفرش بوده و بعدها موزاییک کرده اند. با پرکردن کف حیاط، ورودی گربه روها کوچکتر شده است. به گفته مالک، این عمارت در گذشته بسیار بزرگتر بوده است و در گذر زمان، اتاق های جانبی حیاط برچیده شده است. حیاط نیز بسیار وسیع تر بوده و بخش هایی از حیاط فروخته و آپارتمان سازی شده است.
«سید جعفر علوی» با احیای خانه پدری، بنا دارد این عمارت را به مرکزی برای فعالیت های علمی و نجوم تبدیل نماید. وی، وقتی دانشجو بود، با اختراع «آبشش مصنوعی» به جای کپسول اکسیژن، امکان شنا به انسان در زیر آب را بدون کپسول داد و با ارتقای این دستگاه با صفحات تبادل، توانست در نمایشگاه اختراعات ارشمیدس روسیه مدال نقره را کسب کند. روی تاقچه اتاق، نشان های علمی سید جعفر نیز چیده شده است؛ « نشان طلاي جمعي مخترعين چين و تايوان سيتي، نشان طلای مسابقات مالزی، نشان طلا و بهترين اختراع از طرف آكادمي علوم اوكراين، نشان نقره مسابقات نوآوري و فناوري فدراسيون روسيه، ديپلم افتخار و نشان طلا از بنياد علوم پايه و نانو فدراسيون روسيه، ديپلم افتخار از موسسه افولوژيك روماني، كسب دو ديپلم افتخار و نشان افتخار از دانشگاه مالزي، ديپلم افتخار از طرف مخترعين و نماينده مسابقات اينواي كرواسي، ديپلم افتخار از بنياد نوآوري و نماينده مسابقات تسلاي صربستان .»
جعفر علوی «شوالیه علمی» لقب گرفته است. اتاق کار او به تصاویر پدربزرگ و مادربزرگش -که۱۱۷سال عمر کرده- مزین شده است. او درباره تاریخچه این بنا می گوید: سند این خانه سال ۱۳۰۸ ذکر شده است. ولی به نظر می رسد بنا سال های زودتر از این ساخته شده و بعدها سند گرفته اند. پدر من سال ۱۳۷۴ خانه را از مالک وقت، آقای قاسمی، خریداری کرد. ما در ملک مجاور همین بنا زندگی می کردیم و در واقع همسایه مالک قبلی بودیم و خانواده ما از سال ۱۳۵۴ به این خانه رفت و آمد داشتند. وقتی قاسمی قصد داشت خانه را بفروشد، پدرم خانه را خرید. برای دیدن این بنا می توانید با هماهنگی مالک از عمارت بازدید کنید.
نظر شما