به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از کرمان؛ ماه بندگی خدا از راه می رسد و این دومین سالی است که ماه مبارک رمضان در ایام بحران کرونا واقع شده و به همین دلیل تغییراتی در سبک برگزاری آیین های مذهبی ایجاد شده که اذهان بسیاری را درگیر کرده که در این شرایط چه کنند؟ مسجد که بنا به اقتضائات کرونایی تعطیل شده آیا اصل عبادات هم باید دچار تغییر شود؟ فضای مجازی تا چه حد می تواند این خلأ را جبران کند و سئوالاتی از این دست که برای پاسخ آن به گفتگو با حجت الاسلام دکتر علی عارفی، مسئول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی کرمان نشستیم که مشروح این مصاحبه در ادامه تقدیم خوانندگان می شود:
با توجه به شرایط کرونا و محدودیت های ایجاد شده در رفت و آمد به مساجد و بِالتبع لغو برنامه های عبادیِ جمعی، وظیفه مؤمنین چیست؟
وظیفه مؤمنین در دو حوزه رعایت و عبادت است؛ در حوزه رعایت، همانطور مطابق دستور مقام معظم رهبری و ولی امر مسلمین رعایت دستورات ستاد کرونا بر همه واجب است و خود ایشان هم عمل می کنند لذا ما هم باید عمل کنیم.
فکر می کنم با عدم رعایت، ما باید در صحت آن نماز و عبادت شک کنیم به دلیل اینکه اگر مطابق با احتیاطات بهداشتی درمانی و دستورات ستاد کرونا که مورد تائید مقام معظم رهبری است، یعنی حکم ولایتی پشت این است، عمل نکنیم احتمال عدم صحت عبادات هم حتی وجود دارد.
یعنی علیرغم دستور ستاد کرونا برویم در اجتماعات شرکت کنیم و نماز بخوانیم، احتمال اینکه نماز به درد نخورد و صحت نداشته باشد بالا است بلکه اگر نمی خواستم احتیاطی صحبت کنم، می گفتم قطعاً باطل است.
در چنین شرایطی چه باید کرد؟
رویکردمان را باید رویکرد جدید مطابق با زمان و شرایط قرار دهیم؛ بنده فکر می کنم گروه های اجتماعی و برنامه های مجازی را باید افزایش دهیم و خود ما هم الان در دانشگاه داریم این کار را انجام می دهیم و برنامه هایی با عنوان ختم قرآن، تفسیر قرآن و منبرهای قرآنی را در ماه رمضان به صورت مجازی داشته باشیم و سایت های خود را به جامعه معرفی کنیم و در زمان های مناسب از این سایت ها و از این گروه های اجتماعی استفاده کنیم.
یک بخشی آموزشی فرهنگی عبادی و بخش دیگر هم انفرادی عبادی است که حالا نماز را در خانه های خود و در جاهای مناسبی که رعایت پروتکل های بهداشتی شده، انجام دهیم؛ ببینید خمیر مایه عبادات یعنی بندگی و تسلیم خدا بودن است یعنی باید ببینیم خدا چه می خواهد نه اینکه دلمان چه می خواهد؛ شاید من دلم بخواهد یک کاری انجام دهم اما خدا راضی نباشد و این را باید دقت کنیم زیرا این عبادت به درد نمی خورد.
وقتی عبادتی که خدا گفته موجب خطر جان خود و دیگران می شود و جایز نیست که به آن شکل باشد، ما بیاییم بگوییم نه؛ مثل اینکه کسی که روزه برای او مضر است و ما بگوییم نگیر اما بگوید من دلم آرام نمی گیرد و مگر می شود ماه رمضان روزه نگیرم؛ این پیروی از شیطان است و این عبادت نیست زیرا خمیر مایه عبادت تسلیم شدن در مقابل خدا است.
خدا راضی است که آنطور باشد نه اینطور و تو باید رضایت خدا را بسنجی نه رضایت دل خودت را؛ در این مسائل بنده فکر می کنم باید به آن خمیر مایه برسیم که بعضی مردم ما متاسفانه اسلام را به ماهیت واقعی خودش نمی شناسد.
به طور مثال دارید نماز می خوانید بچه کوچکی مهر را بر می دارد، شما چکار می کنید؟ عصبانی می شوید و گاهی اوقات دست روی دست او می زنید، در حالی که طبق شرایط برخوردی که با بچه می کنید حرام است زیرا می توانید نماز خود را چند دقیقه دیگر بخوانید و حتی اگر اضطرار است با همان شرایط بخوانید.
خدا نمی خواهد که شما، بچه را ضرب و شتم و یا توهین کنید اما دل می خواهد لذا این بندگی دل است نه بندگی خدا؛ به نظر بنده در این شرایط باید ببینیم خدا چه می خواهد و ولی امر مسلمین دستور داده دستورات ستاد کرونا لازم الاجرا است پس باید به حکم ولی تمسک کنیم.
استفاده از فضای مجازی برای برگزاری آیین های مذهبی در این شرایط تا چه حد کفایت می کند؟
قبلاً از نعمت مساجد، تکایا و حسینیه ها استفاده و کارهای فرهنگی می کردیم، این ها را می توانیم از فضای مجازی استفاده کنیم اما همه، این نیست بلکه بخشی هم در عبادت شخصی است؛ یک روز ختم قرآن داشته باشیم و نگاهی به تفاسیر بیندازیم و نمازهایی بخوانیم و عبادت هایی داشته باشیم و این کارهایی است که باید به صورت فیزیکی خودمان داشته باشیم اما بخش های اجتماعی که نیاز به حضور فیزیکی داشت به فضای مجازی ببریم.
از فضای مجازی به عنوان بهترین وسیله می توان استفاده کرد؛ به طور مثال ما گاهی اوقات یک روحانی را به دانشگاه دعوت می کردیم و ایشان مسائل را می گفت و این خیلی ارزشمند بود و دیدار چهره به چهره خیلی هم تأثیر داشت اما ما الان منبرهای قرآنی بهترین اساتید ایران را در سایت ها و فضای مجازی می آوریم و در آنجا بهتر می توانند استفاده کنند بنابراین استفاده از فضای مجازی یک نعمت است.
کرونا؛ تهدیدی علیه آیین های دینی و اماکن مذهبی است یا یک فرصت؟
بنده فکر می کنم که یک تغییر است؛ نه می توان گفت تهدید و نه می توان گفت فرصت بلکه رعایت یک شرایط است؛ درست است که بودن خود مکان های مذهبی یک جایگاه های قدسی است و قابل مقایسه با چیزی هم نیستند و در جای خود محفوظ هستند اما دنیای مجازی هم یک فرصت است که بتوانیم در فضای مجازی کارهایی را انجام دهیم که در حوزه فیزیکی نمی شد، انجام داد که این هم در جای خود محفوظ است لذا ما باید ببینیم زمان و تغییر چه هست.
ما در حالت ضرورت و بحران هستیم و رعایت ضرورت و بحران کردن یعنی فهم تغییر زمان و مکان؛ خب باید این تغییر را بپذیریم؛ مثالی برای شما بزنم،انسانی مریض و بیمار می شود فکر می کنید آیا عباداتی که در این زمان انجام می دهد مانند عباداتی است که در حالت طبیعی و سلامت است؟ خدا می گوید من همان حالی که در زمان طبیعی داشت و هم بیحالی{مریضی} او را قبول دارم زیرا رعایت زمان و حال او را کرده است.
باید رعایت وقت، زمان و شرایط را کرد؛ ما در بحران، مریضی و مشکلات هستیم و اگر برای خداوند است؛ مطمئن باشید خداوند ثواب آن جمعیت های بزرگ شب قدر را حتی اگر در فضای مجازی برگزار شود را به شما می دهد و این مهم است.
در صورت تداوم شرایطی مانند کرونا؛ برگزاری مناسک دینی را چگونه باید مهندسی کرد؟
مهندسی کردن یعنی فهم زمان و مکان و برنامه ریزی متناسب با آن زمان و مکان؛ اگر شرایط، شرایطی بود که به حالت زرد برگشت تجمعات محدود با رعایت پروتکل ها عیبی ندارد و اگر وضعیت ما قرمز بود باید به صورت مجازی باشد و باید از رفتن در تجمعات جلوگیری کرد و سازمان تبلیغات، فرهنگ و ارشاد اسلامی (که علاوه بر کار فرهنگی باید کار ارشاد اسلامی را هم انجام دهد)، حوزه های علمیه، دانشگاه ها و ... می توانند فعال شوند.
نظر شما