به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، هشتمین شب از برنامه ضیافت، به بررسی زندگی علمی و مبارزاتی "آیت الله ملاعلی کنی" فقیه قرن سیزدهم و چهاردهم هجری با حضور دکتر موسی فقیه حقانی استاد دانشگاه و معاون پژوهشی موسسه مطالعات تاریخ ایران پرداخت.
حقانی در خصوص سیره این مجاهد عارف اظهار داشت: آیت الله ملاعلی کنی علی رغم اینکه کشاورززاده بود و آن زمان مرسوم بود که فرزندان ذکور وقتی به ثمر میرسیدند به کمک خانواده بروند، به دلیل علاقه زیادی که به تحصیل داشت موفق شد خانواده اش را راضی کند و در بیست سالگی برای ادامه درس به تهران و به مدرسه مروی آمد.
ملاعلی کنی؛ شاگردی که از استاد پیشی گرفت
وی افزود: ایشان از مدرسه به اصفهان و به محضر حجت الاسلام ثانی فرزند حجت الاسلام شفتی رفت. پس از آن به نجف رفت و در محضر بزرگانی همچون مرحوم شیخ محمد حسن نجفی "صاحب جواهر" کسب فیض کرد و به حلقه شاگران خاص صاحب جواهر درآمد. نقل است که ملا حسن نجفی فقط به ۴ نفر اجازه افتا و صدور حکم داد که یکی از آنها مرحوم ملاعلی کنی بوده است.
حقانی بیان داشت: ملاعلی، به قدری در محضر صاحب جواهر در فقه و اصول تبحر پیدا کرد که وقتی دست به قلم شد و کتاب قضا و شهادت را نوشت، مرحوم آقابزرگ تهرانی میگوید کتاب ایشان به قدری دقیق و دارای نکته است که نسبت به کتاب استاد خودش برتری دارد.
ثروتش را صرف امور عام المنفعه می کرد
وی ادامه داد: ملاعلی رفاقت ۲۰ ساله ای هم با شیخ انصاری داشت که زهد شیخ انصاری در ایشان بسیار مؤثر بوده است. البته ملاعلی وقتی به تهران می آید، قناتی را به آب می رساند و چون بین مردم مشهور به تقوا بود، مردم کَن از ایشان آب اجاره میکردند و اعتقاد داشتند که آب قنات ملاعلی به محصولات آنها برکت می دهد. به این ترتیب زندگی ایشان رونقی می گیرد و همین مسئله موجب می شود که دیگران سطح زندگی او را با شیخ انصاری مقایسه کنند. در صورتی که مکنت ایشان صرف امور عام المنفعه می شد.
حقانی خاطرنشان کرد: ملاعلی آن زمان، مراکزی را تأسیس کرده بود و برای نگهداری از ایتام و بیمارانی که توان مالی و درمانی نداشتند مقرری می داد.
تجزیه، تضعیف، نفوذ و نابودی ایران؛ راهبرد غربی ها در همه دورانها
نویسنده کتاب "تاریخ تحولات سیاسی ایران" با اشاره به مبارزات ملاعلی کنی بیان داشت: استعمار از ابتدای قاجاریه متوجه ایران می شود چرا که ایران دروازه فتح هند بود. لذا روسیه و انگلستان بنا را بر تضعیف ایران گذاشتند و راهبرد چهارگانه ای را در این زمینه دنبال کردند. اولین راهبرد آنها، تجزیه ایران بود. دومین راهبرد تضعیف ایران بود؛ سومین راهبرد نفوذ در ساختار سیاسی و نهایتا نابودی ایران. در واقع راهبرد کلی استعمارغرب در برخورد با ایران همواره ثابت بوده است.
برجام دو و سه؛ بدلی از قراردادهای استعماری گذشته
حقانی با بیان اینکه استعمار غرب در دوره ناصرالدین شاه به اوج نفوذ خود رسید، گفت: تا دوره میرزا حسین خان سپهسالار که عاقد قرارداد رویتر است، سه صدر اعظم وابسته دیگر داریم. یکی اعتمادالدوله کلانتر که در دوره آقامحمدخان و فتحعلی شاه بسیار به ایران ضربه زد و نفود منطقه ای ایران را از بین برد. که متاسفانه امروز هم شاهدیم یکی از خواسته های اروپایی ها و بعضا افرادی در داخل کشور این است که ایران برجام دو و سه را امضا کند و دست از نفوذ منطقه ای خودش بردارد؛ در حالی که یکبار یک صدراعظم این خیانت را به ایران کرد و نگذاشت ما جریان مقاومت در منطقه را حمایت کنیم.
وی ادامه داد: صدراعظم بی کفایت دیگر، میرزاآقاخان نوری است که در جنگ هرات به ایران خیانت کرد و باعث شد جنگی را که در آن پیروزی نظامی به دست آوردیم با مذاکره از دست بدهیم.
جهاد و ایستادگی در مقابل بیگانه جزو اصول لاینفک مرجعیت شیعه
این استاد دانشگاه تصریح کرد: بنابراین دوره، دوره سختی بوده است و مقابله با آن پهلوانی همچون ملاعلی کنی میخواهد؛ آنهم به پشتوانه اساتیدی چون سید مجاهد که از رزم آوران جنگ ایران و روس بوده است؛ در واقع جهاد و ایستادگی در مقابل بیگانه جزو اصول لاینفک مرجعیت شیعه است.
وی بیان داشت: مرجعیت شیعه همواره چهار اصل را دنبال کرده است؛ اول حفظ اسلام؛ دوم حفظ ایران به عنوان سرزمین تشیع؛ سوم مقابله با استبداد و استبداد و چهارم تقوا، ایستادگی، شهامت و دفاع از مظلومین. با این مبنا نیرو تربیت می شده است.
حقانی گفت: دوره بازگشت ملاعلی کنی به تهران، دوره تقابل جدی جریان غربگرا با روحانیت است که متاسفانه دربار نیز با راهنمایی جریان روشنفکری با دادن امتیاز با جریان غربگرا همراه می شود.
دست پشت پرده صهیونیزم بین الملل در قرارداد رویتر
نویسنده کتاب "تاریخ تحولات سیاسی ایران" با اشاره به اینکه سپهسالار عاقد قرارداد رویتر و مشاورش میرزا ملکم خان هر دو از طرفداران سیاست انگلستان در ایران بودند، بیان داشت: آنها با محافل خطرناک صهیونیزم بین الملل ارتباط داشتند و لذا مسئله مخالفت حاج ملاعلی کنی فقط مخالف با یک قرارداد نبود.
وی افزود: اولا طرف غربی قرارداد، فردی است به نام رویتر بود که اسم اصلی او اسرائیل یوسفات، یعنی یک یهودی صیونیست قرار داشت. پشت آنها نیز خاندان رولچیلد قرار داشتند که وقتی ناصرالدین شاه به سفر اروپا می رود، میگوید سپهسالار و میرزا ملکم خان رولچیلد فرانسه را به دیدار من آورند. یعنی صهیونیزم بین الملل به دنبال نفوذ در ایران است.
شاه ایران فقط هوایی که استنشاق می کند را اجاره نداد!
حقانی خاطرنشان کرد: با این شرایط، اینها میخواهند در قالب یک قرارداد بهره برداری از تمام منابع روزمینی و زیرزمینی ایران را به مدت هفتاد سال به اسرائیل یوسفات واگذار کنند. این قرارداد به قدری استعماری بود که حتی یکی از سیاستمداران فرانسوی که خودش نیز به دنبال استعمار ایران بود، می گوید ایرانیها فقط هوایی که استنشاق می کنند را اجاره ندادند! اروپا به هیجان آمد! ما تعجب کردیم که مگر می شود یک مسئول اینگونه کشورش را بفروشد؟!
این پژوهشگر تاریخ معاصر بیان داشت: در اینجا منطق حاج ملا علی کنی بسیار مهم است. او پشت این قرارداد چیزهایی را دید که افراد عادی قادر به درک آن نبودند. او به شاه می گوید کمپانی هند شرقی با پایگاهی که در هند ایجاد کرد کل هندوستان را بلعید، حالا شما با این امتیازاتی که به مدت هقتاد سال به انگلیس داده ای، مگر دیگر ایرانی باقی می ماند؟ دوم اینکه مردم بعد از این به او مالیات می دهند و درآمدهای کشور همه به دست آنها می رسد. اگر بخواهی سپاه تشکیل بدهی احتیاج به حقوق دارد. حقوق آنها از کجا میخواهی بدهی. اگر با حمله نظامی خارجی روبرو شوی با کدام توان نظامی میخواهی جلوی او بایستی؟ اگر رویتر و ملکم خان علیه تو کودتا کنند چگونه مقابله میکنی؟
وی افزود: ملاعلی نکته مهم دیگری که یادآور می شود این است که اصلا با این قرارداد، دین وعلما نابود می شوند. اگر روزی خطری متوجه کشور شود چه کسی میخواهد مردم را به جهاد دعوت کند؟ بنابراین حاج ملاعلی کنی در مقابل یک تهاجم فرهنگی سیاسی اقتصادی و اجتماعی ایستاد.
قرارداد رویتر درهای ایران را کاملا به روی غرب باز کرد
به گفته حقانی، این قرارداد البته اثرات مخربی گذاشت اما چون حاج ملا علی کنی محکم ایستاد و شاه را تهدید کرد که اگر ملکم خان را عزل نکنی و قرارداد را فسخ، خودت باید با سلطنت خداحافظی کنی، تا زمانی که ایشان زنده بود دیگر کسی آن قرارداد را پیگیری نکرد. بنابراین باید گفت ملاعلی کنی با سلطه غرب و جریان نفوذ که تاعمق دربار قاجار سرایت کرده بود، مقاومت و مبارزه کرد.
تحقق نظام اسلامی مستقل؛ آرزوی ملاعلی کنی
حقانی حفظ عظمت ایران و اسلام را از جمله مهمترین آرمانهای ملاعلی کنی خواند و گفت: خواسته های ملاعلی کنی در انقلاب اسلامی و با تاسیس نظام اسلامی به ثمر نشست. لذا قطعا نفی غربگرایی و نفی چشم دوختن به بیگانه و صیانت از دستاوردهای انقلاب اسلامی که فقط محدود به ایران نیست و مظلومان جهان را شامل می شود و از آرزوی ملاعلی بود که یک حکومت اسلامی و مستقل در ایران شکل بگیرد که به برکت انقلاب اسلامی، محقق شد، از توصیه های امروز حاج ملاعلی خواهد بود.
نظر شما