ارتقای جایگاه واقعی مادر، موجب افزایش فرزندآوری می شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان در تبریز، همایش "رویداد ملی قیام" به همت ستاد جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی آذربایجان شرقی روزهای 29 و 30 اردیبهشت ماه جاری در تبریز با حضور 6 مجمع ملی و مجمع های استانی برگزار شد.

این همایش در راستای تحقق بیانیه رهبر فرزانه انقلاب با عنوان "گام دوم انقلاب اسلامی"  که لازمه آن روی کار آمدن و در صحنه بودن خود مردم است، مجمع هایی را دعوت کرده بود که یکی از این مجامع، مجمع ملی "فعالان جمعیت" می باشد.

جمعیت یکی از اولین موضوعات راهبردی بود که در دستـور کار بنیـاد فرهنگی خـاتم الاوصیاءعج قـرار گرفت و با بیانات حکیمـانه مقـام معظم رهبـری در سال 92 برنامه ریزی در موضوع جمعیت آغـاز شد. شروع فعـالیت در این حوزه در قـالب اتـاق عملیات و فعـالیت های مختلف ترویجی، تبلیغی و آموزشی صورت گرفت و برای استمرار این حرکت و تاکید بر این موضوع، شورای راهبردی تشکیل و در نهایت اساسنامه تدوین شد.

مجمع ملی فعالان جمعیت در سال 96 با ماموریت به کارگیری ظرفیت های مردمی و حاکمیتی برای شناسایی، سازماندهی، توانمندسازی و متشکـل سـازی افـراد و مجموعـه های فعال این حوزه با هدف تشکیل جبهه واحد و هدایت عملیات وسیع و جریان ساز در عرصه ملی راه اندازی شد.

در خصوص آشنایی بیشتر با راهکارها و برنامه ها و فعالیت های مجمع ملی فعالان جمعیت در حضور «حجت الاسلام مسلم منفرد»،  عضو شورای راهبری و مسئول کارگروه های تخصصی مجمع ملی فعالان جمعیت هستیم تا گفتگویی برای تبیین فعالیت های این مجموعه اثربخش صورت گیرد.

سخن آغازین ؟

توجه به تاریخچه تحولات جمعیتی دهه های اخیر کشور و کاهش جمعیت جوان کشور از دلایل و ملزومات مهم تشکیل و راه اندازی و فعالیت مجمع ملی فعالان جمعیت شد.

کاهش جمعیت جوان و پیری جمعیت که با آن مواجه هستیم، چگونه در کشور حاکم شد؟

در دهه 60 نرخ باروری کشور 4/6 و در برخی سال ها 7/6 بوده است. طبق یک سری سیاسیت ها قرار بود به صورت مقطعی سیاست کنترل جمعیت پیگیری شود و از سال 68 طبق یک چشم انداز بیست ساله قرار شد نرخ باروری کشور از 4/6 به نرخ باروری 4 برسد اما متاسفانه در سایه غفلت مسئولین و تبلیغات گسترده ای که در زمینه فرزند کمتر و کنترل جمعیت اتفاق افتاد، شعار فرزند کمتر زندگی بهتر، برای جامعه ما و خانواده ها تبدیل به فرهنگ شد و در مدت کوتاه 6 ساله به چشم انداز 20 ساله رسیدیم،‌ یعنی

بجای اینکه در چشم انداز 20 ساله به نرج باروری 4 برسیم به زیر سطح جانشینی رسیدیم. (سطح جانشینی هم یعنی هر پدر و مادر به جای خود یک فرزند به جا بگذارند.

چه آینده‌ای از لحاظ جمعیتی پیش روی کشور ماست؟

اگر با این منوال پیش برویم، طبق خوشبینانه ترین سناریویی که برای کشور پیش بینی می شود طی 30 سال آینده پیرترین کشور منطقه خواهیم بود و در سال 1480 جمعیت ماه 30 میلیون خواهد بود که دوسوم این تعداد نیز جمعیت مصرف کننده یعنی زیر 15 و بالای 60 خواهد بود.

اگر با کاهش یا پیری جمعیت مواجه شویم چه مشکلاتی خواهیم داشت؟

فقط یک مورد را مثال بزنم، الان که کشور ما از لحاظ جمعیتی کشوری جوان است، به دلیل نرخ بالای جمعیتی در دهه  60 اکثریت جمعیت ما را جوانان تشکیل می دهند با این حال می بینید که صندوق های بیمه و بازنشستگی اعلام ورشکستگی می کنند و حقوق بازنشسته ها با تاخیر پرداخت می شود. حالا اگر این تعداد جوانان روزی سالمندشوند و اکثر جمعیت کشور را سالمندان و بازنشستگان تکشیل بدهند، خانواده ها چه مشکلات معیشتی را دچار خواهند شد؟ اولین ضرر کاهش جمعیت بیشتر متوجه خانواده هاست تا متوجه دولت باشد، در حال حاضر کشور که جمعیت جوان دارد و تعداد سالمندان پایین هست، حقوق بازنشسته ها با تاخیر پرداخت می شود و خانواده هایی که دارای بازنشسته هستند با مشکلات اقتصادی و معیشتی متعددی  روبرو هستند، وای به روزی که اکثر جمعیت کشور را سالمندان تشکیل دهند.

جمعیت جوان چه امتیازاتی برای کشورها و جوامع محسوب می شود؟

 جمعیت جوان  برای هر کشوری فرصت هست؛ اگر ما در زمینه های مختلف علمی، فناوری، هسته ای، موشکی، نظام پزشکی و دیگر زمینه ها پیشرفت های چشمگیری داریم، این مرهون تلاش جوانان کشورمان هست و اگر اکثریت جمعیت کشور را کهنسالان و سالمندان تشکیل دهند متاسفانه شاهد این پیشرفت ها نخواهیم بود. بنابراین هر کشوری که با کاهش جمعیت و سالخوردگی جمعیت مواجه باشد، از لحاظ سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی - اجتماعی با مشکلات زیادی رو به رو خواهد شد.

چه راهکارهایی برای برون رفت از پیری جمعیت وجود دارد؟

 همان طور که رهبر حکیم انقلاب فرمودند اصل راهکار برای افزایش جمعیت و فرزند آوری، مسئله فرهنگ سازی است. ما در 30 سال گذشته در تبلیغات و رسانه ها و گفتمان سازی ها، مدام به خانواده ها القا کردیم که "فرزند کمتر، زندگی بهتر" و نباید انتظار داشته باشیم که این فرهنگ یک شبه و یک روزه تغییر پیدا کند. پس اصل مهم، مسئله فرهنگ سازی است.

به نظر شما مشکلات اقتصادی و وضعیت نابسامان معیشتی و نرخ تورم در کاهش فرزندآوری بی تاثیر هست؟

بله موانع و مشکلات اقتصادی هم در کاهش جمعیت تاثیرگذار است اما اصل فرهنگ سازی است، در دهه  60 با توجه به کمبود امکانات و قرار گیری در دوران جنگ تحمیلی، مشکلات اقتصادی بیشتری در جامعه وجود داشت و وضعیت معیشتی خانواده ها بدتر از الان بود اما در دهه 60 فرزندآوری بیشتر بود، چرا؟ چون فرهنگ فرزندآوری وجود داشت اما الان در حالیکه از لحاظ اقتصادی و معیشتی و سطح رفاه وضع بهتری از دهه 60 داریم ولی میزان فرزندآوری بسیار پایین تر از دهه ۶۰ است. پس علت اصلی این مسئله؛ گرفته شدن ذائقه فرزند خواهی از خانواده ها با تبلیغات گسترده 30 ساله می باشد و اگر مشکلات و موانع اقتصادی هم برطرف شود اما فرهنگ سازی در زمینه فرزندآوری درست صورت نگرفته باشد باز هم  جامعه و خانواده های ما به سمت فرزند آوری پیش نخواهد رفت. البته  دولت ها هم موظفند در راستای رفع موانع اقتصادی و موانع اشتغال و ازدواج آسان جوانان بکوشند تا به امید خدا زمینه ازدواج و فرزندآوری برای جوانان  جامعه فراهم شود.

چه نگرش هایی باید درخصوص فرزند آوری در دید جامعه و مردم تصحیح شود؟

مسئله اول مسئله تک فرزندی است متاسفانه در فرهنگ سازی تبلیغات 30 ساله گذشته، مسئله تک فرزندی جزو یکی از خرده فرهنگ های خانواده ها شده است و الان بیش از 70 درصد خانواده های جوان ما تک فرزند هستند؛ چون فکر می کنند تک فرزندی هم از لحاظ امکانات رفاهی و هم از لحاظ تربیت فرزند صحیح تر می باشد در حالیکه این طور نیست و کارشناسان بین 20 تا 30 آسیب  را برای تک فرزندی می شمارند که بیش ترین آسیبها متوجه خود فرزند است و آسیبهای تربیتی است، برخی متوجه خانواده ها و برخی متوجه جامعه می شود. بنابراین یکی از موضوعاتی که در فرهنگ سازی و گفتمان سازی ها باید مدنظر گیرد توجه به تک فرزندی است. اگر خانواده‌ها  بدانند که نیاز اصلی  فرزند آنها داشتن گوشی و تبلت و کامپیوتر و امثالهم نیست و داشتن خواهر یا برادر دیگر، مهمترین نیاط فرزندشان است، این کمک بسیار خوبی در زمینه فرهنگ سازی برای فرزندآوری بیشتر و برون رفت از مشکلات جمعیتی برای کشور ما خواهد داشت.

مسئله سقط جنین نیز یکی از مواردی است که در گفتمان ها مطرح می شود، در این خصوص بیشتر توضیح دهید؟

یقینا موضوع اساسی دیگری که باید در گفتمان سازی ها بدان توجه بیشتری داشته باشیم، فاجعه انسانی سقط چنین یا قتل جنین می باشد. متاسفانه با فرهنگ سازی های غلطی که در سال های گذشته در این زمینه انجام شده، قبح سقط جنین برای بسیاری از خانواده ها از بین رفته است. اما طبق آمار رسمی ارگان ها و مسئولین مربوطه کشور، متاسفانه سالانه حدود نیم میلیون سقط جنین در کشور ما انجام می شود. اگر بخواهیم آین آمار را با آمار دیگر مقایسه کنیم، متوجه عمق این فاجعه خواهیم شد. ما در 8 سال دفاع مقدس 230 هزار شهید تقدیم انقلاب کردیم که هر کدام از این خون ها برای نظام و انقلاب مایه برکت بوده اما در فاجعه سقط جنین هر سال نیم میلیون نفر را از دست می دهیم. بالاترین آمار فوتی های کرونا در هر روز 500 نفر می باشد و اگر ما حداقل آمار سالانه سقط جنین یعنی 350 هزار نفر در سال را در نظر بگیریم حداقل روزانه 1000 حنین سقط می شود.

 یکی از مهم ترن عواملی که سبب این رخداد و فاجعه انسانی می شود، ذائقه فرزند نخواستن خانواده هاست و یکی دیگر از مهم ترین عوامل نیز بحث شی پنداری جنین هست و فکر می کنند که این بچه ای که سقط می شود هنور یک انسان کامل نیست در حالیکه این تفکر کاملا اشتباه می باشد و جنین هم یک انسان و موجود زنده هست و حیات دارد و طبق فتوای همه مراجع ما و از دیدگاه انسانی و ادیان دیگر نیز سقط و کشتن جنین جایز نیست و کار خلاف شرع و اخلاق و انسانیت است و یکی دیگر از کارهایی که باید فرهنگ سازی انجام شود تقببیح سقط جنین در جامعه است.

با توجه به اینکه امروزه بانوان نیز همچون مردان در جامعه به اشتغال مشغول هستند، زنان بحث فرزندآوری را مانع اشتغال  و پیشرفت اجتماعی خود می دانند، تاثیر این موضوع در مباحث مطرح شده چقدر می تواند باشد؟

موضوعی که در این زمینه مطرح می باشد بحث تنزل جایگاه مادر در جامعه است و متاسفانه طبق تبلیغات و فرهنگ سازی های نادرست، جایگاهی که برای مادر در جامعه برای عموم در نظر داشتیم تنزل پیدا کرده و متاسفانه امروز تحصیلات عالیه یا اشتغال بیشتر از مادر شدن برای زنان جامعه ارزش پیدا کرده است. هیچ کس مخالف نقش آفرینی اجتماعی زنان نیست بلکه اتفاقا بارها در گفتمان ها و فرمایشات رهبر فرزانه انقلاب مشاهده کردیم که به آمار تحصیلات عالیه و یا نقش آفرینی های اجتماعی زنان جامعه افتخاز کرده‌اند اما در سال های گذشته در تبلیغات یک دوگانگی غلطی بین تحصیلات عالیه و نقش آفرینی اجتماعی و مادری کردن ایجاد شده است و اینگونه به زنان القا شده است که اگر بخواهید مادری کنید، نمی توانید نقش آفرینی اجتماعی داشته باشید در حالیکه این طور نیست و مادری کردن با نقش آفرینی اجتماعی و کسب تحصیلات عالیه در یک جا قابل انجام هست، فقط دولت ها و نهاد های مرتبط بایستی  شرایط فرزندآوری و رفاه را برای خانم هایی که تحصیل می کنند و  شاغل هستند، تسهیل کنند.

پس نیاز است که در فرهنگ سازی و گفتمان سازی‌هایمان اولین هدفی که در این زمینه دنبال کنیم، بحث ارتقای جایگاه مادری در باور عمومی جامعه و بحث احیای هویتی مادری برای زنان باشد، به گونه‌ای که نتیجه این فرهنگ سازی ها اینطور  باشد که اگر از زنان جامعه ما درباره‌ی هویت یا نقشهایشان سوال شود با افتخار اعلام کنند که خانه‌دار و مادر هستند. در این زمینه اگر فرهنگ سازی صورت بگیرد، بخش اساسی از مشکل جمعیت و فرزندآوری حل خواهد شد.

چه بخش ها و فعالیت هایی در قالب امور مجمع ملی فعالان جمعیت در خصوص فرزندآوری و مسائل مربوطه انجام می شود.

مجموعه مجمع ملی فعالان جمعیت متشکل از عناصر، هسته ها و مجموعه مردمی که در حوزه جمعبت کار می کنند، می باشد و همچنین متشکل از متخصصین و کارشناسان حوزه جمعیت و متخصصان حوزوه های مربوط به مسئله جمعیت هست. مجمع ملی فعالان جمعیت، یک شورای راهبردی و یک دبیرخانه دارد. در دبیرخانه، معاونت آموزش راه اندازی شده و دورهای مختلفی را در زمینه جمعیت به صورت حضوری و مجازی برگزار می‌کند، برای مثال دوره تربیت مبلغ، مدرس و کنشگر حوزه جمعیت را برگزار می کند و همچنین یک سری کارگروه هایی مثل کارگروه تخصصی آسیب های تک فرزندی، مقابله با اسقاط و قتل جنین، شبکه پزشکان، تشکل خانواده‌های باشکوه، گروه‌های مادرانه، کارگروه فضای مجازی و کارگروه رسانه نیز داریم.

کارگروه فضای مجازی و کارگروه رسانه چه فعالیت هایی در زمینه افزایش جمعیت و فرزندآوری بر عهده دارند؟

کارگروه فضای مجازی به نام "افسران سایبری جمعیت" است که مجموعه متشکل از فعالانی که در فضای مجازی در این زمینه کار می کنند و کارگروه رسانه که با محوریت تولید برنامه های مختلف رادیویی و تلویزیونی که در زمینه فرزند آوری و جمعیت و موضوعات مختلف مرتبط با این موضوع فعالیت می کنند.