به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان،دکتر شریف لک زایی امروز دوشنبه 17 خرداد در نشست نقد و بررسی کتاب امام و مسئله آزادی که در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد، ضمن تشکر از موسسه خانه کتاب به خاطر برگزاری جلسه نقد و بررسی کتابش گفت: ابهام در آزادی و برداشت های متفاوت از آزادی در ایران همواره مشکل ساز بوده است. پرسش هایی که دکتر یوسفی راد مطرح کردند، اثباتی بر این موضوع است.
نویسنده کتاب «امام مسئله آزادی» بیان کرد: اینکه حدود آزادی فرد و قدرت حکومت چیست و معیارش چیست، همچنان مسئله است. تقابل آزادی با دیگر ارزش ها از جمله عدالت نیز یکی از مشکلات موجود است. این موارد ما را مجاب می کند که به بحث آزادی بپردازیم که اگر آزادی مسئله نشده آن را به عنوان مسئله طرح کنیم و در موردش گفت و گو کنیم.
وی با بیان اینکه آزادی جنبه درونی و بیرونی دارد، تصریح کرد: وجه درونی و بیرونی آزادی به عبارتی آزادی مثبت و منفی تلقی می شود. آنچه در کتاب امام و مسئله آزادی مد نظرم بود، درآمدی است بر نظریه امام در باب آزادی. نظریه آزادی امام نظریه آزادی مسئولانه است. فصول این کتاب به نوعی همین موضوع را آشکار می کند و توضیح می دهد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در فصل آزادی مطبوعات سه نظریه مطرح شده است، عنوان کرد: فرمایشات قالب امام رنگ و بوی این را دارد که نظریه شان آزادی گرایانه است. در مجموع مباحث امام طبیعتا نظریه مسئولیت اجتماعی مورد توجه بیشتری قرار می گیرد. در بحث آزادی و مشارکت سیاسی دیدگاه امام در نظریه واکارگزاری قابل بررسی است. دو نظریه در این حوزه مطرح است. در نظریه هابز انسان ها حقوق را به دولت عطا می کنند که دولت امنیت آنها را تامین کند. در نظریه لاک دولت کارگزار مردم است یعنی مردم دولت را کارگزار خود تلقی می کنند که منویات شان را برآورده کند.
_bd5h.jpg)
لک زایی با اشاره به اینکه در بحث آزادی و امنیت سه دیدگاه را در کتاب امام و مسئله آزادی را مطرح کردم، گفت: در دیدگاه حضرت امام نوعی تعامل بین امنیت و آزادی است یعنی نه به بهانه آزادی استقلال را مخدوش کنیم و نه به بهانه استقلال آزادی را محدود کنیم. نظریه آزادی مسئولانه اینجا خود را خوب نشان می دهد.
این نویسنده و پژوهشگر کتاب کشف الاسرار امام را کتابی مهم دانست و افزود: سوالی از سوی دکتر یوسفی راد مطرح شد مبنی بر اینکه آزادی مسئله امام بوده است و آیا این آزادی مبتنی بر مبانی ایشان بوده یا شرایط اجتماعی و سیاسی؟ از دهه 30 که امام کتاب کشف الاسرار را نوشتند رگه های قدرتمند این بحث را می بینیم. زادآزادی در مورد مطبوعات فرمایشات امام را آوردند. آزادی به نحو گسترده باید برای همه به صورت برابر وجود داشته باشد، این فرمایش امام است. امام قبل از انقلاب فرمودند آزادی به گونه ای در جامعه رواج دارد که فقط برای کسانی است که به دین و علما اتهام می زنند. شرایط اجتماعی و سیاسی در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی موضع و منظر امام را پررنگ کرد.
لک زایی اظهار داشت: نظریه آزادی امام در پارادایم لاک و هابز قرار نمی گیرد. آزادی را نوعی توانایی فرض می کنم که انسان از برخوردار است و می تواند اختیار داشته باشد. به نظر می رسد که پارادایم در دوره مدرن را نمی پذیریم و نظریه واکارگزاری را مطرح می کنیم. به نظر می رسد آزادی هم می تواند حق باشد و هم تکلیف. امام با زبان فلسفی و فقهی حق و تکلیف را در کنار هم قرار می دهند. در بخش روش و ارزش نیز همین مسئله صدق می کند، این مسئله را استاد مطهری خوب مطرح کردند.
وی خاطرنشان کرد: وقتی عدالت تحقق می یابد، آزادی بخشی از عدالت است، این دو در تقابل هم نیستند. بر اساس فرمایشات امام آزادی اولویت پیدا می کند. اگر آزادی نباشد به عدالت هم نمی رسیم. این نکته مهمی است که در شعار استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی متبلور شده است. اصالت جمع و فرد که دکتر یوسفی راد مطرح کردند، قابل مطالعه است. استاد مطهری فرموده اند« دو مکتب فلسفی و سیاسی معاصر به مباحث اصالت فرد و جمع دامن زدند». در فرمایش امام موسی صدر و شهید مطهری هم فرد جایگاه خاص دارد و حدود آزادی اش باید مشخص باشد و هم جامعه جایگاه خود را دارد. هم فرد بر جامعه اثر می گذارد و هم جامعه بر فرد تاثیرگذار است.
گفتنی است،کتاب امام خمینی(ره) و مسأله آزادی توسط نشر عروج و با همکاری مرکز فرهنگی و دانشجویی امام، ولایت فقیه و انقلاب اسلامی جهاد دانشگاهی (۱۳۹۷) به بهای ۳۵ هزار تومان چاپ و منتشر شده است.
نظر شما