خبرگزاری شبستان؛ گروه اندیشه: سبک زندگی مقوله گسترده‌ای است که به جهت تلاش دشمن برای تغییر سبک زندگی و ارائه الگوهای غربی پرداختن به آن از اهمیت بالایی برخوردار است. می‌توان با پرداختن به سیره و سبک زندگی ائمه معصومین(علیه السلام) برای ادامه مسیر زندگی خود نقشه راه ترسیم کرد. امام رضا(علیه السلام) و سبک زندگی ایشان بهترین شاخص برای زندگی پاک و اسلامی است، از اینرو با حاکمیت دین و معنویت در خانواده می‌توان به این مهم پی برد، چرا که اگر در زندگی تک تک اعضای خانواده دین حرف اول را بزند می‌توان به حاکمیت دین در خانواده پی برد. با بازشناسی سیره امام رضا(ع) می توان جوان را به سمت اصلاح سبک زندگی سوق داد به همین منظور در ایان ولادت امام هشتم شیعیان، امام رئوف امام رضا(ع) با حجت الاسلام « امیر علی حسنلو» استاد حوزه و مدیرگروه تاریخ وسیره مرکز مطالعات وپاسخگویی به شبهات حوزه های علمیه به گفت و گو نشسته ایم که در ادمه می خوانید:
چه درس هایی از سبک زندگی رضوی می توان گرفت؟
درسهای زیادی از سبک زندگی رضوی می توان آموخت و آنها را در اصلاح امور زندگی و کاستن از آسیبهای فردی واجتماعی کاربردی نمود. بی تردید یکی از مشکلات جامعه ما وجود طبقات کم بر خوردار است که نیازمند حمایت برادران دینی خود هستند؛ درسیره همه پیشوایان دینی حمایت از فقرا و حل مشکلات برادران دینی از برجسته ترین نکات سیره آنان می باشد. امام رضا (ع) در مدینه به فقیران سرکشی و از آنان حمایت و برای آنها غذا و خوراک تأمین میکرد. پس از اینکه حضرت (ع) به مرو منتقل شد و تحت مراقبت قرار گرفت، سرکشی به فقیران به صورت حضوری با محدودیت مواجه یا اساساً منع شد. مؤمنان فقیر در فرصت‌های پیش آمده در منزل آن حضرت حضور یافته و برای رفع مایحتاج و نیازمندی‌ها استمداد می‌کردند و گاهی حضرت سفره‌ای را مهیا میکرد و در آن از همه نوع غذا آماده میکرد و فقرا را دعوت کرده و این آیه را تلاوت می‌فرمود: «فلا اقتحم العقبه، و ما ادریک ما العقبه، فک رقبه، او اطعام فی یوم ذی مسغبه....». منظور از «اقتحام عقبه» انفاق‌هایی که مؤمن برای دیگران کرده، چنانکه در ادامه آیه «عقبه» را تفسیر میکند.
در مرو وخراسان که به اجبار سکونت گرفت همیشه در خانه حضرت به روی مردم باز بود واز فقرا حمایت خاص واطعام می نمود؛ ارتباط تنگاتنگ بامردم مامون را هراسان نمود وبا توطئه درب حضرت را بست ومحصور نمود؛ حضرت در وصیتی از فرزندش امام جواد خواست که هنگام خروح از منزل همراه خود کیسه پول همراه داشته واز دربی خارج شود که مردم منتظرند اورا ببینند ورفع حاجت نمایند.
از سیره امام رضا (ع) در اصلاح سبک زندگی چگونه بود؟
درباره سیره امام رضا علیه السلام کتابهای خوبی نوشته شده است از جمله کتاب «اصول وآداب تغذیه وپوشش در سبک زندگی امام رضا علیه السلام » که بنده نوشته ام، این کتاب از جمله آثاری است که می تواند در باره سبک زندگی راهنمای اصلاح سبک زندگیمان باشد. در بخش از این کتاب آمده است: امام رضا (ع) در مدینه به فقیران سرکشی و از آنان حمایت و برای آنها غذا و خوراک تأمین میکرد. پس از اینکه حضرت (ع) به مرو منتقل شد و تحت مراقبت قرار گرفت، سرکشی به فقیران به صورت حضوری با محدودیت مواجه یا اساساً منع شد. مؤمنان فقیر در فرصت‌های پیش آمده در منزل آن حضرت حضور یافته و برای رفع مایحتاج و نیازمندی‌ها استمداد می‌کردند و گاهی حضرت سفره‌ای را مهیا میکرد و در آن از همه نوع غذا آماده میکرد و فقرا را دعوت کرده و این آیه را تلاوت می‌فرمود: «فلا اقتحم العقبه، و ما ادریک ما العقبه، فک رقبه، او اطعام فی یوم ذی مسغبه....». منظور از «اقتحام عقبه» انفاق‌هایی که مؤمن برای دیگران کرده، چنانکه در ادامه آیه «عقبه» را تفسیر میکند.
سیره همه اهل بیت (ع) توجه به تأمین خوراک فقرا بوده است، از این رو می‌توان دریافت که توجه و اهمیت به خوراک و تغذیه در نگرش و روش آنان به عنون یک ضرورت حیاتی مطرح بوده است. این قاعده واصل باید در تمدن اسلامی فرهنگ ثابت و محور همه متمکنان جامعه باشد. در این جامعه که بینش آن اینگونه بنا شده، هرگز مقهور سیاست‌های دشمنان دین نخواهد شد و همواره خودکفا بوده و برکات زمین وآسمان از آن رویش وریزش خواهد کرد. جامعه‌ای که متمکنان آن، از محرومان بی‌خبر و بی‌درد نسبت به درد وگرسنگی آنان باشند، یک جامعه دینی متمدن نیست. بلکه جامعه‌ای مترف است که به سوی انحطاط در حرکت است. زراندوزی و سکه‌بازی در فرهنگ اسلام جایی ندارد و هیچگاه در اسلام چنین تمدن‌هایی پا برجا نبوده‌اند.
چند نکته از آداب تغذیه ای که امام رضا(ع) اجرا می کردند را بفرمایید؟
پیشوایان دینی گاهی آغاز خوردن را با نمک و گاهی با سرکه و گاهی با هر دو توصیه کرده‌اند. امام رضا (ع) در خراسان که تقریباً منطقه‌ای سردسیر و دارای فصول سرما و گرمای مشخص است با سرکه غذا خوردن را آغاز می‌کردند و به اصحاب خود نیز چنین توصیه می‌فرمایند. چون بر اساس علوم تجربی امروز ثابت شده است که در نقاط سردسیری افتتاح با سرکه خیلی مناسب است. چون چاشنی‌های ترش مانند سرکه و آبلیمو سبب تعریق و کاستن جذب مواد ازته می‌‌شود و لذا تناسب غذایی و وجود و عدم مواد ازته و وضع سفره را نیز شاید فراموش کرد. معده محتویات خود را خالی نمی‌کند تا اینکه اسید موجود در معده خنثی شود و حتی اگر به کسی نمک هیپوتنیک بدهیم، سبب تخلیه معده نمی‌شود. تنها غذایی که می‌تواند نقش هر دو خاصیت (اسید و قلیا) را در معده داشته باشد، مواد بیاض البیضی است. زیرا پروتئین‌ها خود از اسیدهای آمینه‌اند که اسیدهای آمینه خود خاصیت اسیدی قلیایی دارند و بر حسب احتیاج عامل مربوطه را به کار می‌اندازند و حتی با آنکه اسیدند اسید را هم خنثی می‌‌کنند. سرکه حاوی چندین نوع اسید آمینه است ـ سدیم و کلر ـ دو عنصر موجود در نمک برای توازن و تعادل دستگاه گوارش؛ سدیم در انقباض عضلانی و هدایت موج عصبی ذی‌نفوذ بوده و در نقاط گرم مرطوب انقباض دردناک عضلانی یا شکمی و ضعف و ناتوانی با خوردن نمک برطرف میکند. نمک جای کلرورهایی که در انساج از بین رفته‌اند را می‌گیرد. دفع مواد غیر قابل جذب بدن را آسان میکند. بدن را تقویت و غذا را خوشمزه می‌سازد. افراط در خوردن نمک و شور خوردن غذاها نیز زیان‌های غیر قابل جبران را در پی دارد و همچنین افراط در خوردن سرکه احتمال بروز برخی از عوارض جسمی شود. بنابراین با وجود همه خصایص و ویژگی‌های خوراکی در این دو خوراک، نباید در خوردن آنها افراط و تفریط کرد.
شستن دست‌ها و داشتن وضو هنگام حضور بر سر سفره غذا، خشک نکردن دست‌ها در آغاز غذا، آغاز خوردن با نمک و سرکه، یاد نام خدا و گفتن جمله «بسم الله الرحمن الرحیم»، امام رضا (ع) می‌فرماید: پس از صرف غذا (بعد از چند قدم حرکت مثل کمک به جمع سفره یا شست‌وشوی ظرف غذاها یا رفتن برای شستن مجدد دست‌ها و.. ) برای هضم آسان به پشت خوابیده و پای راست را روی پای چپ بگذارید تا در سرعت هضم غذا شما را کمک کند و با شکم پر هرگز به راست و چپ نغلتید که برای معده عوارض خطرناک دارد. امام رضا (ع) در دستور بهداشتی دیگر فرمود: «هنگامی که گرسنه هستید غذا بخورید و به محض اینکه احساس سیری کردید از سر سفره برخیزید» برخی مسائل بهداشت و آداب تغذیه از دیدگاه امام رضا (ع) هستند.
سه دستور کلی در اسلام وارد شده که مراعات آنها سلامتی جامعه اسلامی را از تمامی بیماری‌ها بیمه میکند. احساس گرسنگی قبل از غذا خوردن، دست از غذا کشیدن قبل از سیری کامل به حد تأمین نیاز، کم خوردن و خوردن یک نوع غذا که موافق با مزاج و معده باشد، اگر غذایی با مزاج ناسازگار است. خوردن آن خلاف بهداشت است.
یکی از اصحاب امام رضا (ع) گوید: ما همراه امام رضا (ع) گوشت کله (بدون پاچه چون خوردن پاچه کراهت دارد) خوردیم و حضرت (ع) پس از آن شربت قاووت تناول کرد و فرمود: به هضم آن کمک میکند.
خواندن دعا پس از پایان غذا خوردن که کوتاه‌ترین آن شکرگزاری با جمله «الحمدلله» است. تفصیل آن اینگونه است: «الحمد للَّه الّذی یطعم و لا یطعم و یجیر و لا یجار علیه و یستغنی و یفتقر إلیه. اللّهمّ لک الحمد على ما رزقتنا من طعام و إدام فی یسر منک و عافیة بغیر کدّ منّی و لا مشقّة. بسم اللَّه خیر الأسماء، بسم اللَّه ربّ الأرض و السّماء، بسم اللَّه الّذی لا یضرّ مع اسمه شیء فی الأرض و لا فی السّماء و هو السّمیع العلیم. اللّهمّ أسعدنی فی مطعمی و مشربی هذا بخیره و أعذنی من شرّه و أمتعنی بنفعه و سلّمنی من ضرّه»
نظر شما