ادبیات عصای دست حوزه سلامت است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، دکتر «حمیدرضا نمازی» امروز شنبه 19 تیر در وبینار بین المللی ادبیات در روزگار کرونا که در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد، گفت: امیدوارم این دو روز برگزاری همایش تاثیری مناسب بر آمیختگی حوزه سلامت و ادبیات داشته باشد. تشکر می کنم از اساتیدی که بنیان این همایش را گذاشتند. جامعه پزشکی در این شرایط محتاج این است که دست طلب را به سوی ادبیات دراز کند.

دبیر علمی وبینار ادبیات در روزگار کرونا اظهار داشت: جناب دهقانکار از منظر ادبیات ماجرا را پیش بردند و بنده نیز چند نکته را بیان می کنم. اولین نکته ای که باید توجه کنیم، عمومی سازی سلامت و علم است. باید در نظر داشته باشیم که بحران های مختلف را با همان زبان فنی نمی توان به جامعه منتقل کرد و از جامعه انتظار تبعیت داشت. در سال های اخیر این نتیجه حاصل شده است که بمباران مردم با اطلاعات پزشکی آنها را به سمت اضطراب سلامتی می برد.

این پزشک خاطرنشان کرد: در بسیاری از کشورهای دنیا به این سمت و سو رفتند که از ابزار ادبیات برای ساده سازی مفاهیم استفاده کنند. مغز و اعصاب رشته سختی در پزشکی است. نورولوژی برای ما پزشکان نیز سخت است. بسیاری از نورولوژیست ها تصمیم گرفتند رمان بنویسند تا این مفاهیم را ساده کنند. رمان های زیادی در حوزه پزشکی نوشته شد که از آن جمله می توان به رمان اغما اشاره کرد. مخاطب با مطالعه این رمان خارجی گویی یک کتاب تخصصی چشم پزشکی می خواند و از طرفی به عنوان فرد عادی متوجه مفاهیم این حوزه پزشکی می شود.

وی با بیان اینکه ادبیات فارسی می تواند عصای حوزه سلامت شود، عنوان کرد: در حقیقت ادبیات فارسی می تواند مفاهیم حوزه پزشکی را برای مردم ساده و آسان کند. گذشت آن زمانی که فقط به انتقال اطلاعات تاکید می شد. در حال حاضر باید علوم با هم مرتبط شود. تزنویسی در 1312 در مدرسه طب آغاز شد. دانشجویان باید تز می نوشتند، اولین موضوع تز آب بود که بخش مهم آن در مورد همه گیری است. دومین تزی که بنده پیدا کردم مربوط به قاسم رسا است که شاعر بود و اشعار آیینی می سرود و دانشجوی پزشکی بود. وی در سال 1314 در تز دوم موضوع آبله را مطرح کرد.

دکتر نمازی تلاش برای عمومی سازی علم را یکی از مباحث مهم همایش ادبیات در روزگار کرونا ذکر کرد و افزود: خانم شاپیرو گفته است علوم انسانی و ادبیات در حوزه سلامت مثل سبزی داخل ساندویچ است. ادبیات به تعبیر شاپیرو هسته اصلی درمان و مراقبت ماست. متاسفانه در وزارت بهداشت ادبیات دست بالا گرفته نمی شود.

رییس موزه تاریخ علوم پزشکی ایران در مورد نقش مراقبتی ادبیات در همه گیری ها بیان کرد: همه گیری ها اگر درمان داشت، متوقف می شد و همه گیر نمی شد. ما در عرصه همه گیری ها دوگانه درمان و مراقبت داریم. در عصر کرونا نیز مانند عصر آبله و وبا باید نقش مراقبتی ادبیات را جدی بگیریم. باید از ادبیات به مثابه مراقبت حرف بزنیم. ادبیات شان مراقبتی و آرام بخشی زیادی دارد.

دبیر علمی وبینار ادبیات در روزگار کرونا با اشاره به اینکه استعاره خودش نقش مراقبتی و درمانی دارد، تصریح کرد: گوبینو تاریخ نگار و پژوهشگر در دوره قاجار گفته بود مردم را می دیدم که مثل برگ درخت می ریختند. این جمله را من در این ایام کرونا از زبان پزشکان و پرستاران می شنوم. نکته بعدی این است که ما پزشکی روایتی داریم که روز به روز در دنیا جدی گرفته می شود. نقش گفت و گوی پزشک و بیمار در درمان بیمار بسیار حائز اهمیت است و ادبیات ما سرشار از این گفت و گوها است. مورخی در مورد آنفولانزای اسپانیایی تحقیقی کرد که چه چیزی از آن مانده است. این آنفولانزا در سال 1918 بود و او تحقیق خود را در سال 1925 انجام داد و چیزی پیدا نکرد. در سال 2018 یعنی 100 سال بعد نیز بررسی ای در مورد آنفولانزای اسپانیایی صورت گرفت و نشانی یافت نشد. دانشمندان به این نتیجه رسیدند که احتمالا مردم خاطرات تلخ را فراموش می کنند و دوست ندارند که آنها را به یاد بیاورند. تنها چیزی که می تواند آن خاطرات را حفظ کند، ادبیات است.

این پژوهشگر فلسفه و اخلاق خاطرنشان کرد: سال گذشته خوشبختانه درس ادبیات فارسی در دانشکده پزشکی زنده شد. به بهانه کرونا این موضوع مطرح شد که ادبیات به کار طبابت بیاید. این مسئله مهم است که پزشک با چه زبانی از کرونا و بیماری با مردم صحبت کند که نه در آنها اضطراب ایجاد کند و نه اینکه بیماری را دست کم جلوه دهد. مسلما طبیبی که از ادبیات غنی برخوردار است بهتر می تواند فکر کند.

نمازی یادآور شد: دکتر علی اکبر سیاسی در 1330 جلسات مشترک بین دانشجویان پزشکی و دانشجویان ادبیات برگزار می کرد و بسیاری از اطبا، دندانپزشکان و داروسازان ماحصل آن جلسات هستند. مهدی نامدار به عنوان اولین رییس دانشکده داروسازی در ایران به ادبیات توجه داشت و در پاریس دوره های تئاتر و فن بیان را گذراند و در ایجاد رشته تئاتر در دانشکده هنرهای زیبا نقش داشت. امروزه آموختگی ادبیات کرونا از یک امر تزیینی باید فراتر رود و نشان داده شود. با ادبیات باید درمان و مراقبت و بحران ها در روزگار کرونا مستندسازی و تبیین شود.