فلسفه قیام امام حسین(ع) جلوگیری از تحریف دین اسلام توسط معاویه بود

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان،  فلسفه قیام امام حسین بهترین راه برای پی بردن به هدف نهضت حسینی بررسی فرمایشات حضرت از شروع حرکت ایشان از مدینه و در بین راه تا کوفه و در جریان کربلاست. طبق آنچه که امام (علیه السلام) خود فرمودند: حرکت امام برای بیداری امت اسلام و جلوگیری از فساد در دستگاه حکومتی که به نام اسلام حکمرانی می‌کرد یعنی اصلاح جامعه و امر به معروف و نهی از منکر بود و مرتبه اعلاى امر به معروف و نهى از منکر با تشکیل حکومت امکان پذیر است که در آن حاکم مشروع، داراى بسط ید و قدرت کافى است. امام (علیه السلام) حدود ده سال پس از امام حسن (علیه السلام) ردای امامت را داشت ولی قیام نکرد زیرا نه معاویه مانند یزید امام را در دوراهی یا جنگ یا بیعت قرار داده بود و نه معاویه کسی بود که مانند یزید در ظاهر و در علن اظهار فسق و فجور کند بلکه حداقل ظاهر را حفظ می‌کرد امام دید معاویه سیاست بازی است که اگر قیام کند هم خون او ریخته می‌شود و هم معاویه برای او مجلس عزا برپا می‌کند و چه بسا به نفع خود غائله را تمام می‌کند لذا در این خصوص با حجت الاسلام «محمد حسن اختری»، مدیرعامل بنیاد بین المللی عاشورا و رییس شورای مجمع جهانی اهل بیت (ع) گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه تقدیم حضورتان می شود.

فلسفه قیام عاشورا چیست؟

بهترین و اصولی ترین روش و تحقیق در فلسفه قیام عاشورا، بررسی و تحقیق در فرمایشات خود ابا عبدالله الحسین (ع) است تا بدانیم چرا حضرت این مسیر را انتخاب کردند و چرا حاضر به این رویارویی با سپاه یزید شدند. هدف دشمنان بیعت سران بزرگ اسلامی با خلافت ناشایست یزید بود، بر همین اساس در نیمه دوم سال 60 هجری نامه ای از سوی یزید به والی مدینه (مروان) ارسال شد، والی مدینه این درخواست یزید را با امام حسین (ع) در میان گذاشت. امام از این نامه یزید برآشفت و به سمت مکه حرکت کرد البته روی کار آمدن معاویه بعد هم تحمیل کردن خلافت یزید به مسلمانان یک حرکت بسیار ناشایستی بود که از سوی معاویه صورت گرفته بود لذا به چند نمونه از بیانات امام حسین (ع) می توان اشاره کرد که بهترین سند و انگیزه برای قیام عاشورا می باشد.

اول اینکه به فرموده ابا عبدالله الحسین (ع) یزید به هیچ عنوان قابلیت خلیفه مسلمانان را نداشت؛ بنابراین وقتی در یک جامعه ای یک حاکم و زمامدار ناشایست و نالایق روی کار بیاید، مسلما یک انسان شایسته مانند امام حسین (ع) نمی تواند زیر بار دستورات او برود. صرف نظر از اینکه ما ابا عبدالله الحسین (ع) را امام منصوب و تصریح کننده از سوی پیامبر اکرم (ص) می دانیم و  ایشان در زمان حیات خودشان امامت ائمه اطهار (ع) به ویژه امام حسین (ع) را تصریح و مشخص کردند و این موضوع به هیچ عنوان قابل انکار نیست. مهمترین آن بیان شریف پیامبر اکرم (ص) است که فرمودند: «اَلْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ اِمامانِ قاما اَوْ قَعَدا» (حسن و حسین امام و پیشوا هستند ایستاده باشند یا نشسته).این حدیث و احادیثی دیگر دلالت دارند بر اینکه حسن و حسین به هر حال منصب امامت را دارا هستند خواه قیام کنند و خواه خانه نشین باشند.

بنابراین وقتی یک زمامدار ناشایست و نالایق برخلاف عرف اسلامی آن روز به خلافت می رسد، طبیعی است که امام حسین (ع) نمی پذیرند. عرف اسلامی آن روز برای انتخاب خلیفه برحسب گفته علمای اهل سنت، مورخین و محدثین صدر اسلام این طور بود که آنها جمع می شدند و عده ای از نخبگان و اهل خبره آن روز را به عنوان خلیفه تعیین می کردند لذا در این شرایط تحمیل خلافت یزید برخلاف عرف بوده و این بدعتی بود که معاویه پایه گذار آن بوده است. در واقع می توان گفت معاویه مسیر انتخاب زمامداری در جامعه را تحریف و منحرف کرد و به زور و قلدری خلافت نالایق و ناشایستی همانند یزید را به جامعه تحمیل کرد. بر همین اساس در چنین شرایطی که فرد ناشایستی بر مسند خلافت بنشیند، زمامدار به حق، شایسته و مسئولیت پذیر نمی تواند زیر بار او برود لذا می بینیم امام حسین (ع) در جواب والی مدینه (مروان) می فرماید:«و مثلی لا یبایع مثله» شخصیتی مثل من نمی تواند با ناشایستی چون یزید بیعت کند لذا اینجا حضرت نباید به چنین انحراف و تحریفی در مسیر اسلامی صحه بگذارد که هر فرد نالایقی روی کار بیاید و حکومت را در دست بگیرد.

این در حالی است که متاسفانه امروزه در کشورهای اسلامی شاهدیم که هر فرد فاسق و خونخواری با پشتیبانی قدرت های جنایتکار آمریکا و اسراییل به حکومت می رسد و بدتر از آن افرادی که خود را عالم و فرزانه می دانند به راحتی خلافت آنها را می پذیرند و می گویند آنها اولی الامر هستند در حالی که بسیار جنایتکار بوده و به هیچ عنوان از اسلام حمایت نمی کنند؛ این همان بدعتی است که معاویه به وجود آورد لذا حضرت بیعت را نپذیرفتند. حتی برخی هم خوشحال بودند که امام بیعت را نپذیرفتند، چون می گفتند بهتر است امام برود در جای خود بنشیند و کاری هم نداشته باشد در حالی که این شیوه را نه تنها ابا عبدالله الحسین (ع) بلکه دین مبین اسلام هم قبول ندارد لذا امام مخالفت خود را با این بدعت اعلام کرد و با نامه ای که مردم کوفه برایشان نوشتند از مدینه به سمت مکه سپس از مکه به سمت عراق جهت تشکیل حکومت عزیمت کردند.

بنابراین یکی از اهداف ابا عبدالله الحسین (ع) این بود که به مردم جامعه زمان خود بفهماند که جامعه اسلامی نمی تواند یک فرد نالایق و ناشایست را به عنوان خلیفه بپذیرد لذا نیاز است که ما ابتدا زمینه های به وجود آمدن قیام عاشورا را بررسی کنیم، سپس علت ها را بیان کنیم، در واقع یکی از این زمینه ها حرکت معاویه برای تحریف در کل اسلام بود. وی تلاش می کرد اسلام را از محتوا تهی کند و جز نام اسلام هیچ چیزی از آن باقی نماند و حقیقت آن را از میان ببرد. او حتی سعی می کرد نام پیامبر اکرم (ص) را نیز از اذان حذف کند. وقتی اسرا به اجبار وارد شدند، یزید گفت اصلا نه وحی نه رسولی و نه پیغمبری آمده است، حتی معاویه هم در سخنان خود بعد از مسئله جنگ با امام حسن مجتبی (ع) اعلام می کند، من برای اینکه شما نماز بخوانید، زکات بدهید یا حج بروید خلیفه نشدم، من به هیچ کدام از این کارهای شما کاری ندارم، من فقط برای حکومت بر شما آمده ام لذا اندیشه معاویه، اندیشه تحریف در اسلام بود.

 بنابراین وقتی پیشوای مسلمانان تحریف شده بود، می بایست حضرت در برابر این مسئله قیام می کردند و از اسلام حراست می کردند، باید حفظ اسلام را جزو مسایل اولیه خود می دانستند لذا می بینیم ابا عبدالله الحسین (ع) و یارانشان هدف قیام خود را احیا و معرفی دین اسلام عنوان می کنند و امام حسین (ع) می فرماید: «ان کان دین محمد لم یستقم الا بقتلی یا سیوف خذینی»؛ اگر دین محمد( صلی الله علیه و آله و سلم ) جز با خون من استوار نمی‌ماند، پس ای شمشیرها مرا دریابید. لذا دفاع و حراست از دین یکی از انگیزه های قیام عاشورا است؛ بنابراین بر ما هم واجب است، هر زمانی که دیدیم دین اسلام به خطر افتاده از جان، مال و همه هستی خود مایه بگذاریم و از آن حراست و دفاع کنیم.

فلسفه دیگر قیام عاشورا ایستادگی در برابر ظلم و ستم ظالمان و سلطه گران بود. اگر در جامعه ای ستمگران خواستند بر مردم مسلط شوند و در حق آنها ظلم و بیداد کنند، باید در برابر آنها ایستادگی و مقابله کرد. امام حسین (ع) و پیامبر اکرم (ص) فرمودند: اگر یک سلطان جائر و فاسق آمد و خواست بر مردم ظلم و ستم کند و عده ای هستند که می توانند در مقابل آنها ایستادگی و مقاومت کنند، ولی این کار را نمی کنند، خداوند متعال آنها را به بدترین عذاب گرفتار می کند. نمونه بارز این ظلم و ستم در زمان معاویه و یزید بود. مردم آن روزگار در سخت ترین شرایط و ظلم و ستم قرار داشتند؛ بنابراین وظیفه سیدالشهدا (ع) مقابله و ایستادگی در برابر این فاسقان زمان بود لذا وقتی در یک جامعه ای ظلم و ستم بیداد می کند، این وظیفه مصلحان و شایستگان است که باید برای اصلاح جامعه قیام کنند؛ بر همین اساس است که امام حسین (ع) فرمودند من برای اصلاح امت جدم قیام کردم.

برای اینکه جامعه کنونی ما دچار انحرافات صدر اسلام نشود چه اقداماتی باید انجام شود؟

فلسفه تعظیم و شعائر اسلامی در عزاداری های ما فقط به خاطر حزن و اندوه حاصل از جنایت ها و بی وفایی هایی که سپاه یزید در حق اهل بیت پیامبر اکرم (ص) و یارانش کردند، نیست. درست است واقعه عاشورا بسیار سنگین و اندوهگین است ولی در همین راستا امام خمینی (ره) فرمودند: محرم و صفر است که عاشورا را زنده نگه داشته است. معنایش این است که ما از نهضت ابا عبدالله الحسین (ع) درس بگیریم و در هر مقامی، در هر زمانی و در هر شرایطی که واقعه ای مشابه واقعه عاشورا رخ داد، ما هم همانند امام حسین (ع) در برابر آن ایستادگی و مقاومت کنیم. امروز دیده می شود که در میان برخی از جوامع جنایتکارانی آمده اند و به عنوان صهیونیسم در کشورهای اسلامی مسلط شدند و ملت اسلامی را به ذلت کشیده و از بین می برند لذا ایستادگی در برابر این ظالمان بر هر انسانی واجب است. این مقاومت، مقاومتی است که امام حسین (ع) به ما آموخته است. نمونه این سلطه گران آل سعود و آل نهیان بر مردم یمن است. آنها می خواهند یک حکومت ناشایست همانند یزید بر مردم این کشورها تحمیل کنند؛ بنابراین ما باید قیام امام حسین (ع) را به عنوان یک درس سرلوحه کار خود قرار دهیم؛ بنابراین احیای این مراسم ها و برگزاری عزاداری ها باعث می شود که ما متوجه انگیزه قیام امام حسین (ع) بشویم و از آن با عنوان یک درس در جامعه عبرت بگیریم تا دچار بلیه ای همانند حکومت یزید نشویم.