به گزارش خبرنگر گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، آیت الله سید محمد سعید حکیم از مراجع تقلید در سن ۸۷ سالگی به دلیل عارضه قلبی، روز جمعه ۱۲ شهریور دار فانی را وداع گفت. این عالم عالیقدر پس از طی دوران حوزوی و تعلّم آموزه‌های دینی و حوزوی و رسیدن به مقام اجتهاد، هرگز خانه نشینی و اُخت گرفتن با کاغذ و کتاب را سرمشق خود قرار نداده و بلکه جزو کُنشگران ضد طاغوتی در دوران صدام بود. فعالیت‌هایی که در نهایت منجر به سال ها تحمل زندان در این کشور شد. علت زندانی شدن وی، تلاش وی برای راه اندازی و تقویت پیاده روی اربعین در کشور عراق عنوان شده است؛ از این رو وی جزو فقهای شیعه بود که به جرم احیای مشّایه اربعینی به زندان رژیم بعث افتاد.
پس از وفات آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی در سال 1371 ش، سید محمد سعید اعلان مرجعیت کرد. اعلان مرجعیت او توأم با اقبال شیعیان عراق به تقلید از وی و آیت الله العظمی سیستانی گردید.
وی مرجعیت خود در عراق را صرفاً محدود به تعلیم آموزه‌های دینی و حوزوی و تدریس نکرد؛ بلکه با ارسال بعثه‌های دینی-مردمی به نواحی محروم و عشایر دور دست عراق، درصدد حل مشکلات دنیوی و عقیدتی شیعیان دور دست، برآمد.
محمدسعید حکیم در برخی مسائل فقهی دیدگا‌ه‌های تازه‌ای دارد؛ از جمله مجازات مُرتَد در این دنیا را خارج از وظیفهٔ ما می‌داند. همچنین درخصوص مسئله رؤیتِ هِلال، افق قاره‌های آسیا، آفریقا و اقیانوسیه را یکی می‌داند. برپایه این فتوا، اگر در یکی از شهرهای یکی از این مناطق، هِلال ماه دیده شود، دیگر مناطق هم حکم شرعی آن را خواهند داشت.
خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان گفت و گویی با حجت الاسلام والمسلمین «سید حسین روحانی» مسئول دفتر آیت الله حکیم از مراجع تقلید در تهران انجام داده است که در ادامه می خوانیم:
درباره شخصیت اخلاقی و انقلابی مرحوم آیت الله حکیم توضیح دهید؟
مرحوم آیت الله حکیم از مراجع عالیقدر نجف اشرف و نوه دختری مرحوم آیت الله حکیم بزرگ هستند. سید با اخلاق و بزرگوار و شخصی که از نظر علم و دانش، قلم و تالیف کم نظیر بود. ایشان حدود 9 سال در زندان های صدام شکنجه شد اما هرگز دست از علم آموزی برنداشت و در زندان نیز تمام درس های حوزوی را از جامعه المقدمات تا جامعه الکفایه به فرزندان و سایر روحانیون تدریس می کردند. در عرصه مسایل اجتماعی بسیار فعال بود و به رغم کهولت سن و آثار شکنجه ها روزانه حدود 3-4 دیدار با گروه های مختلف مردم داشت، در عین حال نیز در بخش دروس حوزوی نیز تدریس می کرد. ایشان در روز عاشورا مقتل خوانی داشت و به رغم آنکه روی ویلچر می نشست اما در اربعین مسافتی را پیاده روی می کرد و در پیاده روی اربعین به نوعی حضور داشت. همه حوزه های علمیه در سوگواره ایشان متاثر و غمگین هستند چرا که درگذشت آیت الله حکیم ضایعه بزرگی است که به این زودی ها قابل جبران نیست. بیش از 20 عنوان کتاب در زمینه های فقه و اصول، عقاید، تاریخ و تحلیل واقعه کربلا از ایشان به یادگار مانده است.
نگاه آیت الله حکیم به طلاب چگونه بود؟
ایشان نگاه پدرانه و بزرگوارانه نسبت به طلاب داشتند. همان طور که می دانید مراجع اموالی را که از محل خمس و سهم امام به دفاتر ایشان می آید در بین طلاب و در کارهای عام المنفعه هزینه می کند. ایشان نیز به طلاب سهمیه مداوم پرداخت می کردند. کمک هزینه اجاره منزل به طلاب حوزه علمیه و کمک به فقرا از دیگر کارهای ایشان بود. همچنین در عراق یک دارالیتیم را سرپرستی می کردند که هفت هزار یتیم را تحت پوشش خود قرار داده بود. همچنین در مناطق محروم و روستاها بخشی از وجوهات را برای آبرسانی و لوله کشی هزینه می کردند. همچنین در راه کمک به مستضعفان و قشر آسیب پذیر از محل خمس و زکات نیز اقداماتی انجام داده اند. سالانه به افغانستان کمک های مالی نیز برای افراد محروم آنها انجام می داد. در ایران نیز سه دفتر در قم، تهران و اصفهان نمایندگی آیت الله حکیم را بر عهده داشتند.
مدیریت حوزه علمیه در نجف و دفاتر آیت الله حکیم به چه صورت انجام می شود؟
آیت الله حکیم مرجع فعالی بودند و در عرصه های مختلف حضور داشتند. آیت الله حکیم شش فرزند پسر دارند که همگی معمم و مجتهد هستند. تمام امور دفترهای ایشان در ایران، افغانستان، پاکستان، اروپا، لبنان و بیروت به وسیله فرزندان و طلاب علوم دینی مدیریت می شوند و خود آیت الله حکیم نیز در همه امور حضور داشتند. در اینجا از طلاب علوم دینی، اهل علم، علما و همه اقشار که درگذشت آیت الله حکیم را تسلیت گفته اند، تشکر می کنم.
چه آثار و تالیفاتی از آیت الله حکیم به جا مانده؟
المحکم فی اصول الفقه، (این مجموعه در 6 جلد با بحث استدلالی اصول)، دوره فقهی «مصباح المنهاج» که شرحی بر فقه استدلالی «منهاج الصالحین» سید محسن حکیم، رساله عملیه خود را ـ پس از درخواست‌های مکرر و مراجعات بسیاری از فضلاء ومردم برای تقلید از ایشان ـ در 3 جلد به نام «منهاج الصالحین» عرضه کرده‌است، مناسک حج و عمره، حاشیه‌ای جامع بر کتاب اصولی «کفایه» اخوند خراسانی در 3 جلد از جمله آثار مرحوم آیت الله حکیم است.
مراسم بزرگداشت آیت الله حکیم کی برگزار می شود؟
با توجه به اینکه پیکر مطهر آیت الله حکیم سیزدهم شهریور در کربلا با آب فرات غسل داده می شود و روز یکشنبه 14 شهریور در نجف تشییع می شود، برنامه ریزی کرده ایم تا مراسم بزرگداشت ایشان پس از انجام مراسم تشییع باشد که درباره آن اطلاع رسانی خواهد شد.
گفتنی است، آیت الله سید محمد حکیم، نوه مرجع بزرگ سید محسن حکیم و خواهرزاده شهید محمدباقر حکیم روز جمعه 12 شهریور بر اثر ایست قلبی درگذشت.
نظر شما