به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، «طاهره یعقوب پور نرگسی»، مدیرکل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی در تشریح فعالیت و ماهیت شابكا گفت: شناسگر استاندارد بین‌المللی کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی را در ایران با نام «شابكا» (شناسگر استاندارد بين‌المللي كتابخانه‌هاي ايران) می‌نامند، این شناسگر كد دوازده نویسه‌ای منحصربه‌فردي است كه به هرکتابخانه یا مرکز اطلاع‌رساني تخصيص داده می‌شود.
وی ادامه داد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ايران از سال 1384 عهده‌دار ثبت شناسگر استاندارد بين‌المللي كتابخانه‌ها در ايران است و طبق استاندارد بين‌المللي ايزو 15511 (مصوب 1.12.2003 ) می‌تواند شناسگرهای معتبر بين‌المللی را برای كتابخانه‌های ايران تعيين كند. این وظیفه طبق ساختار سازمانی تعریف‌شده به واحد «شابکا» زیر نظر اداره کل پردازش و سازماندهی واگذار شده است.
یعقوب پور گفت: در سال 1394 با پیگیری‌های اداره کل پردازش و سازماندهی و حمایت ریاست وقت سازمان؛ اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور وقت طی بخشنامه‌ای سازمان‌های تحت پوشش وزارتخانه‌های دولت جمهوری اسلامی ایران را ملزم به اخذ شابکا و روزآمدی اطلاعات کتابخانه‌ها کرد و این امر به روزرسانی بانک کتابخانه‌های ایران را موجب شد.
مدیرکل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ادامه داد: همچنین اداره کل پردازش و سازماندهی با تهیه بروشور و برگزاری کارگاه‌های آشنایی با شابکا، در شناساندن شابکا گام‌های موثری برداشت. همچنین در سال 1400 شبکه کتابخانه‌های ایران در وب‌سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ایجاد شد و شرط لازم کتابخانه‌ها برای پیوستن به این شبکه، داشتن شابکا است از این رو امکان درخواست شابکا در این سامانه پدیدآمده است.
یعقوب پور درباره چگونگی درخواست شابکا توضیح داد: درخواست تخصیص شابکا از نشانیhttps://libs.nlai.ir/libraries/search امکان‌پذیر است و کتابخانه‌ها با مراجعه به این نشانی و تکمیل فرم درخواست می‌توانند درخواست شابکا کنند.
وی افزود: پیش از این درخواست‌های شابکا از نشانی http://isil.nlai.ir/dataentry.aspx یا به صورت حضوری، فاکس و پستی ارسال می‌شد. در حال حاضر نشانی مذکور به نشانی جدید https://libs.nlai.ir/libraries/search پیوند داده شده است و با مراجعه به هر یک از درگاه‌های شابکا در میز خدمت و سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران دسترسی به فرم درخواست شابکا به وجود آمده است.
یعقوب پور ادامه داد: هر کتابخانه با ارسال درخواست خود کد رهگیری دریافت می‌کند. واحد شابکا پس از بررسی و ویرایش فرم درخواست و تاییدآن، با توجه به نوع کتابخانه و محل آن طبق استاندارد به کتابخانه درخواست‌کننده شابکا تخصیص می‌دهد و شابکای تخصیص داده شده را به پروفایل کتابخانه یا مرکز درخواست‌کننده ارسال می‌کند. به این ترتیب نام کتابخانه و اطلاعات آن در بانک کتابخانه‌های ایران قرار می‌گیرد و اطلاعات این کتابخانه‌ها در شبکه ISIL به نشانی https://english.slks.dk/libraries/library-standards/isil/) نیز قابل مشاهده است.
وی تصریح کرد: همچنین کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی در صورت لزوم می‌توانند اقدام به ویرایش یا اصلاح اطلاعات کتابخانه خود کنند. همچنین امکان ارسال درخواست شابکا یا ویرایش اطلاعات کتابخانه‌ها به صورت حضوری ، فاکس و پستی نیز وجود دارد.
یعقوب پور گفت: همچنین با تلاش‌های همکاران اداره کل زیرساخت و پشتیبانی فناوری اطلاعات تخصیص شابکا که پیش از آن با محاسبات سنتی انجام می‌شد به صورت خودکار درآمد. همچنین بررسی و تایید درخواست‌های شابکا همچنان به قوت خود باقی است و فقط پس از تایید درخواست، تخصیص شابکا امکان‌پذیر خواهد بود.
وی درباره موارد استفاده شابكا گفت: ارتباط با ناشران و كارگزاران در سطح ملي و بين المللي؛ امانت مدارك و تبادل اطلاعات بين‌كتابخانه‌اي در سطح ملي و بين‌المللي؛ تهيه فهرستگان‌هاي ملي و بين‌المللي؛ اشتراك منابع كتابخانه‌اي و شناسايي منحصر به فرد کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع رسانی در شبكه جهانيISIL از مزایای استفاده از شابکا است.
یعقوب پور درباره فوايد و مزاياي ثبت اطلاعات كتابخانه‌ها (داراي شابكا) در بانك اطلاعات كتابخانه‌هاي ايران افزود: ایجاد بانك اطلاعات جامعي از كتابخانه‌هاي دانشگاهي، كتابخانه‌هاي اختصاصي، كتابخانه‌هاي پژوهشي و تخصصي، كتابخانه‌هاي عمومي، كتابخانه‌هاي آموزشگاهي، كتابخانه‌هاي مساجد و اماكن مذهبي و كتابخانه‌هاي كودكان و دسترسی به اطلاعات کامل كتابخانه‌ها از طريق وب‌سايت سازمان می‌توان اشاره کرد.
وی گفت: راهنمايي اساتيد، پژوهشگران، محققين و دانشجويان براي يافتن كتابخانه مورد نظر و انجام امور پژوهشي؛ به همراه امكان به روزرساني اطلاعات کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی در حداقل زمان ممكن و در نهایت امكان انتشار بانك اطلاعاتي در قالب لوح فشرده براي استفاده افراد يا مراكزي كه دسترسي به اينترنت ندارند از فوايد و مزاياي ثبت اطلاعات كتابخانه‌ها (داراي شابكا) است.
یعقوب پور در زمینه چگونگی ارتباط برای درخواست تخصیص شابکا یا ویرایش اطلاعات)؛ آدرس https://libs.nlai.ir/libraries/search را معرفی کرد.
نظر شما