خبرگزاری شبستان-شمال استان اصفهان،
کتاب یکی از باورپذیرترین عنصرهای فرهنگی و از دلپذیرترین امکان‌های تنفسی برای جامعه پر نشاط و با انگیزه است. مقبولیت عام کتاب در مراوده‌ها و ارتباطات گروهی و اجتماعی و محبوبیت آن در نزد خواص اظهر من الشمس است. جدای از جذابیت کتاب برای همه گروه‌های سنی، نقش‌آفرینی آن در ارتقا یا بهبود کیفیت زندگی اجتماعی و رشد حیات علمی اجتناب‌ناپذپر است.
بیست و نهمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در شهرستان کاشان در حالی سپری شد که راه اندازی کتابخانه تخصصی مدیریت شهری کاشان نقطه عطف برنامه های این هفته بود. به همین بهانه با دکتر «میثم نمکی» رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیر انجمن کتابخانه های عمومی شهرستان کاشان گفت و گو کردیم که در ادامه می خوانید:
*کتاب چه کارکردی در زندگی افراد جامعه دارد؟
کتاب، در هیچ مقطع تاریخی از نگاه دانایان و آگاهان جامعه دور نبوده و همواره کارکردی محوری داشته است و همچنان این محصول اندیشه‌ای و فرهنگی مورد اقبال اهالی دانش و پژوهش است. شاید مهمترین کارکرد کتاب، ماندگاری و جاودانگی علم و دانش باشد؛ قول مشهور "قید العلم بالکتابه" ناظر به این مفهوم است.
با این همه غربت کتاب و مظلومیت اهل کتاب در روزگاری که دنیا سخت در رقابت تولید علم و تفاخر علمی است، نیز برای جامعه‌ای که اساس البیتش کتاب و گنجینه‌های مکتوب و حتی اعجاز بزرگ پیامبرش "کتاب قرآن کریم" بوده، نیازمند نگاهی دیگرگون است.
*مقبولیت کتاب در جامعه را چگونه ارزیابی می کنید؟
با وجود گسترش مراکز علمی و آموزشی و توجهات قابل اعتنا در رشد سواد عمومی و دانش‌های تخصصی از رهگذر کتاب و کتابخانه، همچنان بین کتاب، کتابخانه، کتابدار و کتابخوان نسبت مقبولی وجود ندارد.
بی‌تردید تلاش خادمان کتاب از جمله نویسندگان، ناشران، مدیریت امور کتاب و کتابخوانی و کوشش برای فراهم‌سازی یک محصول کیفی که بتواند رضایت مخاطب را جلب کند، تلاشی ستودنی است، اما وقتی رابطه بین تولید، عرضه و تقاضا ناهمگون باشد باید به دنبال بازخوانی ساز و کارها و اتخاذ کاربست‌های تازه بود.
محدودیت فضاهای کتابخانه‌ای، هزینه‌های زیاد چرخه تولید کتاب و ناکافی بودن اقدام‌های حمایتی از یکسو و نگاه نوآورانه و روزآمد به نیازمندی‌ها، ذائقه‌ها، ضرورت‌ها و مقتضیات از سویی دیگر ما را به تأمل‌های جدی و جدید وا می‌دارد.
*چغرافیای حوزه کتاب را چگونه توصیف می کنید؟
حوزه کتاب به واسطه اهمیت تاریخی خود، جغرافیایی متنوع و گسترده دارد؛ در حوزه شهری و روستایی، در فضای دانشگاهی و حوزوی، در متن مدرسه و مسجد و غیره شاهد بروز و ظهور جلوه‌های کتاب بوده و هستیم.
با این حال، نگاهی به سرانه مطالعه و کتابخوانی، سهم کتاب در سبد خرید خانوار و سقف تسهیلات و خدمات در رونق بخشی اقتصاد فرهنگ و ارتقاء افکار عمومی و غیره ما را به ضرورت تعمق بیشتر در این حوزه رهنمون می‌سازد.
*چه راهکارهایی برای مؤانست بیشتر جوانان به کتاب و کتابخوانی پیشنهاد می کنید
تغییر نگاه سرمایه‌ای به جای هزینه‌ای، تحولات برنامه‌های بنیادی مدیریتی به جای طرح‌های کوتاه مدت، تبدیل نگرش‌های جزیره‌ای به شبکه‌سازی چرخه کتاب و تجربه‌اندوزی از رهیافت‌های نو - آنهم در فضای دیجیتالی معاصر- باید بتواند ذائقه و شوق‌انگیزی جامعه به دوستی و مؤانست با کتاب را برانگیزد.
در این بین، یکی از موضوع‌های مغفول یا کمتر مورد توجه قرار گرفته، تمرکز بر رویکرد ایجاد فضاهای کتابخوانی اختصاصی و تخصصی است. کتابخانه‌های تخصصی می تواند علاوه بر هدفمند ساختن حوزه علایق و گرایش‌ها، مرکزی برای تولید اندیشه و علم باشد؛ موضوعی که امروزه به شدت نیازمند آنیم.
عطشناکی جامعه کتابخوان به کتاب‌های تخصصی به معنای ناکارآمدی کتاب‌ها و کتابخانه‌های عمومی نیست که البته آنها در ایجاد عادت به مطالعه و کتابخوانی سهم پر رنگی دارند اما طیف گسترده طبقه‌بندی علوم، مقتضی تقویت چنین رویکردی است.
*برنامه های هفته کتاب در کاشان را چگونه ارزیابی می کنید
هفته کتاب کاشان در حالی سپری شد که در کنار کتابگردی، برپایی جشن کتاب، آیین‌های رونمایی کتاب، نمایشگاه‌ها و فعالیت‌های اختصاصی ناشران و کتابفروشان و دید و بازدیدهایی با طعم کتاب، بازگشایی کتابخانه تخصصی مدیریت شهری به همت سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری کاشان، اتفاق فرخنده ای بود؛ رویدادی که نشانه هدف گذاری هوشمندانه مدیریت شهری برای توجه دادن به نقش آفرینی و تأثیرگذاری تخصص‌محوری است و اولویت دادن به دانش مدیریت شهری و منابع کتابخانه ای آن به معنای تغییر نگاه از درون است.
اعلام برپایی جایزه دوسالانه کتاب کاشان در شورای فرهنگ عمومی این شهرستان نیز نوید بخش تعمیم و تعمیق نگاه دست‌اندرکاران به مقوله کتاب و منزلت اهل قلم است که باید آن را به فال نیک گرفت. بی تردید وقتی فرهنگ مدیریتی با چنین نگرشی رشد کند، فرهنگ شهروندی هم بر مدار اولویت‌های موضوعی (تخصص‌گرایی) حیات با طراوت‌تری را تجربه خواهد کرد.
از فرصتی که در اختیار خبرگزاری شبستان گذاشتید سپاسگزارم./
نظر شما