تبیین اسلام ناب و تفکر اصیل اسلامی؛ راهبرد امام سجاد (ع)

خبرگزاری شبستان- جهرم: امام سجاد (ع)، فرزند امام حسین (ع) پنجم شعبان سال 38 هجری قمری دیده به جهان گشود؛ به روایت تاریخ، این امام همام از مادری ایرانی تولد یافته است؛ مادر امام سجاد (ع) را «شهربانو»، دختر «یزدگرد سوم»، آخرین پادشاه ساسانی دانسته اند.

امام سجاد (ع) اگرچه در واقعه کربلا حضور داشت اما به دلیل بیماری در جنگ شرکت نکرد و لشکر «عمر بن سعد» پس از شهادت امام حسین (ع)، او را با دیگر اسیران کربلا به کوفه و شام بردند.

امام چهارم شیعیان پس از شهادت امام حسین (ع) به امامت رسید و به مدت 34 سال به عنوان پیشوای مردم، هدایت و روشنگری جامعه را بر عهده داشت؛ این امام همام را «سجاد» می نامند چرا که در عبادت و بندگی خداوند سر از پا نمی شناخت و سجده های فراوان داشت.

از دیگر القاب ایشان «زین العابدین»، «زکی»، «امین»، «ابن الخیرتین» و «ذوالثفنات» است که این لقب ها گویای خصلت های نیکو، صفات برجسته، عبادت و مکارم اخلاق آن حضرت بوده است.

زینت عبادت کنندگان

در وصف عبادت این امام همین بس که فرزندش امام باقر (ع) در باب آن می گوید: «در هر شبانه روز همچون اميرالمؤمنين (ع) هزار ركعت نماز به جا مى آورد، 500 درخت خرما داشت كه كنار هر درختى 2 ركعت نماز مى خواند؛ چون آماده نماز مى گرديد، رنگ چهره اش دگرگون مى گشت و به هنگام ايستادن به نماز، همچون عبدى ذليل و فروتن كه در برابر پادشاهى عظيم و جليل قرار گرفته و تمام اعضاء بدنش از ترس و خوف الهى مى لرزيد.نمازش همانند كسى بود كه در حال وداع و آخرين ملاقات و ديدار با پروردگارش باشد.

هنگام نماز به هيچ كسى و هيچ سمتى توجه نداشت؛ و تمام توجّهش به خداى متعال بود، به طورى كه گاهى عبايش از روى شانه هايش مى افتاد و اهميتى نمى داد، وقتى به حضرتش گفته مى شد، در پاسخ مى فرمود: آيا نمى دانيد در مقابل چه قدرتى ايستاده و با چه كسى سخن مى گويم؟!»

پس از واقعه کربلا و به اسارت در آمدن بازماندگان امام حسین (ع)، به دستور «عمر سعد»، آنها را به «کوفه» و سپس به دستور «عبیدالله بن زیاد» به سمت «دمشق» حرکت دادند؛ حضرت سجاد (ع) در 2 مرحله به روشنگری جامعه پرداخت و در خطبه های خود در میان مردم «کوفه» و «شام»، یزید و امویان را رسوا کرد.

دوران 34 ساله امامت آن حضرت نیز با زمامداری 6 خلیفه از «بنی امیه» همزمان بود؛ امام سجاد (ع) در اوایل امامت خود مورد سوءظن شدید از سوی «امویان» قرار گرفت تا سبب شود این پیشوای شیعیان راهی جز «تقیه» نداشته باشد.

تبیین اسلام ناب

حجت الاسلام «سید محمدمهدی نسابه» در باب ویژگی ها و شاخصه های امام سجاد (ع)، گفت: وجود مقدس این امام همام با توجه به شرایط و مقتضیات زمان، از هر فرصتی برای تبیین اسلام ناب استفاده می کردند.

این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه آن حضرت در مجالس خود نهضت عاشورا را روشنگری و زنده نگه می داشتند، افزود: ارشاد امت کار دیگر امام بود که در این زمینه شاگردانی نیز در مکتب ایشان پرورش یافتند.

وی با اشاره به اینکه در زمان امام سجاد (ع) مردم نماز و اعمال حج را به درستی به جا نمی آوردند، بیان کرد: امام سجاد (ع) شاگردانی را برای تبلیغ اسلام ناب پرورش دادند.

حجت الاسلام نسابه با اشاره به شرایط سخت و دشوار امام سجاد (ع) که او را مجبور به «تقیه» کرده بود، عنوان کرد: در آن روزگار به آن حضرت میدان تبلیغ داده نمی شد بنابراین امام سجاد (ع) به زبان دعا پناه آوردند.

وی با اشاره به اینکه حضرت تلاش دارد با زبان دعا مردم را از شیطان بری کرده و به خداوند پیوند دهد، خاطرنشان کرد: «صحیفه سجادیه» حاصل دعاهای امام سجاد (ع) است که در آن از خداشناسی، توحید، معاد، امامت، مباحث سیاسی، اخلاقی و اجتماعی سخن به میان آمده است.

این کارشناس مذهبی همچنین به رساله «حقوق» امام سجاد (ع) نیز اشاره کرد و گفت: در این رساله 51 حق، سفارش شده که برخی از آنها عبارتند از حق خدا، حق نفس، حق زبان، حق نماز، حق صدقه، حق معلم، حق زن، حق مادر، حق پدر، حق همسایه و...

وی عنوان کرد: مبارزه با علمای درباری بنی امیه کار دیگر امام سجاد (ع) بود که حضرت در این زمینه با روش های مختلف به مقابله با آنان پرداخت و اسلام ناب را به مردم معرفی کرد.

کمک به فقرا

از ویژگی ها و صفات اخلاقی امام چهارم، کمک فقرا و مستمندان بود، به نحوی که آن حضرت شبانه و به صورت مخفی، به درب منازل فقرا می رفت و مخفیانه به آنان غذا می داد.

امام باقر (ع) در وصف این ویژگی پدر بزرگوارش می گوید: « حضرت در شب هاى تاريك كيسه هاى آرد و خرما و مبالغى دينار و درهم بر پشت خود حمل مى کرد و چه بسا چهره خود را مى پوشانيد؛ و آن ها را بين فقرا و نيازمندان توزيع و تقسيم مى نمود.»

از «ابو حمزه ثمالی» نقل شده است «علی بن حسین (ع) شبانه مقداری غذا بر دوش خود می‌گذاشت و در تاریکی شب به صورت مخفیانه به فقرا می‌رساند و می‌فرمود: صدقه‌ای که در تاریکی شب داده شود، غضب خداوند را خاموش می‌کند.»

جهاد تبیین امام سجاد (ع) در کلام رهبر انقلاب

رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) درباره جهاد تبیین امام سجاد (ع) می گویند «شما ببینید خون مطهر حسین‌بن‌علی (ع) در کربلا در غربت بر زمین ریخته شد؛ اما بزرگترین مسؤولیتی که بر عهده‌ امام سجاد (ع) قرار گرفت، از همان لحظه‌ اول این بود که این پیام را روی دست بگیرند و به سرتاسر دنیای اسلام آن را، به شکل‌های گوناگون، منتقل کنند.

این حرکت برای احیاء دین حقیقی و دین حسین‌بن‌علی و آن هدفی که امام حسین برای آن شهید شد، یک امر ضروری و لازم بود. البته اجر الهی برای امام حسین (ع) محفوظ بود؛ می‌توانستند او را در بوته‌ سکوت بگذارند؛ اما چرا امام سجاد (ع) تا آخر عمر، سی‌سال بعد از او، امام سجاد زندگی کردند، در هر مناسبتی نام حسین، خون حسین و شهادت اباعبداللَّه را مطرح کردند؛ آن را به یاد مردم آوردند؟ این تلاش برای چه بود؟ بعضی خیال می‌کنند این کار برای انتقام گرفتن از بنی امیه بود؛ در حالیکه بنی امیه بعدها از بین رفتند.

امام رضا (ع) که بعد از آمدن بنی عباس است، چرا به ریّان‌بن‌شبیب دستور می‌دهد مصیبت‌نامه‌ اباعبداللَّه را در میان خودتان بخوانید؟ آن وقت که بنی امیه نبودند؛ تارومار شده بودند. این کار برای این است که راه حسین‌بن‌علی و خون او عَلَم و پرچم حرکت عظیم امت اسلام به سوی هدف‌های اسلامی است؛ این پرچم باید سرپا بماند؛ تا امروز هم بر سر پا مانده و تا امروز هم هدایت کرده است.»

گزارش: مهدی رحمانیان