دعایی برای همه ی سال

خبرگزاری شبستان-کرمان

توفیق؛ رفیقِ طریق شد و به ماه مبارک رمضان دیگری رسیدیم که از این حیث، رهین منت الهی هستیم که عمرمان را به ضیافت الله دیگری رسانید.

ماه رمضان، حقیقتاً زیباترین جلوه های بندگی و عبادت رقم می خورد و این یعنی رمضان، بهار عبادت و معنویت است؛ در این ماه بسیاری از افراد، دغدغه این را دارند که چه کنند تا از این ماه بهره و نصیب بیشتری ببرند لذا این مهم را یا از دیگرانی که بعضاً اساتید و وعاظ و خطبا هستند سئوال می کنند و یا درگیر کمیت گرایی در عبادات می شوند، البته خواص از این امر مستثنا هستند.

حجت الاسلام پناهیان در یکی از سخنرانی های خود به نکته ظریفی اشاره دارد مبنی بر اینکه همین سئوال را که در این ماه چکنم با اشک و سوز از خداوند بپرس و می افزاید که در دعاها هم می توان این را جستجو کرد.

بزرگان به ما آموخته اند که هر کسی باید دعای متناسب با حال خود را باتوجه به نیازها و یا امراض و دردهای روحی و روانی خود انتخاب و به وسیله آن با خداوند صحبت کند.

ممکن است گاهی تشخیص دعای مناسبِ حال برای انسان دشوار شود که در اینجا می توان با تمسک به آداب و شرایط دعا، از ادعیه مشهور و یا اعمالِ وارده برای ایام خاص بهره برد.

یکی از دعاهایی که به مناسبت روز اول ماه مبارک رمضان وارد شده و آن طور که مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان نقل کرده، این دعا را علّامه مجلسی در «زادالمعاد» آورده که شیخ کلینی و شیخ طوسی و دیگران به‌ سند صحیح روایت کرده‌اند که حضرت موسی‌بن جعفر (علیه السلام) فرمود: در ماه مبارک رمضان در آغاز سال، یعنی روز اول این ماه این دعا را بخوان؛ هر که این دعا را برای رضای خدا و بدون آمیختگی با اغراض ناپسند و ریا بخواند، در آن سال فتنه و گمراهی و آفتی که به دین یا بدنش ضرر برساند به او نرسد و حق‌تعالی او را از شرّ آنچه از بلاها در آن سال واقع می‌شود حفظ می‌کند.

این دعا، دعایی است که با « اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی دانَ لَهُ کُلُّ شَیْءٍ...» آغاز می شود و پس از اظهار نسبت به عزت و عظمت و جبروت الهی؛ درخواست عفو و بخشش الهی از یکی سری از گناهان مطرح می شود.

گناهانی که نعمت‌ها را دگرگون می‌سازد؛ گناهانی که کینه‌ها را فرو می‌فرستد؛ گناهانی که امید به خدا را قطع می‌کند؛ گناهانی که دشمنان را چیره می‌سازد؛ گناهانی که دعا را برمی‌گرداند؛ گناهانی که مردم به‌سبب آن سزاوار نزول بلا می‌شوند؛ گناهانی که بارش آسمان را بازمی‌دارد؛ گناهانی که پرده‌ها را کنار می‌زند؛ گناهانی که در نابودی شتاب می‌افکند؛ گناهانی که سبب پشیمانی می شود؛ گناهانی که پرده‌ها را می‌درد.

این دعا سپس به ظرافت خاصی درخواست در امان ماندن از همه این گناهان را مطرح می کند با این عبارت که « خدایا! زره محکمت را بر من بپوشان، زرهی که نفوذناپذیر است و مرا از شرّ آنچه در شب و روز و آینده این سال از آن حذر می‌کنم عافیت بخش.»

در ادامه اوصافی از حق تعالی مطرح می شود و تفضلاتی که نسبت به بندگان خویش دارد و درخواست هایی که ناظر به دو ساحت مهم « گفتار و رفتار» است؛ آنجا که عبارت «...کُلِّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ...» را مطرح می کند و از خدا می خواهد « خدایا، مرا در این سال از هر کار یا گفتار یا کرداری که از تو دورم می‌کند برکنار دار و به جانب هر عمل یا گفتار یا کرداری که مرا در این سال به تو نزدیک می‌کند جلب نما»

درخواست تندرستی و... پناه بردن از خطا و ستم و زیاده‌روی بر نفس و پیروی از هوی و هوس و سرگرمی‌ به شهوات از جمله درخواست هایی است که در این دعا مطرح می شود و در فرازهای پایانی پس از طرح چندین خواسته دیگر، دعا با فرازهایی جامع و کامل به اوج خود می رسد « وَأَنْ تَعْصِمَنِی إِلٰهِی مِنَ الذُّنُوبِ فِیما بَقِیَ مِنْ عُمْرِی إِلیٰ مُنْتَهیٰ أَجَلِی یَا اللّٰهُ یَا رَحْمٰنُ یَا رَحِیمُ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ وَآتِنِی کُلَّ مَا سَأَلْتُکَ وَرَغِبْتُ إِلَیْکَ فِیهِ فَإِنَّکَ أَمَرْتَنِی بِالدُّعاءِ، وَتَکَفَّلْتَ لِی بِالْإِجابَةِ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.» خدایا در آنچه از عمرم باقی مانده تا پایان عمر مرا از گناهان نگاه داری، ای خدا، ای بخشنده، ای مهربان، بر محمّد و اهل‌بیت محمّد درود فرست و هر آنچه از تو خواستم و در طلب آن به جانب تو رغبت کردم به من عنایت فرما، به‌درستی که تو مرا به خواستن فرمان دادی و برایم عهده‌دار اجابت شدی، ای مهربان‌ترین مهربانان.

بدیهی است گرچه این دعا برای روز اول ماه مبارک رمضان وارد شده اما شاید گاه مقتضای حال انسان این باشد در ایام دیگر نیز از این دعا بهره بگیرد.

انس روزانه با دعا و تأمل و تفکر در آنچه که از طریق دعا به ما یاد داده شده چگونه با خداوند صحبت و درخواست های خود را مطرح کنیم، به مرور به بهبود کیفیت زندگی انسان منجر می شود لذا ماه مبارک رمضان که ادعیه بیشماری برای اوقات مختلف آن اعم از روز و شب و سحرگاه و افطار وارد شده فرصت مناسبی است تا با گزینش از میان این همه، برای رفع امراض روحی و فکری خود چاره اندیشی و برای بندگی خدا مسیر بهتری را طی کنیم که لیس للانسان الا ماسعی. 

طاهره بادامچی