امام حسن (ع) چشمه جوشان کرامت هستند

گروه قرآن و معارف؛ خبرگزاری شبستان، امام حسن (ع) در 15 رمضان سال سوم هجری چشم به جهان گشود و پس از شهادت امام علی (ع) در رمضان 40 هجری، امامت و دوران حکومت امام حسن مجتبی (ع) آغاز شد. معاویه که در شام مدعی خلافت بود، حاضر نشد با امام حسن (ع) به عنوان حاکم جامعه اسلامی بیعت کند و به فتنه انگیزی برخواست و با ایجاد نفاق و چنددستگی در میان مردم و سایر اقداماتی که برای تفرقه افکنی انجام داد، باعث شد تا امام حسن (ع) برای حفظ اصل اسلام و در نظر گرفتن مصلحت مسلمانان با معاویه صلح کند.

حجت الاسلام والمسلمین «اکبر ذوبین» کارشناس مذهبی به مناسبت سالروز ولادت امام حسن مجتبی (ع) گفت و گویی با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان انجام داده است که در ادامه می خوانید.

در خصوص ویژگی های اخلاقی امام حسن مجتبی (ع) توضیح دهید؟

امام حسن مجتبی (ع) همانند سایر ائمه اطهار (ع) دارای ویژگی های اخلاقی بارزی هستند که از آن جمله می توان به عبادت، ترس از خدا، همنشینی با قرآن، مهربانی، گذشت، فروتنی، مهمان نوازی، بردباری، بخشندگی و برآوردن نیازهای دیگران و شجاعت اشاره کرد. امام صادق (ع) در خصوص امام دوم شیعیان می فرمایند امام مجتبی (ع) عابدترین مردم زمان خود بود، بسیار حج به صورت پیاده و گاه با پای برهنه به جای می آورد. همیشه او را در حال گفتن ذکر می دیدند. آن بزرگوار صوت زیبایی در قرائت قرآن داشت و علوم قرآنی را از کودکی به خوبی می دانست. مهربانی با بندگان خدا از ویژگی های بارز آن حضرت بود و بسیار با گذشت و بزرگوار بودند. امام حسن مجتبی (ع) مانند جدشان رسول خدا (ص) بدون هیچ تکبری روی زمین می نشست و با تهی دستان هم سفره می شد.

چرا امام حسن مجتبی (ع) را کریم اهل بیت (ع) نامیده اند؟

بخشندگی بسیار و دستگیری از دیگران بارزترین ویژگی امام حسن مجتبی (ع) می باشد. آن حضرت به بهانه های مختلف همه را از خوان کرم خود بهره مند می کرد و آن قدر بخشنده بود و به دیگران کمک می کرد تا شخص نیازمند بی نیاز شود. امام حسن (ع) هیچ گاه سائلی را از خود نمی راند و هرگز پاسخ منفی به نیازمندان نمی داد و همه جنبه های معنوی بخشش را در نظر می گرفت. امام حسن مجتبی (ع) نسبت به دردمندان و نیازمندان جامعه بسیار دلسوز بودند و در کمک به نیازمندان جز خدا چیزی را مد نظر نداشتند. هیچ فقیر مسکینی از در خانه آن حضرت ناامید برنگشته. امام حسن (ع) همواره در راه انجام امور نیکو و خداپسندانه کوشا و فعال بود و اموال زیادی را در راه خدا بخشید. در تاریخ خلفا آمده است امام حسن (ع) در مدت زندگی خود دو بار تمام اموال و دارایی های خود را در راه خدا بخشید و سه بار نیز ثروت خود را به دو نیم تقسیم کرد و نصف آن را در راه خدا به فقرا بخشید، بنابراین با توجه به اینکه امام حسن مجتبی (ع) در بین ائمه معصومین و اولیای الهی بیش از آنها اهل جود، کرم و توجه به فقرا و محرومان بودند، بنابراین به دلیل کرامت و بخشندگی فراوان ایشان امام حسن مجتبی (ع) را کریم اهل بیت (ع) دانسته اند.

درباره ویژگی های سیاسی اجتماعی دوران امام حسن(ع) توضیح دهید؟

امام حسن مجتبی (ع) بعد از شهادت حضرت امیرالمومنین علی (ع) در مسند امامت قرار گرفتند و منطقه وسیعی از عراق، شام، حجاز، یمن، مصر و بخشی از ایران در آن زمان تحت خلافت مسلمین قرار داشت. با توجه به اتفاقاتی که در زمان حیات امیرالمومنین علی (ع) رخ داده بود، امام حسن مجتبی (ع) بر مسایل و مشکلات جامعه آن روز آگاه بودند. سه جنگ عمره در زمان امیرالمومنین رخ داد، جنگ جمل، صفین و جنگ با خوارج که امام حسن مجتبی (ع) در هر سه آنها در کنار امام علی (ع) حضور داشتند؛ بنابراین عوامل جنگ صفین، نهروان و جمل در زمان امام حسن (ع) حضور داشتند. از طرفی حضور معاویه و داعیه خلافت مسلمین از دیگر مشکلاتی بود که در زمان امام حسن مجتبی (ع) وجود داشت. با توجه به اینکه معاویه تلاش می کرد صرفا ظاهر اسلامی حکومت خود را حفظ کند و بدعت هایی در این زمینه نیز ایجاد کرده بود از جمله تغییر برخی از احکام حج، تعطیلی حدود اسلامی، ایجاد کارخانه جعل حدیث بودند که امام حسن مجتبی (ع) سکوت در برابر این اقدامات معاویه را جایز ندانستند؛ بنابراین در مقابل جریان سازی و لشکرکشی معاویه به مقابله ایستادند اما با توجه به حوادث و اتفاقاتی که رخ داد، امام حسن مجتبی (ع) وقتی عرصه را بسیار تنگ دید، راهی جز صلح ندید؛ بنابراین تحت شرایطی قرارداد صلح را پذیرفت.

دوران امامت امام حسن (ع) چگونه زمینه ساز نهضت کربلا شد؟

فضای سیاسی کوفه پس از جنگ های جمل، صفین و نهروان باعث ایجاد ناآرامی و چنددستگی در میان مسلمانان شده بود. از طرفی مانع تراشی بنی امیه و امال حکومت بنی امیه در برابر تثبیت حکومت امام حسن، کارشکنی ها، تفرقه ها و توطئه های معاویه باعث شد تا امام حسن مجتبی (ع) در آن برهه از تاریخ روش استقامت و مقاومت را در پیش بگیرد تا علاوه بر حفظ اسلام از برادرکشی جلوگیری کند، بنابراین صلح حسنی در راستای حفظ دین و بقای اسلام بود و امام حسین (ع) نیز با همین راهبردها به جهاد و شهادت علیه باطل پرداخت. به عبارتی می توان گفت صلح حسنی زمینه ساز نهضت عاشورا بود.