خبرگزاری شبستان – خراسان جنوبی؛ زهرا مهرور: امشب قدم به نوزدهمین شب از ماه رمضان می‌گذاریم، شبی که فرشتگان، زمین را به آسمان متصل کرده و دل‌ها را نورباران و محیط زندگی را با نور فضل و لطف الهی منور می‌کنند. در وصف شب قدر همان بس كه در قرآن كريم، سوره‌ای كامل به توصيف و ستايش شب قدر اختصاص يافته و بدين نام خوانده شده است.
شب قدر شب شب نزول قرآن، شب آمرزش گناهان، قلب ماه رمضان و سرور شب ها است و در روايتی از امام صادق(ع) نقل شده است: شمار ماه‌های سال نزد خداوند، دوازده ماه است و سر آمد ماه‌ها، ماه رمضان است و قلب ماه رمضان، ليلة القدر است.
دلباختگان آكنده از معنویت و عشق دراین شب با تمام وجود دست های التماس خود را به سوی آسمان بالا می برند، تا شاید رحمت بیكران الهی شامل حالشان شود. مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت شبهای قدر می‌فرمایند: «در حقیقت از شب قدر، انسان مؤمن روزه‌دار، سال نویی را آغاز می‌کند، در شب قدر تقدیر او را کاتبان الهی می نویسند و انسان وارد یک سال نو، مرحله نو و در واقع یک حیات و ولادت نو میشود».
با توجه به جایگاه و اهمیت شب قدر، حجت الاسلام «ابوالفضل حسنی صفت» کارشناس مذهبی و معاون فرهنگی مرکز خدمات حوزه علمیه خراسان جنوبی در خصوص ویژگی های شب قدر با خبرنگار خبرگزاری شبستان گفتگو کرده است که در ادامه می خوانید:
۱- دلیل و حکمت برتری و فضیلت شب قدر در چیست که به‌عنوان زمان مناسبی برای نزول قرآن انتخاب شده است؟ تمام حوادثی که قرار است در طول سال در جهان هستی و همچنین در زندگی انسان‌ها، اتفاق بیافتد، در این شب تقدیر، اندازه‌گیری، تصویب و امضا میشود. امام باقر(ع) می فرماید: «یقدر فی لیله القدر کل شییء یکون فی تلک السنه الی مثلها من قابل من خیر و شر و طاعه و معصیه و مولود، او اجل او رزق، فما قدر فی تلک السنه و قضی فهو المحتوم؛» همه‌ی کارها اهم از خیر و نیکی، شر و بدی، طاعت و معصیت خدا، تولد، مرگ و روزی که بناست در طول این سال و ابتدای سال آینده اتفاق بیفتد، در این شب اندازه‌گیری و مشخص میشود. بنابراین هر چیزی که در این شب قدر مقدر و اندازه‌گیری و امضا شود، حتمی خواهد بود.
۲- چرا شب قدر، شب آمرزش گناه است و تأکید شده که مردم در شب قدر حتماً نسبت به گناهان خود از خداوند طلب مغفرت کنند؟ این نکته در روایت‌های مستند و معتبر آمده است که شب قدر، شب آمرزش گناهان است، به همین دلیل است بر استغفار و طلب بخشش به درگاه خدای متعال بسیار تأکید شده است چون آمرزش گناهان اثر مهم و تعیین‌کننده‌ای در سرنوشت انسان دارد. چنانکه پیغمبر اسلام(ص) فرموده‌اند: «کسی که به خدای یکتا و روز جزا ایمان داشته باشد و شب قدر را احیا بدارد و از خداوند طلب بخشش کند، تمام گناهان او در این شب مورد مغفرت قرار خواهد گرفت و بخشیده خواهد شد».
انسان با استغفار و اظهار پشیمانی از خطا‌های خود، در حقیقت مسیر سعادت را برای خود باز می‌کند و در شبی که وعده داده شده گناه انسان پشیمان را می‌بخشند، طلب بخشش می‌کنیم تا به آن سعادت و خوشبختی حقیقی و دائمی دست پیدا کنیم.
۴- یکی دیگر از فضایل شب قدر آن است که خدای متعال، آن شب را از هزار ماه برتر دانسته است، رمز این برتری در چیست؟ طبق آیات مبارکه سوره قدر، شب قدر برتر از هزار ماه است، هزار ماه برابر با ۸۳ سال است که با عمر یک انسان برابری می‌کند و عبادتی که در شب قدر انجام بدهیم، از اینکه در یک عمر کامل ۸۳ ساله و البته در هر دقیقه و هر لحظه عبادت کنیم، برتر است و خداوند متعال هر سال یکبار درهای رحمت خود را اینچنین به روی بندگان می‌گشاید و آدمی می‌تواند مسیر چندین ساله خود را در این شب رقم بزند. نکته قابل توجه این است که عبادت در شب قدر حتی بر عبادت در هزار سال و یا همان عمر کامل ارجحیت دارد و پرخیر و برکت‌تر است: «لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ».
۵- در کدام یک از این سه شب احتمال وجود شب قدر بیشتر از شبهای دیگر است؟ در اینکه چه شبی از شبهای ماه رمضان، شب قدر است اختلاف دیدگاه وجود دارد. آنچه موافق با سنت پیامبر گرامی اسلام(ص) و روایات امامان معصوم(ع) است، اینکه شب قدر در دهه آخر ماه رمضان قرار دارد و طبق نقل، یکی از شبهای نوزدهم، بیست و یکم، و بیست و سوم است و در بین این سه شب نیز شب بیست و سوم احتمالش بیشتر است. چنانکه امام صادق (ع) فرمود: شب نوزدهم شب تقدیر است و شب بیست و یکم شب بستن و تعین و اِحکام و شب بیست و سوم شب حتمی شدن و امضای آن است.
برخی معتقدند علت مخفی بودن شب قدر در میان شبهای ماه مبارک رمضان این است که مردم به همه این شبها اهمیت دهند و مؤمنان حداکثر استفاده را از چند شب ماه مبارک رمضان ببرند و در سه شب احیا و شب زنده داری داشته باشند.
۶- طبق آیات قرآن کریم، شب قدر را شب تقدیر امور می‌دانیم، تقدیر امور به چه‌معناست؟ اما چه‌چیزی در این شب اندازه‌گیری میشود؟ از فضائل دیگر شب قدر، نزول و پایین آمدن فرشتگان خداوند خصوصاً بزرگ‌ترین فرشته خداوند، به زمین است و این شب، شب تقدیر و سرنوشت یک سال انسان است. روح همانی است که امام صادق (ع) می‌فرماید: «یَقُولُ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ؟ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی. قَالَ: خَلْقٌ أَعْظَمُ مِنْ جَبْرَئِیلَ وَ مِیکَائِیلَ؛ درباره روح از تو می‌پرسند: بگو: روح از امر پروردگارم است. گفت: آفریده ای عظیم‌تر از جبرئیل و میکائیل است.» خداوند متعال در آن شب حوادث یک سال یعنى از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر می کند، زندگى، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت و چیزهایى دیگر از این قبیل را مقدر می سازد که فرشتگان به امر پروردگار، آن را انجام می دهند.
اما در خصوص اینکه چه چیزی در این شب اندازه‌گیری میشود در سوره قدر می خوانیم: «تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْر؛ در آن [شب] فرشتگان با روح به فرمان پروردگارشان براى هر كارى [كه مقرر شده است] فرود آيند». در اینجا «مِنْ کُلِّ أَمْرٍ» یعنی همه چیز، یعنی هیچ استثنایی ندارد و ملائکه تقدیرات هر چیزی را در این شب می‌آورند.
۷- آیا درست است که نتیجه بگیریم وقتی امور در شب قدر اندازه‌گیری شده و مقدر می‌شوند، دیگر هیچ عاملی در طول سال نمی‌تواند آن را تغییر بدهد؟ خیر، قطعی بودن مقدرات بدان معنا نیست که انسان اختیار و اراده‌ای برای تغییر سرنوشت خود ندارد، بلکه راه تغییر باز است و می‌توان با بندگی خدا، استغفار و توبه و نیز دعا که مغز عبادت است سرنوشت را تغییر داد و یا با دادن صدقه بلا را از خود دور کرد. چه بسا بسیاری از بلاها مانند مرگ که برای انسان در این شب نوشته میشود، اما با صدقه و انفاق از وی دور شود.
۸- شب قدر چه کسی آمرزیده نمی شود؟ طبق روایات اوّل: ّّّکسی که شرابخوار است. شربخوار را اگر توبه نکند خداوند حتی در شب قدر نيز نمی بخشد. یکی از محرمات قطعی در اسلام، نوشیدن شراب است.
دوّمی عاق والدين است. يکی از گناهان کبيره که برای مرتکب آن وعده عذاب داده شده است، عاق والدين است. مراد از عاق والدين اين است که انسان پدر و مادر خود را باگفتار وکردار خود ناراحت کند و به آنها بی احترامی نمايد، گرچه اين بی احترامی بسيار اندک باشد.
سومی کسی است که قطع رحم کند.
۹- در این شب از خدا چه بخواهیم؟ مهمترین عمل در شب قدر تفکر و فهمیدن است. ما در شب قدر باید به قیمت ها شناخت پیدا کنیم و تا به این مسئله فکر نکنیم، متحول نمی شویم. برای همین معصوم (ع) فرمود، بهترین کار در شبِ قدر «فهم» است. امام جواد (علیه السلام) فرمود: «القَصدُ إلَى اللّهِ تعالی بِالقُلُوبِ، أبلَغُ مِن إِتعابِ الجَوارِحِ بِالأعمالِ؛ به دل آهنگ خدا داشتن برتر است تا خسته كردن جوارح به عبادت».
خواندن جوشن کبیر، روضه خواندن، عزاداری، توسل از عبادت خوب است. اما بالاتر از همه ی این ها فهم ماست. اینکه ما بفهمیم، تا قلبمان و روحمان راه بیافتد. و در پایان خیر دنیا و آخرت و عاقبت بخیری را بخواهیم.
۱۰- -چرا توسل به امام زمان(عج) در شب های قدر اهمیت دارد؟ شب قدر، نزول تمامی ملائکه به محضر حضرت صاحب‌العصر و الزّمان(ع) است؛ یعنی شبی است که وجود مقدّس امام عصر(ع) تمام موجودات را تحت اشراف مخصوص قرار می‌دهند، و بر همین اساس است که در شب قدر، امکانِ بخشیده شدن برای همگان فراهم میشود و اگر کسی در این شب بخشیده نشود مشخّص میشود که دیگر قابلیّتی برای آمرزش در وجودش موجود نیست. حال، اگر کسی شب قدر را درک نکرد و جاماند، دیگر برایش زمینه آمرزش نیست مگر اینکه در «عرفات» باز دامن حضرت حجّت(ع) را بگیرد.
در شب قدر مقدرات انسان‌ها بر امام زمان (عج) عرضه میشود و اگر کسی بخواهد در شب قدر دستش به جایی وصل برسد، برای امام عصر(عج) دعا و به ایشان توسل کند.
۱۱- در شب های قدر پیامبر گرامی اسلام (ص) و امامان معصوم (ع) با چه سبک و سیاقی به عبادت می پرداختند و سیره عملی آنان چگونه بود؟ معصومان(ع) همه این سنت حسنه را پاس و گرامى می داشتند و از آن بهره می بردند. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله نه تنها در شب قدر بیدار بود، بلکه دهه سوم ماه مبارک رمضان کاملاً بستر خواب را جمع می کرد و به عبادت می پرداخت.
حضرت على(ع) در این باره فرموده است: «أنَّ رَسُولَ اللّهِ کانَ یَطْوى فِراشَهُ وَ یَشُدُّ مِئْزَرَهُ فِى الْعَشْرِ الاْءَواخِرِ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ وَ کانَ یُوقِظُ أَهْلَهُ لَیْلَةَ ثَلاثٍ وَ عِشْرینَ وَ کانَ یَرُشُّ وُجُوهَ النِّیامِ بِالْماءِ فى تِلْکَ اللَّیْلَةِ؛ رسول خدا صلی الله علیه و آله [این چنین] بود که رختخواب خویش را جمع می کرد و کمربند [همّت براى عبادت] را در دهه آخر از ماه رمضان محکم می بست و همیشه این گونه بود که اهل و عیالش را در شب بیست و سوم بیدار نگه می داشت و بر روى خواب رفتگان در آن شب آب میپاشید [تا از درک شب قدر، و درک شب زنده دارى محروم نشوند].»
نظر شما