فرهنگ و سُنن خراسان جنوبی در قاب «روشنا»

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ هنر زبان زیبایی که می تواند فرهنگ، سنت ها و آیین ها و آداب هر منطقه را به شکلی جذاب برای مخاطبانش نه تنها در یک سرزمین بلکه برای جهانیان به نمایش بگذارد.

*نقش هنر در احیای سنت ها و فرهنگ های قدیمی

سینما و تلویزیون با تولید آثار فاخر بسیاری جهت انتقال و به نمایش گذاشتن آداب و سنت های هر منطقه عملکردهای نسبتا خوبی داشته اند که نیازمند توجه بیشتر است چرا که رد جای جای این سرزمین فرهنگ، آداب و سنت هایی وجود دارد که در سایر نقاط جهان نظیر ندارد.

متاسفانه فیلمسازان و هنرمندان ایرانی آن طور که باید به فرهنگ و آداب نقاط مختلف این سرزمین نپرداخته اند چه خوب است که به آداب و رسوم هایی همچون تعارف کردن، صلح و آشتی، سنت حسنه مردم خوزستان به نام گرنگعو، رمضان خوانی در شرق و جنوب شرق ایران، مراسم زار، تکم گردانی، طشت گذاری مردم اردبیل و غیره پرداخته شود.

خراسان جنوبی شرقی ترین استان و یکی از مناطق کویری کشور نیز دارای آداب و سنت ها و رسوم قدیمی و باارزشی است که متاسفانه در حال به فراموشی سپردن است و نیازمند توجه هنرمندان در عرصه های مختلف است تا با اندیشه و احساس و خلاقیت خود باری دیگر آن ها را احیا کنند.

از جمله آداب و رسوم این استان کویری می توان به شاه مولایی، حنابندان، سمنوپزان، رمضوخوانی، کف زنی، مشعل گردانی، تعزیه خوانی، تمنای باران، هفت فاطمه، چولی قزک و گاه شماری و ... اشاره کرد که کمتر کسی این سنت ها و فرهنگ ها را به خاطر دارد.

*«روشنا» اولین مینی سریال تولید خراسان جنوبی

خبر خوشی امسال به گوش مان رسید که هنرمندان بومی استان خراسان جنوبی با تولید مینی سریالی با عنوان «روشنا» به سراغ سنت ها، آیین ها و فرهنگ مردمان قدیمی خراسان جنوبی آمده اند تا قدمی برای حفظ و احیای این سنت ها بردارند.

«روشنا» اولین مینی سریالی است که در شبکه خاوران با حضور بازیگران بومی استان تولید شده است و درامی است خانوادگی و اجتماعی با چاشنی طنزی روان، که به سفارش مرکز صدا و سیمای خراسان جنوبی و به تهیه کنندگی و کارگردانی «محمدرضا زمانی پور» در هشت قسمت ۴۵ دقیقه ای طراحی و تولید شده است.

تمرکز اصلی این سریال که تلفیقی از فضای مدرن شهری و امروزی استان و دنیای پاک و بی آلایشِ زیبای روستایی است بر نمایاندن قابلیت های ارزشمند فرهنگی، آئین ها، سنت های پسندیده ی بومی، امکانات رفاهی و شهری، همدلی و همیاری میان مردم و غیره است.

داستان مینی سریال «روشنا» به این شرح است که فرامرز جوانی شوخ طبع و شاد است که در اوایل دهه هفتاد شمسی در روستای محل زندگی اش به شکلی اتفاقی به محل گنجی تاریخی دست پیدا می‌کند و به دلیل اتفاق ناگواری که در هنگام حفر گودال برای یکی از اهالی می افتد او گنج را رها کرده و چاه را دوباره پر می‌کند.

سال ها بعد وقتی فرامرز از بیماری آلزایمرش که بسیار زودهنگام و در آستانه پنجاه سالگی به سراغش آمده اطلاع می‌یابد تمام خاطراتش از جمله ماجرای گنج را روی نوارهای کاست ضبط می‌کند و این نوارها سال‌ها بعد در اختیار نوه‌ی کسی قرار می‌گیرد که در آن حادثه فوت شده است.

آنچه برای سازندگان این سریال بسیار اهمیت داشته تاکید بر روح همدلی و همیاری مردم، احترام به آئین های مذهبی و ملی، نمایش ظرافت های فرهنگی و غنای معنوی زندگی مردم استان و از همه مهم‌تر نشاندن لبخند بر لبان مخاطبین شبکه خاوران و ایجاد حسی نوستالژیک در آنان بوده است.

در این سریال «مسعود مسعودیان»، «مرتضی دهشیبی»، «حمید علیپور»، «محمد آقایی خزاعی»، «ملیحه محمدی»، «ساره مزروعی»، «مهدی درویشی»، «الهام خزائلی»، «فرشته بهمن زاده»، «احمد حسینی مقدم»، «مجتبی والی نژاد»، «عباسعلی شکری»، «مصطفی اسداللهی»، «صدیقه دلاوریان» و «شنتیا رحیمی» و «فریبرز مهدوی» ایفای نقش کرده اند.

گفتنی است؛ «فرامرز مهدوی» و «بهمن بارانی» بحث نویسندگی، «محمد مهربان» و «سید بهزاد امیرآبادی زاده» تصویربرداری، «امیر زارعی» صدابرداری، «سامان ضابطی» تدوین، «مسعود و مرضیه زمانی پور» طراحی صحنه و لباس و «هادی محسن زاده» آهنگسازی سریال «روشنا» را بر عهده داشتند.

*«روشنا» سریالی کاملا بومی

«محمدرضا زمانی پور» در گفتگو با خبرنگار شبستان می گوید: موضوع سریال «روشنا» بیان نقاط عطفی برگرفته از تجربیات عینی زندگی در روستاهای خراسان جنوبی است که در تار و پود قصه ای جذاب تنیده شده است.

وی با بیان اینکه از بهمن ماه ١۴٠٠ روند تولید سریال «روشنا» آغاز شده است، می افزاید: به صورت همزمان بازنویسی فیلمنامه، برنامه ریزی تولید، تست و انتخاب بازیگران، انتخاب عوامل، بازبینی و انتخاب لوکیشن‌های فیلم و سایر پیش‌بینی های لازم برای فیلمبرداری سریال انجام شد.

زمانی پور ادامه می دهد: به دلیل تعدد نقش ها و لوکیشن ها و زمان بسیار محدود پس از یک ماه تلاش و برنامه ریزی فشرده در اواسط اسفند ١۴٠٠ فیلمبرداری سریال «روشنا» در شهر بیرجند کلید خورد و سپس در روستای سورگ طی 34 روز به انجام رسید.

کارگردان و تهیه کننده سریال «روشنا» بیان می کند: پس از آن مراحل تدوین، صداگذاری، اصلاح رنگ، ساخت موسیقی متن و تیتراژ و سایر مراحل پس تولید طی دو ماه انجام شد و در خرداد ماه پس از پنج ماه سریال «روشنا» در هشت قسمت برای پخش آماده شد.

وی در خصوص تعداد بازیگران و عوامل این مجموعه می گوید: تعداد عوامل سرایل «روشنا» حدود هشتاد نفر را شامل می‌شود که از این تعداد حدود شش نفر از خارج استان دعوت به همکاری شدند و مابقی عوامل همگی بومی استان هستند و سریال «روشنا» را می توان اولین سریال تولید شده توسط هنرمندان استان قلمداد کرد.

*بی توجهی و عدم حمایت نهادهای فرهنگی از مینی سریال «روشنا»

زمانی پور در خصوص مشکلات و کمبودهای موجود بر سر راه تولید این سریال اظهار می کند: کمبود امکانات و تجهیزات حرفه ای و نیروی متخصص و مجرب در برخی از رشته ها و عدم استقبال اسپانسرها برای مشارکت در تولید از جمله مهمترین کمبودها در زمینه تولید چنین آثاری است و اگرچه تا حدودی شاهد همکاری نهادها و سازمان‌های دولتی در زمینه صدور مجوزهای لازم بودیم اما انتظار می‌رود این پشتیبانی ها و همکاری ها به صورتی گسترده تر و جدی تر انجام شود.

کارگردان و تهیه کننده سریال «روشنا» ادامه می دهد: این سریال به عنوان یکی از تولیدات صدا و سیمای خراسان جنوبی تماما با بودجه این مرکز تولید شده است و متاسفانه هیچ کمکی از هیچ نهاد و سازمانی در این خصوص صورت نگرفت.

وی در ادامه می گوید: البته کمک های ارزشمندی از طرف کانون هنرمندان خراسان جنوبی، انجمن هنرهای نمایشی استان، دهیاری و شورای روستای سورگ انجام شد اگرچه موضوع سریال تا حد زیادی مرتبط با فرهنگ عامه، صنایع دستی، میراث ناملموس و آثار باستانی این منطقه بود انتظار همکاری ویژه ای از سوی اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان داشتیم که علی رغم پیگری های فراوان هیچ گونه حمایت و همکاری به انجام نرسید.

زمانی پور عنوان می کند: بدون شک اگر نگاه حمایتی استانداری خراسان جنوبی، فرمانداری ها، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی به چنین تولیداتی معطوف باشد، کیفیت این آثار دوچندان خواهد شد.

کارگردان و تهیه کننده سریال «روشنا» با بیان اینکه به تولید تله فیلم و سریال های متنوع و جذاب تر در این استان بسیار امیدوار هستم، می افزاید: امیدوارم سیاست حمایت از تولید چنین سریال ها و فیلم هایی که تولید بومی است همچنان ادامه پیدا کند و توسعه یابد.

وی در پایان در خصوص تولیدات هنری خود بیان می کند: سریال عروسکی «ماجراهای جنگل دوستی» در ١٣ قسمت، مستند «سفرنامه کویر» در ٢۶ قسمت، تله فیلم «فصل انارها»، تله فیلم «صدا کن مرا»، تله فیلم «متولد برج عقرب» و سریال «روشنا» در ٨ قسمت به عنوان مهمترین آثارم قابل ذکر هستند.