گروه قرآن و معارف، خبرگزاری شبستان: آغاز ماه محرم حال و هوای کشور و استان تهران محرمی شده است و می‌توان حزن و اندوه عاشقان و دلدادگان اباعبدالله (ع) را از چهره‌های عزاداران، هیأتی ها، در دیوارهای شهر و خانه‌ها خواند، اما رمز ماندگاری عاشورا چیست و چرا امروز پس از گذشته حدود ۱۴ قرن از این واقعه، عاشورا همچنان زنده است. درس‌ها و عبرت‌های عاشورا برای عبور از برهه‌های حساس کنونی چیست، سوال‌هایی است، که برای پاسخ به آنها خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، گفتگویی با حجت الاسلام والمسلمین«حسن کمالی» استاد حوزه و دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر انجام داده است که در ادامه می خوانید:
درباره فلسفه عاشورا توضیح دهید؟
خداوند در آیه ۱۶۹ سوره آل عمران می فرماید:«وَلا تَحسَبَنَّ الَّذينَ قُتِلوا في سَبيلِ اللَّهِ أَمواتًا ۚ بَل أَحياءٌ عِندَ رَبِّهِم يُرزَقونَ»؛ (ای پیامبر!) هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند! بلکه آنان زنده‌اند، و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند. ایام ماه محرم است، ماه محرم ماه ایثار، بصیرت و شهامت و مقاومت است. درباره فلسفه عاشورا و جهاد تبیین که مقام معظم رهبری فرموده اند، ما باید این چهار اصل مهم و بزرگ را در ایام محروم مورد توجه قرار دهیم و مردم عزیز و ملت بزرگوار ما و ملت جهان توجه داشته باشند که عزاداری صرف گریه و سینه زدن و زنجیر زدن نیست.
عزاداری برای امام حسین (ع) چه آدابی دارد؟
عزادارای؛ اول ادب می خواهد و انسان باید در عزاداری سیدالشهدا اباعبدالله الحسین (ع) ادب داشته باشد. از امام حسین (ع) سوال کردند که معنای ادب چیست؟ که ایشان فرمودند معنای ادب آن است که وقتی انسان هر روز صبح از خانه بیرون می آید، مردم و دیگران از خود بهتر بداند یعنی مردم را بشناسد و به آنها احترام بگذارد و در مواجهه با آنها ادب را رعایت کند و این ایثار است. اگر انسان این ایثار و گذشت را داشته باشد به یک مقاومت بزرگی می رسد. آن مقاومت بزرگ، شهامت و شجاعت و شهادت را هم به همراه دارد.
از فضیلت های بزرگ ماه محرم این است که انسان در زندگی گذشت و بزرگواری داشته باشد. فکر و اندیشه اش قرآنی باشد. خداوند در آیه ۲۰ سوره توبه می فرماید:«الَّذينَ آمَنوا وَهاجَروا وَجاهَدوا في سَبيلِ اللَّهِ بِأَموالِهِم وَأَنفُسِهِم أَعظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللَّهِ ۚ وَأُولٰئِكَ هُمُ الفائِزونَ»؛ آنها که ایمان آوردند، و هجرت کردند، و با اموال و جانهایشان در راه خدا جهاد نمودند، مقامشان نزد خدا برتر است؛ و آنها پیروز و رستگارند!. این جهاد تبیین یک درجه بالایی دارد و درجه بالا مقاومت است. مقاومت هم ایجاد نمی شود مگر اینکه انسان راه امام حسین (ع) را بشناسد و فلسفه قیام اباعبدالله الحسین (ع) را بشناسد. این فلسفه قیام امام حسین (ع) آنقدر بالا و والا است که حضرت امام (ره) می فرماید:«محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است.» ارزش محرم و صفر در این است که قدر عاشورا را بدانیم و عاشورایی باشیم.
کربلایی باشیم وگرنه کربلا رفتن مهم نیست، کربلایی شدن مهم است. عمربن سعد و شمر هم کربلا بودند. پس هر کسی که به کربلا برود، کربلایی نمی شود. آن کسی کربلایی می شود که بتواند فلسفه قیام امام حسین (ع) را بشناسد و بصیرت پیدا کند. اصل مهم بصیرت است. تمام تلاش بزرگان ما؛ حضرت امام راحل (ره) و مقام معظم رهبری این است که ملت ها بصیرت پیدا کنند. بزرگ فلسفه قتل امام المتقین این است که مرگ سرخ به از زندگی ننگین است. حسین (ع) مظهر آزادگی و آزادی است، خوشا کسی که چنین اش مرام و آیین است، همین نه گریه بر امام تشنه لب کافیست، اگرچه گریه بر آلام قلب تسکین است، ببین که مقصد عالی وی چه بود ای دوست، که درک آن سبب عز و جاه و تمکین است، خون او تفسیر این اسرار کرد، ملت خوابیده را بیدار کرد، از حسین اکتفا به نام حسین نبود در خور مقام حسین، بلکه باید خلق دریابند علت اصلی قیام حسین.
علت اصلی قیام امام حسین (ع) چه بود؟ امروز چگونه می توانیم از آن درس بگیریم؟
علت اصلی قیام امام حسین (ع) برای اصلاح جامعه بوده است یعنی جامعه زیر بار ظلم نرود و ظلم پرور نباشد، ظالم پرور نباشد، نباید ظلم کنیم و نباید زیر بار ظلم برویم و نه خودمان ظالم بشویم. نه ظلم کن به کسی، نه به زیر ظلم برو، که این مرام حسین است و منطق دین است. ظلم ستیزی یکی از مهم ترین فلسفه عاشورا است. امام حسین (ع)، ظلم ستیز بوده و با ظلم و ستم مبارزه کرده، با دیکتاتور زمان و با یک انسان نابکار وحشی زمان که ملت ها را خواست استثمار کند و ملت ها را خواست خوار و ذلیل کند، امام حسین (ع) به مردم فریاد زده که «هیهات من الذله» ای مردم وای بر ذلت و بر خواری. امیرالمومنین علی (ع) فرمود:« این بردگان و آدم های ذلیل هستند که زیر بار ظلم می روند.
امیرالمومنین علی (ع) فرمود: «لَا تَکُنْ عَبْدَ غَیْرِکَ وَ قَدْ جَعَلَکَ اللّهُ حُرّاً.» بنده دیگران مباش، درحالیکه خدایت تو را آزاد آفریده است. یکی از فلسفه بزرگ قیام امام حسین (ع) ظلم ستیزی و زیر بار ظلم نرفتن است. با ظلم و ظالم مبارزه کردن است. دوم آزادگی است. انسان باید بصیرت داشته باشد و فلسفه بصیرت، آزادگی است. انسان را آزاده می کند. سوم زیر بار ذلت و خواری نباید رفت. کسانیکه می گویند بدون آمریکا نمی شود زندگی کرد، اینها فلسفه جهاد تبیین را متوجه نشده اند. جهاد تبیین یعنی خودکفایی و به خود بودن و خود را شناختن. این است که قرآن می فرماید با مال و جانتان جهاد کنید، حتی اگر در موطن خود نتوانستید جهاد تبیین بکنید، فکر و ادب خوب پیدا کنید، هجرت کنید و تبیین کنید و هم مالتان را در معرض ایثار قرار دهید و هم جانتان را. بهترین ارزش والای انسانی خون و جان است که امام حسین (ع) این ارزش والای انسانی را در روز عاشورا زنده نگه داشته، در محرم زنده نگه داشته، و این قوانین الهی را و طبیعت واقعی بشری را و این قرآن جامع را که همه دستورات و برنامه ها در آن هست را امام حسین (ع) در عاشورا و محرم زنده نگه داشته است.
حوادث محرم و صفر چه نقشی در زنده نگه داشتن اسلام داشتند؟
اسلام را امام حسین (ع) و قیام عاشورا زنده نگه داشته و به فرموده امام راحل (ره)؛ این محرم و صفر بودند که اسلام را زنده نگه داشتند و این موجب شده که مردم مقاومت را آموزش دیدند و یاد گرفتند و ایثار و گذشت را همراه مقاومت در صحنه آوردند و مثل سردار محسن فخری زاده، و سردار سیدالشهدای ایران و اسلام، حاج قاسم سلیمانی توانستند مردم قله هایی را فتح بکنند با ایثار و گذشت، با شهادت، واقعا شهید حججی ها، شهید رادمهرها، این فرماندهان عالیقر و الگوهای جوانان خوب ما، با ایثار خود جوانان ایرانی، افغان و عرب، چه نیروهای مقاومت حزب الشعبی عراق، همه آمدند در مسیر عاشورا و ایثار قرار گرفتند و شهادت را که یک نوع حیات برای بشر و یک نوع ادب و گذشت است برای انسان، چراکه خدا می فرماید گمان مبرید آن کسانی که در راه خدا کشته شده اند، آنها مردگان هستند، بلکه شهدا زندگانی هستند، ایثارگرانی هستند و جهاد تبیینی هستند، مقاومتی هستند، تا قیام قیامت اینها زنده هستند و در پیشگاه خدا، مرزوق هستند. یعنی روزی خدا می خورند، تفکر خدا را دارند، راه خدا را رفته اند، ایثار کرده اند، جهاد کرده اند و مبارزه کرده اند، و این راه انبیا را ادامه دادند.
راه انبیا به وسیله کربلای امام حسین (ع)، به وسیله محرم و صفر زنده شد و راه انبیا ادامه پیدا می کند تا قیام حضرت مهدی بقیه الله العظم (عج) این راه حسینی ادامه پیدا می کند و امام زمان (عج) هم پرچم امام حسین (ع) را با ادب و احترام، با فروتنی با صبر و مقاومت به دست می گیرد و به جهانیان عرضه می کند و حضرت مهدی (عج)، جهان را عاشورایی می کند یعنی جهان را آباد می کند، جهان را از یوز بندگی و بردگی آزاد می کند. ملت های خوار و ذلیلی که زیر سلطه آمریکا و انگلیس رفتهاند، این ملت ها را حضرت صاحب الزمان (عج) آزاد می کند و به سوی هدایت و صراط مستقیم می برد.
صراط مستقیم هم آن است که ملت ما متوجه باشد امر به معروف و نهی از منکر بکند که راه مغضوبین و راه کسانیکه مورد غضب خدا قرار گرفته اند، منافقین و سلطه گران و استثمارگران، مغضوبین هستند و صراط مستقیم و هدایت الهی راه صادقین، شهدا، پاکان، صدیقین، متقین هستند و ماهدی للمتقین را به جهان عرضه می کنیم و به سوی پیشرفت و پیروزی می رویم و برای این کار نیاز است که انفاق بکنیم. از مال و جان مان در راه خدا انفاق کنیم و این راه صحیح را به سمت عاشورا ببریم و سعی کنیم عاشورایی شویم.
یکی از ضروریات عاشورا این است که ادب را در امر به معروف و نهی از منکر و تذکر دادن رعایت کنیم، همسایه را آزار و اذیت نکنیم. مردم را آزار و اذیت نکنیم، راه را نبنیدم و از عاشورا سوءاستفاده نکنیم. آیت الله شهید مطهری درباره فلسفه عاشورا می فرماید:« برخی از عاشورا سوء استفاده می کنند و بی نظمی و بی انضباطی را پای اسلامی می نویسند و این کار درستی نیست باید در عاشورا؛ ادب، ایثار، گذشت و جهاد مقاومتی را به سمت و سوی خوبی ها و فضیلت ها ببریم، کسی آزار و اذیت نبیند و همیشه ادب داشته باشیم و ادب عاشورایی هم داشته باشیم. مزاحمت ایجاد نکنیم و بلندگوهای بیرون را خاموش کنیم، همسایه آزاری نکنیم و این نکات انسانی را در همه مراحل عزاداری رعایت کنیم. اگر مردمی این نکات را رعایت کردند، عاشورایی هستند.
نظر شما