آرزونامه یا برنامه توسعه؟ / برای موفقیت برنامه باید در سیاست‌ها تجدیدنظر کرد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، بابک نگاهداری، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس درباره اقدامات دولت دوازدهم درباره اجرایی‌کردن برنامه ششم توسعه گفت که طبق آمارها بین 30 تا 35 درصد به‌طور میانگین در اجرای برنامه‌های اول تا ششم توسعه، پیشرفت داشته‌ایم. 

وی افزود: ما در مجلس، پژوهش‌های بیشماری را درباره علل عدم موفقیت این برنامه‌ها داشته‌ایم که یکی از آنان مدل اجرایی آنان بوده است. ما در کل این برنامه‌ها، از مدل جامع استفاده کرده‌ایم که تمامی جوانب را در آن گنجانده بودیم. کمتر کشوری در دنیا به اندازه ایران غیرمتمرکز برنامه‌ریزی می‌کند. 

نگاهداری با اشاره به اینکه محتواهای این برنامه دلیل دیگر عدم موفقیت آنان بوده است، ادامه داد: در کشورهای دیگر تحلیل راهبردی از شرایط بین‌المللی با توجه به زیرساخت‌ها ارائه می‌دهند، اما در سند رسمی ما این قبیل تحلیل‌ها کمتر دیده می‌شود. 

به گفته او، نبود نهاد راهبر برای اجرای برنامه توسعه یکی دیگر از دلایل عدم پیشرفت این برنامه‌هاست. هرچند سازمان برنامه و بودجه به عنوان متولی شناخته می‌شود اما این سازمان کمتر بر این برنامه متمرکز است.

نگاهداری در پاسخ به پرسشی درباره اینکه آیا در برنامه هفتم توسعه مواردی که تاکنون نادیده گرفته شده، لحاظ خواهد شد یا خیر؟، گفت: همانطور که گفتم فرآیند کلی مشکل اجرایی دارد و وقتی همان فرآیند تکرار می‌شود، نباید انتظار دیگری داشت اما مجلس در تلاش است تا شرایط را بهینه‌سازی کند. 

او در ادامه افزود: ما در مرکز پژوهش‌ها، اولویت‌های را به مجلس و مرکز تشخیص مصلحت نظام پیشنهاد دادیم که اصلی‌ترین آن، تمرکز بر رشد اقتصادی با رفع موانع سرمایه‌گذاری و استفاده از زنجیره اقتصادی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است. کاهش تورم و توانمندسازی نهاد دولت نیز اولویت‌های دوم و سوم ما بوده است. تقویت جامعه نیز به‌عنوان سرمایه ملی، از دیگر اولویت‌های پیشنهادی ما به نهادهای رسمی بوده است. 

تمرکز برای رشد اقتصادی

مجتبی رضاخواه، عضوکمیسیون برنامه و بودجه نیز با حضور در برنامه «پایش»، درباره چگونگی اجرایی‌شدن سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه گفت که زمانی نقشه راه و هدف مشخص وجود ندارد، مانند آن می‌ماند که تیری در تاریکی انداخته شود و نباید انتظار موفقیت برنامه‌ها را داشته باشیم.  

او ادامه داد که نام آنچه در برنامه پنجم و به‌خصوص ششم ارائه شد، را نمی‌توان برنامه گذاشت؛ چراکه آنان بر اساس ظرفیت‌های موجود طرح‌ریزی نشده بودند. در حقیقت دولت دوازدهم به ریاست آقای حسن روحانی تمایلی به ارائه و تعهدی به برنامه نداشت و فقط طرحی به مجلس ارائه شد که حتی در بودجه‌نویسی هم این طرح در نظر گرفته نشده بود.

عضوکمیسیون برنامه و بودجه با اشاره به تحریم‌های علیه ایران گفت: یکی دیگر از ضعف‌های برنامه ششم این بود که تحریم‌ها در آن لحاظ نشده بود. همچنین کرونا و تهدیدهای بین‌المللی مانند داعش که بر سیاست خارجی ما تاثیر می‌گذارد، نیز نادیده گرفته شده بود.

رضاخواه با تاکید بر اینکه در این برنامه‌ها نیازهای اساسی و ضرورت‌ها نادیده گرفته شده بود، گفت: آنچه تاکنون نوشته شده بیشتر شبیه آرزونامه است تا برنامه توسعه. برنامه ششم 520 تبصره، ماده و بند داشت که تقریبا 30 درصد آن اجرایی شده است.

نماینده مجلس با اشاره به اولویت‌ها گفت: در برنامه توسعه هفتم در تلاش هستیم تا بر مواردی مانند توسعه سواحل مکران، توسعه پتروپالایشگاه‌ها، توسعه ترانزیت شمال به جنوب و شرق به غرب و جهش مسکن و توجه به رشد اقتصاد دیجیتال، برای رشد اقتصادی متمرکز شویم.  

رضاخواه تاکید کرد که برنامه هفتم باید به‌جای بودجه‌محور بودن باید بهره‌وری محور باشد چراکه ما در آینده برای تامین منابع دچار مشکلات اساسی خواهیم شد. 

او با اشاره به اینکه دولت سیزدهم فرصت کافی برای ارائه لایحه بودجه 1402 و برنامه توسعه ندارد، گفت: هرچند بخشی از لایحه آماده است اما باید هماهنگی بین مجلس و دولت باشد و این فرصت داده شود تا بودجه به‌جای 15 آذر حتی دیرتر تا 15 دی ماه به مجلس فرستاده شود. 

 در سومین قسمت برنامه «پایش» که سه‌شنبه شب در شبکه یک سیما روی آنتن رفت، مانند دو قسمت قبل به غیر از بررسی اخبار اقتصادی هفته، چشم‌انداز طرح نهضت ملی مسکن و همین‌طور بحث اصلاح الگوی مصرف با حضور کارشناسان بررسی شد.

در این برنامه، احسان خواجه رضایی، مدیرکل راه وشهرسازی یزد در گفت‌وگوی تلفنی درباره طرح ساخت مسکن در این شهر گفت: قرار است برای اجرای طرح نهضت ملی مسکن در تمام شهرهای یزد خانه‌های ویلای یک طبقه ساخته شود.

او افزود که در حال حاضر 2 هزار خانه ویلایی در شهر یزد در حال ساخت است. در حال حاضر بیش از 39 هزار متقاضی در این طرح در استان یزد وجود دارد و انشالله تا یک ماه آینده مراحل اجرایی ساخت تمامی واحدها آغاز می‌شود. 

برنامه «پایش» به تهیه‌کنندگی سهیل سلیمانی کاری از گروه دانش و اقتصاد شبکه یک سیما است که هر هفته حوالی ساعت 23 به‌صورت زنده پخش می‌شود؛ بازپخش این برنامه چهارشنبه حوالی ساعت 16 است.