بدون توجه به تحولادت حوزه فرهنگ نمی توانیم بازسازی انجام دهیم

به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، دکتر محمد مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در همایش علمی منطق بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور ضمن تبریک ولادت پیامبر (ص) و امام جعفر صادق (غ) گفت: سال گذشته در آغاز کار دولت انقلابی مردمی رهبر حکیم و فرزانه در دیدار ابتدایی نکات مهمی را در حوزه بازسازی حکمرانی فرهنگی کشور بازگو کردند.

اسماعیلی افزودک ایشان در این دیدار به طور ویژه به مباحث فرهنگی پرداختند و سه بخش را مورد توجه قرار دادند که شامل بخش عمومی فرهنگ و به تعبیر همیشگی ایشان «فرهنگ به مثابه هوایی که تنفس می کنیم»، بخش مربوط به ابزارهای فرهنگی همچون سینما، تئاتر و موسیقی که تاکید داشتند دولت جدید ساختارهای آن را با حرکت ایجابی و تولیدی قوی به ریل انقلاب بازگرداند و با مسائل فسادبرانگیز مقابله کند؛ به این معنا که دولت در مواجهه با فساد این حوزه ها دچار لکنت نشود و سومین مورد نیز توجه رهبر معظم انقلاب به ظرفیت های جبهه فرهنگی انقلاب و جوانان بود. در این معنا که دولتی که با شعار مردمی بودن و مردمی سازی فعالیت خود را آغاز کرده، توجه ویژه ای به جبهه فرهنگی انقلاب داشته باشد.

وی با تاکید بر اینکه توجه به جبهه فرهنگی انقلاب نکته دیگری بود که مقام معظم رهبری به آن اشاره کردند گفت: از ابتدای فعالیت دولت مردمی در حوزه مدیریت فرهنگی با همکاری رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، تجارب گذشته را به اشتراک گذاشتیم و دبیرخانه ای را با حضور دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل دادیم. در آن مقطع فراخوانی عمومی در سطح کشور اعلام کردیم و نمایندگان این نهادها نشست هایی را با فعالان جبهه فرهنگی انقلاب و همه دغدغه مندان عرصه فرهنگ برگزار کردند و در بررسی رویکردهای فرهنگی کشور، همه آثار تولیدی اعم از کتاب، فیلم و مجموعه همایش های چهار دهه گذشته در کنار سخنان اندیشمندان حوزه فرهنگ مورد توجه قرار گرفت.

دکتر اسماعیلی گفت: در جریان احصا دیدگاه ها و جمع بندی رویکردها، رهبر معظم انقلاب حکم شورای عالی انقلاب فرهنگی را صادر فرمودند و در این حکم موضوع بازسازی و بازنگری فعالیت های شورای عالی به مثابه قرارگاه فرهنگی کشور را مطرح فرمودند. متعاقب این حکم بیش از شش ماه جلسات اصلی شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست آقای رئیس جمهور، بدون وقفه و به صورت جهادی برگزار شد و تمامی دستاوردهای دبیرخانه را در اختیار  شورای عالی قرار دادیم تا در بازسازی مجدد راس سیاستگذاری و راهبری فرهنگی کشور مورد توجه قرار گیرد همچنین مقام معظم رهبری درباره مجموعه نتایج بدست آمده نکاتی را مطرح فرمودند و محصول نهایی در دستور کار قرار گرفت و این یک گام رو به جلو است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: هر کار جدید در حوزه بازسازی ساختار فرهنگ و هنر حتما نیازمند آسیب شناسی جدی است. از همان زمان که برنامه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مجلس شورای اسلامی ارائه شد در جمع اعضای کمیسیون ها مطرح شد که مشکل حوزه فرهنگ را تنها در این نقیصه که تحت عنوان «تعدد ساختارها و نهادهای فرهنگی» مطرح می شود، جستجو نمی کنیم.

بدون توجه به تحولادت حوزه فرهنگ نمی توانیم بازسازی انجام دهیم

اسماعیلی ادامه داد: در یک دهه اخیر در حوزه فرهنگ تحولات زیادی رخ داده است، بدون توجه به تحولات نمی توانیم بازسازی انجام دهیم. یکی از آن تغییرات این است که در یک دهه اخیر اتفاقات مهمی در حوزه مدیریت فرهنگی کشور رخ داده است و در یک جمله می توان گفت با بررسی های تفسیری می توان گفت وضعیت فرهنگ بسیار اسف بارتر از وضعیت اقتصادی کشور است.

اسماعیلی اظهار داشت: در طول یک دهه گذشته اقتصاد فرهنگ حکمرانی به شدت تضعیف شده و مدیریت فرهنگی از سوی حاکمیت آسیب دیده است، همه اختلافات ما با نگرش لیبرالی به اداره جامعه مربوط به این نکته است که معتقدیم دولت در حوزه فرهنگ مسئولیت دارد. در واقع نقطه افتراق با رویکرد لیبرالی همین نکته است. در مقایسه با رویکرد لیبرالی به مدیریت فرهنگی، معتقد هستیم زیرا حاکمیت اسلامی مسئول فرهنگی جامعه است و باید مردم را به سوی سعادت، هدایت کند. 
 
وی گفت: اندیشمندان بزرگ از قرن سوم، از فارابی و امام محمد غزالی گرفته تا حضرت امام خمینی(ره) به عنوان پرچمدار تشکیل دولت دینی، همگی کار سیاست را سعادت مردم در دنیا و آخرت ذکر می کنند. بنابراین حوزه فرهنگ از اولویت های اصلی حکمرانی دینی است اما با نگاهی به یک دهه گذشته درمی یابیم که میزان مداخله دولت در فرهنگ به معنای نظارت و تسهیل گری کاهش یافته است.

وزیر ارشاد گفت: در سال 85 کل بودجه حوزه کتاب در کشور 250 میلیارد تومان بود و در همان سال قدرت خرید کتاب برای وزارتخانه 80 میلیارد تومان بود. بنابراین در آن سال می توانستیم با مدیریت فرهنگی، فضای مطلوب حاکمیت دینی در حوزه نشر را تقویت کنیم اما در مقایسه با سال هشتاد و پنج، در سال هزار و چهارصد حجم اقتصاد کتاب هشت هزار و پانصد میلیارد و قدرت خرید وزارت فرهنگ تنها سی میلیارد تومان بوده است.

وزیر فرهنگ ادامه داد: مدیریت نمایش در صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد و همه مجموعه ها در حوزه حاکمیت مجموع اعتباراتشان به 500 یا 600 میلیارد تومان هم نمی رسد اما در بخش خصوصی چند هزار میلیارد تومان هزینه می شود و این یعنی اینکه اتفاق مهمی افتاده است. به عبارتی قواعد در این حوزه به هم خورده است. 
 
وزیر فرهنگ خاطرنشان کرد: طی یک سال گذشته برنامه دولت در حوزه فرهنگی برنامه کاملی بوده است زیرا شخصیت آقای رئیس جمهور فارغ از جنبه اجرایی و اقتصادی بودن آن یک شخصیت فرهنگی و علمی است. 
 
وی با طرح این پرسش که «اگر بخواهیم فرمان رهبر انقلاب در بازسازی فرهنگی و مدیریت فرهنگی دولت را اجرایی کنیم چه اتفاقاتی باید بیفتد» گفت: اول از همه باید حداکثر هماهنگی در حوزه مدیریت دولتی و دستگاه های فرهنگی رخ بدهد در همین راستا ستاد هماهنگی فرهنگی دولت به دستور رئیس جمهور تشکیل شده است که شخصیت های حقیقی و وزرای دولت در آن عضو هستند و کارهای مهمی در جریان است. 
 
وی تاکید کرد: امروز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از طریق ایجاد مرکز پیوست نگاری فرهنگی عملا هر موضوعی که در دولت مطرح می شود مثل مسکن، حوزه صنعت و ... در خصوص پیوست فرهنگی آن پیگیری لازم را انجام می‌دهد.
 
وی ادامه داد: موضوع بعدی مسئله بودجه است. در ساختار دولت با هزینه های بسیاری در مسائل فرهنگی، اجتماعی مواجه هستیم و سال گذشته کار مهمی که در دولت مردمی به سرانجام رسید این مسئله بود که در تبصره 9 قانون برنامه و بودجه بند ز به موضوع بودجه حوزه فرهنگ توجه شده است از سوی دیگر در همه بخش های دولتی طبق آیین نامه ای که به تصویب هیئت دولت رسید، سازماندهی هزینه و بودجه های فرهنگی دستگاه های دولتی بررسی می شود و از امسال هزینه های فرهنگی سازمان های بزرگ دولتی ضابطه مند خواهد شد. این اتفاق بزرگی در حوزه مدیریت فرهنگی کشور به شمار می‌رود.
 
اسماعیلی در ادامه به احیای مجدد شورای هنر در دوره جدید اشاره کرد و گفت: کار مهمی که در وزارت فرهنگ دولت مردمی اتفاق افتاده است، استفاده از ظرفیت ها در شورای هنر ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی است که جلسات این شورا  هر دو هفته یکبار بطور منظم برگزار می‌شود همچنین تغییر آیین نامه های اجرایی در این شورا به سرانجام خواهد رسید تا این شورا در جابجایی دولت ها دچار تحولات ساختاری نشود و  از این ظرفیت برای حل مشکلات حوزه مدیریت فرهنگی هنری کشور استفاده شود.
 
وی با بیان اینکه در دولت بنا بر این است که موضوع مدیریت فرهنگی جامع و یکپارچه از طریق ستاد هماهنگی فرهنگی دولت پیگیری شود، گفت: همه مباحث مربوط به موضوعات فرهنگی، اجتماعی توسط رئیس جمهور به این ستاد سپرده شده است و در همین مدت نیز تصمیمات مهمی در این ستاد اتخاذ شده است که البته نیاز به تقویت دارد.
 
وی  گفت: امروز در دولت یک عزم جدی وجود دارد که همه نیازهای زیرساختهای فرهنگی مورد بررسی قرار گیرد. در کنار مشکلات دهه قبلی، یکی از برکات مهم، رویش جبهه فرهنگی انقلاب در حوزه های مختلف فرهنگی بودیم و پس از فتنه 88 با مدیریت میدانی رهبری انقلاب این ظرفیت عظیم پدید آمد که در یک سال گذشته در وزارت فرهنگ و ادارات مربوطه از این ظرفیت به بهترین نحو ممکن استفاده کرده ایم.

وی گفت: سال ها بحث بر این بود که دولت در موضوع تلویزیون و نمایش فیلم خصوصی راه بیفتد و با تشکیل شبکه نمایش خانگی مواجه شدیم، فارغ از پلتفرم هایی که وجود دارد هر روز یک سریال جذاب در آنها بارگزاری می شود. امروز بودجه حوزه مدیریت نمایش در صدا و سیما و دیگر نهادهای مرتبط به 500 میلیارد تومان نمی رسد در صورتی که در برخی از این سریال ها بودجه ای دو هزار و 500 میلیاردی هزینه می شود. می توان گفت قواعد حکمرانی در حوزه فرهنگ امروز به هم خورده است. در حوزه مدیریت محتوایی با لشکری مواجه هستیم که می خواهند مدیران را دچار انفعال کنند.

دکتر اسماعیلی گفت: در یک سال گذشته شدت مسایل اقتصادی طوری بود که به حوزه فرهنگ توجه کمتری صورت گرفت و این اتفاقات اخیر نشان داد دچار عقب گردهای فرهنگی شده ایم و در بودجه برنامه هشتم توسعه ترتیبی اتخاذ شده است تا بخش عمده ای از سرمایه های حوزه فرهنگ به جبهه فرهنگی انقلاب اختصاص داده شود که همین جوانان هستند. این برنامه آغازی به روند شکل گیری تحولی عظیم در مدیریت فرهنگی کشور است.