به گزارش خبرگزاری شبستان، جلسه نقد و بررسی کتاب «پاییز آمد» به قلم گلستان جعفریان در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. این نشست که توسط انتشارات سوره مهر برگزار شد، با حضور گلستان جعفریان نویسنده کتاب، سمیه جمالی نویسنده و منتقد و جمعی از اهالی کتاب و رسانه همراه بود.
در این نشست گلستان جعفریان ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این نشست گفت: من 25 سال است که در در فضای ادبیات دفاع مقدس حضور دار و قلم میزنم. کار کردن در این حوزه پیچیده است. در دهه 60 و 70 اساس کتاب‌های حوزه پایداری بر قصه‌پردازی و حادثه‌آفرینی بود و همچنین می‌شد که روایت ساده‌تری ارائه داد. با گذشت زمان نیاز به ارائه نگاه و ایدئولوژی در این کتاب‌ها حس شد. من در ده کتاب اولم به دنبال حادثه‌پردازی بودم و همه چیز در اختیار راوی بود و من تنها امانت‌دار بودم. در ادامه و جلوتر به سراغ این رفتم که عقاید و نگاه راوی را جستجو کنم. مثلا در کتاب « همه سیزده سالگی‌ام» سوال من این بود که چرا و با چه انگیزه‌ای یک نوجوان سیزده ساله باید به جنگ برود. یا مثلا در همین کتاب «پاییز آمد» فخرالسادات که یک دختر 16 ساله است با یک پاسدار ازدواج می‌کند که می‌داند زنده نمی‌ماند. برای من این سوال بود که چطور دختری که در بستری ایزوله زندگی کرده و درس خوانده است علیرغم میل خانواده‌اش این مرد را انتخاب می‌کند. چه انگیزه و ایدئولوژی پشت این انتخابش وجود دارد. گمان می‌کنم که این سوال من، سوال جوانان دیگر هم باشد. بالاترین خدمت این است که به سوالات جوانان پاسخ دهیم. ما به نگاه کنکاش‌گرایانه نیازمندیم تا ادبیات و فلسفه را وارد حوزه ادبیات پایداری کنیم.
این نویسنده همچنین درمورد سیر انتخاب شخصیت‌های کتابش بیان کرد: من پس از شخصیت همسر شهید لشکری که منیژه نام داشت، به سراغ شخصیت کتاب «پاییز آمد» رفتم.علتش این بود که منیژه انتخابش یک انتخاب حساب‌گرایانه بود اما فخرالسادات «پاییز آمد» یک انتخاب عاشقانه داشت. انتخابی که همه با آن مخالف بودند و من خواستم تفاوت افراد را در انتخاب‌ها و موقعیت‌ها نشان دهم. نوع نگاه راوی‌ها با هم متفاوت است و هر کدامشان زاویه نگاه خود را به زندگی وارد می‌کنند. من به دنبال این بودم که فلسفه نگاه فخرالسادات را بدانم که خواست خودشان نیز بود. ما به دنبال وارد شدن به حریم شخصی زندگی شهدا نبودیم. چرا که حیای شرقی و دینی در ادبیات ما می‌گوید که اگر مسئله و فلسفه‌ای نداریم، واردش نشویم.
وی در پایان سخنانش تصریح کرد: به عنوان کسی که سال‌هاست دغدغه ادبیات پایداری را دارم توصیه می‌کنم که تنها زمانی وارد این حوزه شوید که واقعا دغدغه و مسئله‌ای برای آن داشته باشید.
سمیه جمالی در ادامه نشست نقد و بررسی کتاب «پاییز آمد» نویسنده و منتقد به بررسی این کتاب پرداخت. این نویسنده با اشاره به بحث انتخاب‌ها گفت: مسئله انتخاب مسئله مهمی است. چرا که باید بدانیم با انتخاب‌هایمان دچار چه چالش‌هایی می‌شویم.اگر این روزهای کشورمان را با کتاب مقایسه کنیم، به همین موضوع و مسئله انتخاب می‌رسیم.اگر قصه زندگی منیژه همسر شهید لشکری و زندگی فخرالسادات را به صورت موازی جلو ببریم، می‌بینیم که فخرالسادات فردی است که معقول بوده و دست به انتخاب ایدئولوژیک می‌زند و پای پیامد آن هم می‌ماند.همسر شهید لشکری هم انتخاب می‌کند اما انتخاب او ایدئولوژیک نبوده است. اما در نهایت نتیجه زندگی هردوی این زنان یکسان است و هردو مبتلا به نبودن همسر و سختی‌های جنگ می‌شوند. جنگی که بسیاری از زندگی‌ها را خراب کرده است و فرقی نمی‌کند که چگونه پیش از آن زندگی کرده‌اند. آشوب‌هایی که امروز در کشور وجود دارد هم بحثی برای انتخاب است. اما انتخاب در جزئیات معنایی ندارد. جانان باید به دنبال انتخاب یک هدف و مسئله باشند و بزرگتر آرزو کنند و برای تحقق آن تلاش کنند. در انقلاب 1357 هم مردم در پی یک هدف ایدئولوژیک دست به انتخاب زدند. این افرادی هم که اعتراض دارند باید یک مانیفست داشته باشند و پای پیامدهای این انتخابشان هم بمانند.
جمالی با تاکید بر اهمیت ارائه زاویه نگاه نویسنده بیان کرد: اگر نویسند در اثرش مضمون مشهود نباشد، اثر بیهوده خلق شده است. اگر نگاه نویسنده در داستان وارد نشود، داستان متفاوت نخواهد شد. خانم جعفریان در کتاب نگاه خود و راوی را با هم ارائه دادند و موفق بودند.ایشان هرگز وارد حریم شخصی نشده و همیشه در لفافه سخن گفتند که موردپسند است. در روایت اثر هم مسیر ر درست جلو رفتند.درمورد شخصیت‌های داستان باید بگویم که اولین و مهم‌ترین شخصیت بعد از راوی، مادر او و برادرش اعلا هستند. شخصیت‌ها به خوبی پرداخت شدند و شاید تنها درمورد شخصیت اعلا نیاز به پرداخت بیشتری بود.
این نویسنده و منتقد در پایان گفت: از ناشران و نویسندگان حوزه پایداری می‌خواهم که گمان نکنند مخاطبان این حوزه سطحی و ساده‌خوان هستند و به دنبال نوشتن متن‌های ساده نباشند. خواهشم این است که فرم‌ها و روایت‌های جدیدی ارائه دهند تا بر جذابیت اثر بیافزایند. با این کار هم سطح مخاطب را ارتقا می‌دهیم و هم با ایجاد پیچیدگی اثر را در ذهن مخاطب مانا می‌کنیم.
در پایان این نشست بخش‌هایی از کتاب «پاییز آمد» توسط نویسنده اثر خوانده شد.
نظر شما