خبرگزاری شبستان- استان گلستان،
مسجد اصلی ترین نهاد فرهنگی برخاسته از اندیشه دینی، ظرفیتهای تاریخی و تمدنی فراوانی در دستیابی به اهداف فرهنگی نظام اسلامی دارد که در صورت سیاست گذاری دقیق و توجه مناسب به این ظرفیت و محوریت یافتن آن در فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی، امکان پاسخگوئی به بسیاری از مسائل و مشکلات فرهنگی از این طریق فراهم خواهد شد.
در نظام فرهنگی مسجدمحور، شکل دهی به باورها، عادات و کنش های اجتماعی با محوریت مساجد و با توجه به کارکردهای آن صورت می پذیرد.
با شکل گیری حکومت اسلامی در مدینه النبی، یکی از اولین اقدامات رسول خدا در مدینه ساخت مسجد به عنوان مرکز عبادت و حکومت بود و با توسعه مسجد، علاوه بر ارتباط نزدیک مردم با پیامبر (ص) بسیاری از نیازهای معنوی و مادی مردم از طریق مسجد انجام میشد که این موضوع نشان دهنده محوریت و حضور مسجد بین مسلمانان و در زندگی آنها از همان ابتدای اسلام و تأثیرگذاری بالای این نهاد بود .
دراین بین مساجد مرکز توسعه اجتماعی به شمار می روند و اهمیت جایگاه مساجد در شکل گیری شهرها باعث شد تا این سکونتگاه های جدید به گونه ای ساخته شوند که راحت ترین دسترسی ها را برای اجتماعات شهری فراهم آورند و از طرفی نیز محور استقرار فضائی خدمات و کاربری های مختلف باشند.
تداوم این شرایط به مرور زمان باعث افزایش کارکرد مسجد از محلی برای انجام مناسک دینی و مذهبی به نقش آفرینی در حوزه های اجتماعی مانند محل حل اختلاف، مشورت در خصوص مسائل اجتماعی، برنامه ریزی برای مدیریت امو رو حتی اقتصادی شد.
در کنار همه این نقش آفرینی و مسئولیت ها، مساجد به قبول وظیفه برخی نهادهای آموزشی مانند آموزش و پرورش و خانواده نیز پرداختند که یکی از آن ها آموزش خواندن و نوشتن و در ادامه کمک به توسعه فرهنگ مطالعه بود.
انجام این گونه مسئولیت های مساجد تا قرن ها ادامه داشت اما با ظهور مدرنیته و غلبه فضای مدرن بر زندگی سنتی، نهادهای گوناگون تشکیل شد و هر کدام از آن ها به طور تخصصی مسئولیت هایی که تا مدتی قبل بر عهده مساجد بود بر عهده گرفتند که در نتیجه، عملکرد مساجد در سطح مختلف کمرنگ شد.
تاثیر مثبت و غیرقابل انکار مساجد در تحولات فرهنگی و انسان سازی باعث در دنیای مدرن و شهری امروز، جای خالی آموزش های مساجد بیش از گذشته احساس شود و محوریت مساجد به برخی نهادهای کم کارکرد ضروری تر از همیشه باشد.
کمک به ارتقای فرهنگ کتابخوانی یکی از کارکردهای تقریبا فراموش شده مساجد است که توجه به آن با توجه به سابقه ذهنی مردم از آن می تواند گامی بلند برای ترویج بیشتر فرهنگ مطالعه در مردم و احیای یکی از کارکردهای مهم و محوری مساجد باشد.
تامین کتاب های مساجد هم کار دشواری نیست . اگر از توان ظرفیت مدیریت کتابخانه های عمومی بگذریم، کمک خیران و مردم برای راه اندازی کتابخانه های کوچک در مساجد کار دشواری نیست.
اگر مردم خودشان بانی انجام یک کار فرهنگی مانند کتابخانه مساجد شوند در آن صورت احتمال موفقیت این فعالیت اجتماعی و فرهنگی بسیار بیشتر خواهد شد.
افزایش زمان حضور مردم و به خصوص جوانان در مساجد می تواند قدم اول احیای کارکرد مساجد باشد در گام های بعدی می توان به سوی گسترش این فعالیت ها پرداخت و بار دیگر مساجد را به کانون اقدامات و فعالیت های گوناگون تبدیل کرد.
احیای فعالیت های مساجد با رویکرد ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی، اقدام مورد انتظاری است که به خصوص در مناطق محروم و روستاها، به گسترش ابعاد فعالیتی مساجد خواهد انجامید.
نظر شما