به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، نخستین نشست شورای برنامه‌ریزی و سازماندهی کتابخانه‌های کشور با هدف تسهیل انجام وظایف تخصصی در حوزه‌های فراهم‌آوری، سازماندهی، پردازش، اطلاع‌رسانی، حفاظت و نگهداری منابع مکتوب و غیر مکتوب در ارائه روش های مطلوب به منظور دستیابی به اطلاعات و دانش بومی و تعامل با متخصصان و شکل‌گیری ارتباط منسجم میان آنان، برای کسب مرجعیت ملی و الگوی منطقه‌ای و تعامل با جامعه بین‌المللی در توسعه امور کتابخانه‌های كشور و همچنین در تداوم اهداف و برنامه‌های مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور (مکتب) در راستای تقویت حضور کتابخانه‌ها در جامعه؛ ارتقای ساختارها، فرایندها و توانمندسازی سرمایه انسانی؛ رشد و توسعه زمینه حرفه‌ای در گسترش شبکه تعاملی؛ و تثبیت جایگاه امور کتابخانه ای، شورای برنامه‌ریزی و سازماندهی کتابخانه‌های کشور تشکیل شد.
پس از انقلاب اسلامی و در 40 سال گذشته شاهد پیشرفت گسترده در حوزه کتابخانه ای بوده ایم
علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران که ریاست این نشست را نیز به عهده داشت، با اشاره به اینکه مجمع کتابخانه های بزرگ کشور (مکتب) در سال 1394 شکل گرفت؛ گفت: کتابخانه‌ها یکی از حوزه‌هایی است که انقلاب اسلامی در طول 40 سال گذشته شاهد پیشرفت گسترده در این حوزه بوده است و ازطرفی یک ضرورت وجود دارد که کتابخانه‌های کشور می توانند نقش مهمی در حل مسائل فرهنگی جامعه، ارتقاء و رشد آگاهی‌های فردی و اجتماعی، تأثیر بر سبک زندگی و کاهش آسیب‌های اجتماعی داشته باشند.
وی ادامه داد: اما متأسفانه این ظرفیت به دلایل مختلف ازجمله امکانات، مسائل اداری، مسائل بودجه ای موردتوجه قرار نگرفته است و همه کتابخانه‌ها با مشکلاتی ازجمله بودجه، امکانات روبرو هستند. به نظر می رسد بهتر است تلاش جمعی صورت گیرد تا مشکلات اساسی در یک حکم یا برنامه ای متناسب با بودجه 1402 آورده شود و سپس به صورت یک فعالیت تبیینی مؤثر، ارزش و ماهیت انواع کتابخانه ها و نقش آن در بهبود وضعیت فرهنگی نشان داده شود.
لزوم تغییر ادبیات کتابخانه ای
حجت الاسلام والمسلمین غلامرضا قاسمیان رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ایران با اشاره به اهمیّت محیط های کتاب و کتابخوانی گفت: ضرورت دارد ادبیات کتابخانه ای تغییر کند و برای کتابخانه ها، میدان های خوبی تعریف شود تا به فراخور آن بتوان بودجه متناسب و متناظری درخواست کرد.
وجود فاصله ای معنادار بین کتب چاپی و الکترونیکی در کشور
در ادامه این نشست، مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور اظهار داشت: به همین منظور لازم است نهضتی ایجاد شود تا کتابخانه را به مسئولان بشناساند و این جمع می تواند ابعاد کتابخانه های الکترونیکی، ازجمله مباحث قانونی آن را مشخص کند. البته شیب کتاب الکترونیک صعودی نیست و در ایران فاصله معناداری بین کتاب چاپی و الکترونیکی وجود دارد.
باید کتاب را به فرهنگ و زندگی پیوند بزنیم
رشید جعفرپور قائم مقام معاون فرهنگی وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری با اشاره به اینکه باید کتاب را به فرهنگ و زندگی پیوند بزنیم، گفت: متاسفانه شاهد هستیم که دانشجویان از کتاب فاصله گرفته اند و بهتر است زمینه دسترسی دانشجویان به کتاب بیش از گذشته فراهم شود. به همین منظور برای استعلای شخصیت فردی باید کتاب را به فرهنگ و زندگی پیوند بزنیم.
زنگ کتاب برای افرادی که کمتر کتاب می خوانند
محمدجواد قوی مدیرکل روابط عمومی و بین الملل کتابخانه، موزه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: ارتقای کیفی کتابخانه ها به سازه و ملزومات کتابخانه ها نیست و آنچه اهمیّت دارد میزان منابع و ارائه خدمات است. اگر بین اعضای شورا یک هم افزایی و هم پوشانی ایجاد شود تا کسری های منابع مجموعه یکدیگر را تأمین کنیم و ازطرفی فعالیت ها خود را به اشتراک بگذاریم، تأثیرات خوبی خواهد داشت. ضمن اینکه بهتر است در شرایط فعلی با برگزاری زنگ کتاب به سوی افرادی برویم که یا کمتر کتاب می خوانند و یا اصلاً کتاب نمی خوانند.
سیر مطالعاتی برای زندانیان تعریف شود
علی مقدسی رئیس اداره فرهنگی و هنری زندان های کشور خاطرنشان کرد: کتاب مهمترین ابزار برای زندانیان است و ما می توانیم سیر مطالعاتی برای زندانیان تعریف کنیم و نسبت به توسعه و گسترش کتابخانه ها، به گسترش منابع در کتابخانه های زندان نیز فکر کرد.
جایگاه کتاب به شکل فیزیکی برای کودک حفظ شود
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بیان داشت: با توجه به اهمّیت برنامه توسعه هفتم، بهتر است از طرف این شورا، لایحه پیشنهادی در حوزه مطالعه و کتابخانه نوشته شود و ردیف بودجه گرفته شود و ازآنجاکه امروزه محل شروع همه فعالیت ها از کتاب و کتابخوانی است، باید جایگاه کتاب به شکل فیزیکی برای کودک حفظ شود.
می توان کتابخانه را یک رسانه تلقی کرد
نوشاد رکنی رئیس اداره اطلاعات فرهنگی و حفاظت فنی کتابخانه و موزه ملی ملک با بیان اینکه مشکل، کمّیت و کیفیت کتابخانه ها نیست، گفت: نیاز است تعاریف و دیدگاه های جدید از کتابخانه های مدرن بیان شود. به عبارت دیگر می توان کتابخانه را یک رسانه تلقی کرد و در این راستا باید زیرساخت ها تغییر در کوتاه مدت تغییر کند و شیوه های تعاملی بین کتابخانه و مردم صورت گیرد.
عباس مهاجر مدیرکل فرهنگی، هنری و فضاهای پرورشی وزارت آموزش و پرورش یکی از مؤلفه های کتابخوانی را مخاطب و جامعه هدف عنوان کرد و گفت: ذائقه مخاطبان در مطاله کتاب تغییر کرده است .
وی در پاسخ به این پرسش که تعریف ما از کتاب چیست؟ اظهار داشت: برای تولید کتاب 2 نکته حائز اهمیّت است؛ بحث محتوایی و شکل ظاهری آن. اساساً ما نویسندگان زیادی در حوزه کودک و نوجوان نداریم و از نظر شکل و ظاهر هم تحولی در حوزه کتاب به وجود نیامده است، به همین دلیل به گفتگو، مشورت و یافتن راه حل نیاز داریم.
کتابخانه مأمنی در بافت فرهنگی است
در پایان این نشست، عصمت مؤمنی معاون کتابخانه ملّی گفت: با توجه به صحبت های انجام شده، با یک نگاه قیاسی، کتابخانه به عنوان مأمنی در بافت فرهنگی قرار گرفته است و می تواند نقش اثرگذار در فرهنگ جامعه داشته باشد و چه بسا بتواند تغییر رفتار هم ایجاد کند. بنابراین با یک نگاه استقرایی نیاز به تعاریف جدید از خدمات کتابخانه ای داریم که لازمه آن تعریف جدید در ساختارها، کارکردها و فعالیت ها است. باید تلاش کرد تا کتابخانه ها به این سامانه متصل شوند و همگان از موجودی منابع اطلاع داشته باشند.
وی در پایان صحبت های خود توضیحاتی درباره شابکا (شماره استاندارد بین المللی کتابخانه های کشور)، سامانه شبکه کتابخانه های کشور، تعداد کتابخانه هایی که شماره استاندارد بین المللی دریافت کرده اند، میزان کتابخانه هایی که به شبکه کتابخانه های کشور متصل شده اند و میزان ورود اطلاعات داده شده با توجه به الزام قانونی نسبت به اخذ شابکا و اتصال به شبکه های کتابخانه های کشور ارائه کرد.
در پایان این نشست تخصصی نیز مقرر شد، ضمن پیگیری و ارسال احکام برنامه پیشنهادی و ارائه آن به دولت و مجلس، تدارک برنامه مشترک که اثر فرهنگی و تبلیغی داشته باشد مانند تقدیر از فیلم های سینمایی در حوزه کتاب و کتابخوانی، کمیته های فرعی از اعضای این شورا و نمایندگان در حوزه های مختلف برای تعریف کتابخانه، زیرساخت های لازم کتابخانه ای و کتابخانه الکترونیک تشکیل شود.
همچنین، کارگروه ها و کمیته های تخصصی کتابخانه ای برای مشارکت در تصمیم سازی و تصمیم گیری کارکردهای کتابخانه ای ارسال خواهد شد و اعضای شورا نمایندگان خود را برای شرکت در این کارگروه ها و کمیته ها معرفی خواهند کرد.
نظر شما