از گفت و گوی چهره به چهره غافل شده ایم!/ ضرورت شناسایی آسیب های فرهنگی و ارایه راهکار

 خبرگزاری شبستان ،قم،فاطمه عسگری//

این که در مواجهه با فتنه ها آن هم با بهره گیری از ابزار رسانه و فضای مجازی چه باید کرد و به طور خاص رسالت و وظیفه نخبگان و خواص در این باره چیست، ما را بر آن داشت تا با حجت الاسلام و المسلمین محمد ملک زاده، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به گفت و گو بپردازیم.

این عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم در این مصاحبه به نکات مهمی اشاره کرده که مشروح آن را در ادامه می خوانید.

در مواجهه با فتنه ها، وظیفه نخبگان و خواص جامعه در آگاهی بخشی به مردم و پاسخ به سؤالات و شبهات چیست؟

مقام معظم رهبری در یکی از بیانات و رهنمودهای خویش در همین زمینه به نکته مهمی اشاره کرده و می فرمایند:"وقتی در داخل محیط فتنه، کسانی با زبان‌شان صریحاً اسلام و شعارهای نظام جمهوری اسلامی را نفی می‌کنند، وقتی این پدیده در جامعه ظاهر شد، انتظار از خواص این است که مرزشان را مشخص کنند"

بر این اساس باید گفت نخستین وظیفه خواص در فتنه ها این است که مرزبندی خود را با جریان فتنه و دشمن و عواملش مشخص کنند چرا که کوتاهی در این زمینه باعث خسارت هایی گاه جبران ناپذیر به جامعه اسلامی می شود.

از سویی باید توجه داشت روشنگری و تبیین حقایق از جمله مهم ترین انتظارات از خواص جامعه است به ویژه آنان که حقیقتاً دل در گروی انقلاب اسلامی و ارزش های آن دارند و خود را نه صرفاً در حرف و شعار بلکه در عمل انقلابی می نامند.

در واقع رسالت کلیدی نخبگان و خواص در فتنه ها که شاهد غبارآلودگی فضا در این وضعیت هستیم آن است که همه توان خود را مصروف دارند در این جهت که روشنگری و شفاف سازی کنند و مردم و نسل جوان را با واقعیت ها آشنا نمایند.

همین جهاد تبیینی که حضرت آقا آن را فریضه ای فوری و قطعی توصیف کرده اند، کار بسیار مهم و اثرگذاری است کما این که از نگاه رهبر معظم انقلاب اهتمام نسبت به این امر، مهم ترین و ریشه ای ترین جهاد در حال حاضر به شمار می رود.

از این نکته کلیدی هم غافل نشویم که به هر حال مهم ترین حربه جبهه باطل برای متوقف کردن جریان حق در طول تاریخ، فتنه انگیزی، فریب و اغواگری افکار عمومی بوده است. چه آن که در برهه های تاریخی گوناگون بیش از آن که زورگویی و اِعمال فشار بخواهد مؤمنین را از پا در بیاورد، همانا گسست و تشتت ناشی از فتنه‌ها بوده که عامل فشل شدن و تضعیف جبهه حق بوده است.

در رابطه با بهره گیری از ظرفیت رسانه و فضای مجازی برای دفاع از جبهه حق در کوران فتنه ها در سال های اخیر بسیار صحبت شده اما به نظر می رسد که هنوز هم نیاز است در این باره، اندیشمندان حوزه و دانشگاه و کارشناسان و صاحب نظران فرهنگی و رسانه ای به طرح نظرات و ایده های نوین و خلاقانه و در عین حال مؤثر و مفید اهتمام بورزند. شما چه پیشنهادات و راهکارهایی در این خصوص دارید؟

واقعیت آن است که امروز ما باید از همه ابزارهایی که در اختیار داریم- از جمله فضای مجازی و شبکه های اجتماعی- در راستای عمل به تکلیف جهاد تبیین بهره ببریم.

در واقع ما باید در این رابطه دغدغه های مقام معظم رهبری را مورد توجه قرار دهیم. این که ایشان نه یک مرتبه و دو مرتبه بلکه چندین بار در طول دو سه سال اخیر، نسبت به ول و رهابودن فضای مجازی هشدار داده اند از یک سو حائز اهمیت است ولی از سوی دیگر ما نباید از ظرفیت ها و قابلیت ها فضای مجازی در راستای تبیین حقایق و روشنگری در سطح جامعه غافل شویم.

ایشان در عین حال که نسبت به خطرات و آسیب های فضای مجازی هشدار می دهند در عین حال تأکید دارند که فضای مجازی خودش یک کارزار فکری و سودمند برای کشور به شمار می رود.

رهبر معظم انقلاب در یکی از سخنرانی های خویش در جمع مسئولان فرهنگی کشور، فضای مجازی را فرصتی فوق العاده و مناسب برای ترویج معارف اسلامی و دفاع از مکتب اهل بیت(ع) توصیف نموده و بر  تاثیرگذاری آن در ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، امنیتی و دفاعی در عرصه ملی و بین‌المللی تاکید می‌کنند.

بنده نیز در عین حال که روی بحث استفاده از فضای مجازی تأکید دارم اما ناظر به فرمایشات و رهنمودهای رهبری باید به این نکته اشاره کنم که ما نباید از مساله تخاطب و تبلیغ چهره به چهره هم غافل شویم، کما این که حضرت آقا در همین خصوص در خردادماه سال 96 تأکید می کنند: "فضای مجازی چیز خوبی است، فرصتی است اما کافی نیست. بعضی‌ها چسبیده‌اند به فضای مجازی برای اینکه پیام‌هایشان را برسانند، این فایده ندارد، تخاطب واقعی نیاز است، تشریح لازم است، بحث‌های دونفره سه نفره لازم است، جلسات تحلیل لازم است، اینجور با مخاطبتان بنشینید و مانند این کارها..."

رهبر فرزانه انقلاب در جای دیگری در همین رابطه می فرمایند: "هیچ چیز جای این گفت‌وگوی رودررو و چهره‌به‌چهره را نمی‌گیرد، همانی که سنت قدیمی روحانیون ما بوده که بنشینند روی منبر با مردم چهره‌به‌چهره حرف بزنند. در این کار یک اثر هست. خیلی از مطالبی، ابهام‌هایی، سؤالاتی که امروز در ذهن نسل جوان ما در جریان است، در توضیحات مسئولین این سؤالات پاسخ داده خواهد شد، ابهام‌ها و گره‌ها باز خواهد شد."

مقام معظم رهبری چندی پیش در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به نکته بسیار مهمی تأکید کردند و آن هم این که به موازات شناخت دقیق ضعف‌های فرهنگی کشور، باید برای یافتن راه‌حل و ترویج گزاره‌های صحیح تلاش کرد. از نگاه شما نخبگان و خواص جبهه فرهنگی برای تحقق مطالبه رهبر انقلاب در این زمینه چه وظیفه و رسالتی برعهده دارند؟

واقعیت آن است که از دستور ایشان به بدنه فرهنگی دولت سیزدهم و تاکید بر این مهم که «ساختار فرهنگی کشور نیاز به یک بازسازی انقلابی دارد» یک سال می گذرد، اما به نظر می رسد که در این زمینه ما هنوز نیازمند حرکت های جدی تر و پیگیرانه تری هستیم.

صحبت در این خصوص بسیار است اما اگر بخواهم به اجمال نکته ای را معروض بدارم، باید بگویم که لازمه اصلاح ساختار فرهنگی کشور یک حرکت انقلابی و جهادی است تا ان شاءالله خروجی این مساله باعث شود ناهنجاری ها و معضلات فرهنگی در جامعه ما روز به روز کمتر شده و کشور به حول و قوه الهی در ابعاد فرهنگی در مسیر رشد و تعالی مضاعف قرار گیرد.

مسلم است که نخبگان و خواص در این زمینه وظیفه مهمی برعهده دارند چرا که با رصد و پایش دقیق وضعیت فرهنگی کشور اولاً می بایست به طور دقیق نسبت به آسیب ها و ضعف های فرهنگی اشرافیت پیدا کنند و ثانیاً با همفکری و هم افزایی با مدیران و دیگر تصمیم سازان و تصمیم گیران، راهکارهایی در سه فاز کوتاه مدت، میان مدت و بلندمت ارایه کنند تا به یاری حق تعالی ، ایران اسلامی در این برهه حساس بتواند از پیچ مهم تاریخی در جبهه فرهنگی نیز به سلامت عبور کند.