به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از گیلان، هشتمین جلسه نقد کتاب کانون ادبی راوی گیلان با نقد و بررسی کتاب «یکی میان زندگی ما راه می‌رود» به قلم سمیه عالمی با حضور پوریا قویدل، سرپرست اداره کتابخانه‌های عمومی رشت و جمعی از بانوان نویسنده استان، در کتابخانه مجتمع خاتم الانبیاء رشت برگزار شد.
سمیه عالمی، نویسنده قمی تاکنون چندین کتاب نظیر «غریبه»، «دو خط آب» و «باغ سیب» را با محوریت وقف برای گروه سنی کودک و نوجوان در کارنامه نویسندگی خود دارد و رمان موفق «مسافر جمعه» وی، داستانی را از بطن وقایع سال ۴۱ و ۴۲ روایت می‌کند.
این نویسنده در رمان «یکی میان زندگی ما راه می‌رود» مخاطب را در سفری زمانی به مناسک حج تمتع در سال ۶۶ می‌برد و حادثه کشتار حجاج ایرانی و نفوذ منافقین در قالب یک داستان درام را روایت می‌کند.
*دو برابر زمان برای نگارش یک کتاب صرف پژوهش راجع به موضوع مد نظر می شود
نویسنده این کتاب راجع به ایده نگارش کتاب و چگونگی شکل‌گیری آن، گفت: مادرم در سال ۶۶ و آن زمان که من هشت ساله بودم در مناسک حج شرکت کرده بود و اسمش جزء کشته شدگان این حادثه اعلام شده بود که البته بعدا تکذیب شد، اما قرار گرفتن در آن شرایط بحرانی به عنوان یک تجربه زیسته، من را ماه ها به کتابخانه مرکز اسناد تهران کشاند تا با تکمیل اطلاعات‌ام راجع به آن واقعه، وارد دنیای تخیل شوم و داستان را خلق کنم.
وی افزود: دو برابر زمان برای نگارش یک کتاب را صرف پژوهش راجع به موضوع مد نظر خود کردم و گاهی برای جست و جوی یک کلمه یا صحت سنجی عبارتی ساعت ها وقت صرف نمودم تا مطالب را درست و دقیق به نگارش درآوردم.
عالمی با بیان اینکه رمان تاریخی از حساسیت بالایی برخوردار است و باید برای نگارش آن تحقیق و پژوهش کافی انجام شود افزود: من با روایتی زنانه، مواجهه شدن زنان با بحران را به تصویر کشیدم و از طرفی «ریحان» که شخصیت اصلی داستان است را نه به عنوان قهرمان بلکه زنی معمولی که استقلالی ندارد و نمی تواند حرف‌هایش را بزند نشان دادم که در سیر داستان و رویاروئی او با شرایط دشوار و فراز و فرودهای زندگی، او به رشد، بالندگی و استقلال می‌رسد.
نویسنده همچنین راجع به سیر زمانی داستان که بخش‌هایی مخاطب را به جلو می‌برد و گاهی به عقب می‌کشاند گفت: با توجه به اینکه ما در کشوری زندگی می‌کنیم که باید تاریخ بخوانیم و بدانیم، می‌خواستم خواننده، رمان من را مثل یک تقویم ورق بزند و گاهی به جلو برود و گاهی به عقب باز گردد و یک روایت گردشی از آن واقعه را داشته باشیم.
عالمی همچنین در خصوص استفاده از زاویه دید دانای کل که، عرصه را برای قضاوت های پی در پی باز گذاشته است گفت: اقتضائات این رمان و حوادث در آن لازم می‌کرد که از موضع دانای کل به موضوع و شخصیت ها نگاه شود.
*اقتضائات زمانی و دوره زیستی و اجتماعی نویسندگان در خلق شخصیت های قهرمان بی‌تاثیر نیست
طاهره مشایخ در ادامه این جلسه در مورد به تصویر کشیدن شخصیت زن در این رمان گفت: شخصیت ریحان که نماد ایران است در این رمان با شخصیت مرسوم قهرمان فاصله دارد.
این استاد دانشگاه و منتقد و نویسنده اظهار کرد: اگرچه این نکته از لحاظ ویژگی های داستانی می‌تواند محل اشکال باشد اما مخاطب معمولی می‌تواند با او هم ذات پنداری کند.
وی با بیان اینکه، ریحان یک زن معمولی است و منِ نوعی به راحتی با او همذات پنداری می‌کنم، افزود: زنی که مشکلات او را به بلوغ و رشد می‌رساند مانند بسیاری از زنان جامعه ما است که این مسیر و روال را طی کرده‌اند.
مشایخ همچنین در مقایسه‌ای، شخصیت ریحان در رمان «یکی میان زندگی ما راه می‌رود» را با شخصیت زری در کتاب «سووشون» سیمین دانشور مقایسه کرد و گفت: زری در سووشون زنی با اعتماد به نفس بود که ما دوست داریم به آن ویژگی دست یابیم، ولی ریحان دیر به این اعتماد به نفس می‌رسد که او را از شخصیت قهرمان دور می‌کند و ممکن است در حافظه خواننده ماندگاری کمتری داشته باشد.
وی ادامه داد: ظاهرا اقتضائات زمانی و دوره زیستی و اجتماعی نویسندگان در خلق شخصیت های قهرمان بی‌تاثیر نیست.
منتقد جلسه در خصوص اینکه نویسنده در به تصویر کشیدن چهره منافقین چقدر موفق بوده است به تجربه زیسته نویسنده که از کودکی با جریان‌های منافقین و جنایت‌های آنها اعم از کشتن یک بقال پیر در محل سکونت‌شان در خیابان کرمان تهران و شنیدن اخباری راجع به ورود منافقین به خانه‌ها و به رگبار بستن زن‌ها و بچه‌ها اشاره کرد و ادامه داد: این اتفاقات شاید برای نسل جوان باورپذیر نباشد اما نویسنده به خوبی توانسته اطلاعات مربوط به منافقین را به صورت دراماتیک و باورپذیر در آورد.
مشایخ سپس با اشاره به سیر تاریخی این رمان از واژه "مهندسی ادبی" استفاده کرد و افزود: واژه مهندسی از اندازه گیری می‌آید و ما شاهد یک اندازه‌گیری تاریخی در کتاب بودیم، مثلا بخش اول رمان دقیقا از روز حادثه در حج یعنی ۹ مرداد ۶۶ شروع می‌شود و در بخش بعد مخاطب به ۶ ماه و ۲۰ روز قبل از آن حادثه می‌رود و قرار دادن این تاریخ‌ها کنار هم کار راحتی نیست و در واقع نویسنده با تاریخ رند فصل اول در باغ سبز به خواننده نشان داده است.
وی اضافه کرد: بعد از آن تاریخ های مندرج در بالای صفحه، مخاطب را درگیر می‌کند و او را به حلاجی وقایع وا می‌دارد.
مشایخ در ادامه گفت: من از عنوان کتاب 2 برداشت خرد و کلان دارم که در برداشت خرد ریحان، شیرین و مارتا را داریم که یکی میان زندگی‌شان راه می‌رود و آن را به هم می‌ریزد و در برداشت کلان، ریحان به عنوان شخصیت اصلی داستان را می‌توان، کشور ایران دانست که در طول تاریخ کشورهای بیگانه در امور کشور مداخله کرده و از ایرانیان سلب آرامش کردند.
گفتنی است، در این جلسه ضمن برقراری تماس تصویری با سمیه عالمی نویسنده رمان «یکی میان زندگی ما راه می‌رود» امکان شرکت علاقه‌مندان به این جلسه نقد در قالب یک اتاق گفتگو در فضای مجازی فراهم شد و در پایان جلسه شرکت کنندگان نقطه نظرات خود را راجع به رمان مذکور با نویسنده در میان گذاشتند که نکات حائز اهمیتی از جمله: اشاره یکی از حضار به حدیث امیرالمومنین «المراه ریحانه و لیست بقهرمانه» و تاکید آن توسط مقام معظم رهبری در بیاناتشان در دیدار با بانوان و تحسین نویسنده اثر در انتخاب هوشمندانه اسم شخصیت «ریحان»، حضور شخصیت عالیه که در همان اولین صفحه کتاب هم اسمش آمده و می‌تواند نقش مکملی باشد از برآیند تمام شخصیت های رمان که نویسنده هم آن را تایید کرده است، مطرح شد.
لازم به ذکر است؛ کانون ادبی راوی گیلان از آذر ماه سال ۹۹ فعالیت خود را آغاز کرد. اعضای این کانون جمعی از بانوان ارزشی استان گیلان بوده که نگارش رمان، داستان کوتاه، جستار، یادداشت، نقد کتاب و برگزیده شدن در جشنواره های استانی و کشوری را در کارنامه فعالیت های خود دارند.
نظر شما