مسجد جامع یزد، مسجدی با پیشینه مذهبی و اجتماعی در فرهنگ و تمدن مردم یزد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان در یزد، در هر کشور و شهری برخی از آثار تاریخی به عنوان نمادی از فرهنگ و تمدن آن کشور و شهر در روزگاران مختلف است.

در کشور ما نیز این آثار در هر کدام از شهرها و بخش ها دیده می شود به نحوی که نشان دهنده تاریخ کهن مردمان این مرز و بوم و ریشه دار بودن آنها است.

این آثار و ابنیه تا جایی رخ نمایان می کند که حتی در سطح جهان نیز شاهد توجه ویژه به آنها هستیم.

استان یزد به عنوان یکی از تاریخی ترین شهرهای کشور است که با نگاه ویژه ای که به آن شده در سال های اخیر شاهد ثبت جهانی آن نیز بودیم.

نگاه ویژه جهان به آثار و ابنیه تاریخی در این شهر باعث شده که گردشگران خارجی و داخلی نیز مقصد و مسیر خود را این شهر انتخاب کنند.

یکی از این آثار تاریخی مسجد جامع یزد است که تاریخ و قدمت آن ریشه در فرهنگ مردم این مرز و بوم دارد.

مسجد جامع کبیر یزد، یکی از شاهکارهای تاریخی ایران بوده که در هر گوشه و کنار آن، یادگارهایی از دوران گوناگون برجای مانده‌است. تاریخچه و ساخت مسجد جامع از دوران پیش از اسلام آغاز شده و پایان کار آن به دهه اخیر برمی گردد.

 این مسجد یکی از زیباترین مساجد دورهٔ  تیموری است که از نظر کاشی کاری، سَردَر رفیع، مناره ها و  کتیبه آن در اعداد زیباترین شاهکارهای معماری قرن نهم هجری قمری است.

قدیمی‌ترین تاریخی که برای انجام فعالیت‌های مذهبی-اسلامی، در بخشی از فضای کنونی مسجدجامع یزد ذکر می‌شود، متعلق به نیمه دوم قمری است.

مسجد جامع یزد با قدمتی ۹۰۰ ساله، از باشکوه‌ترین و زیباترین بناهای تاریخی و جاهای دیدنی استان یزد است که با مناره‌هایی رفیع در مرکز شهر قرار دارد. در دوران گذشته، مسجد در وسط شهر قدیم، در میان حصار واقع شده بود. مساحت زیربنای مسجد برابر با ۹۸۰۰ متر مربع است و ۵۰۰ متر مربع آن شامل کاشی‌ها و کتیبه‌ها می‌شود. طول مسجد جامع یزد برابر با ۱۰۴ متر و عرض آن ۹۹ متر است و هفت ورودی دارد. این هفت ورودی به چند کوچه و راه‌های خروجی متصل می‌شوند.

احداث مسجدجامع را نیز مربوط به نیمه دوم سده سوم قمری، در زمان حکومت «عمرولیث» و در عصر صفاریان یا قبل از سلاجقه می‌دانند، مسجدی که در ترسیم ماکسیم سیرو دارای انحراف قبله بود. درسده چهارم قمری، مسجدجامع یزد در حومه شهر قرار داشته، که در واقع در کنار آتشکده زرتشتی بنا شده بود .

این مسجد به چند دلیل حایز اهمیّت است: نخست آن که قدیم‌ترین نمونهٔ معماری است که طی قرن نهم هجری قمری، در معماری مذهبی ناحیه یزد از آن تقلید شده‌است؛ این طرح مرکب از یک مقصوره گنبددار و یک شبستان مستطیل بلند و کشیده‌است.

چهارگوش بودن پلان مسجد برگرفته از الگوی معماری کعبه است. بنایی کاملا قدسی و متعالی در اسلام دارد و به عنوان نمادی کیهانی در الگوهای معماری مسلمین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با توجه به اهمیت توجه به اماکن مذهبی در حوزه گردشگری، در سال های اخیر توجه ویژه ای به این بنای تاریخی از جنبه فرهنگی شده است.

حضور روحانیون به عنوان راهنمایان گردشگری، توجه به قداست مسجد بودن این مکان مذهبی و استفاده از چادرهایی با نقش و نگار زیبا، برگزاری نمازهای یومیه به عنوان بخشی از این اقدامات فرهنگی بوده است که مورد استقبال گردشگران نیز قرار گرفته است.

حجت الاسلام صمدنیا به عنوان یکی از این روحانیون حاضر در این مسجد است که در ایام عید نوروز به معرفی این مکان مذهبی و تاریخی می پردازد.

وی در این خصوص گفت: در راستای معرفی جایگاه فرهنگی و مذهبی مسجد جامع سعی کرده ایم از جنبه مذهبی نگاه ویژه ای به آن داشته باشیم و با معرفی بخش ها و جاذبه های این مسجد در جهت معرفی فرهنگ مردم این شهر به گردشگران گام برداریم.

حجت الاسلام صمدنیا بیان کرد: این بنای تاریخی به عنوان نگینی در معرفی فرهنگ دارالعباده مردم یزد است که نیازمند توجه ویژه بود و ما سعی داریم در این مسیر این فرهنگ را معرفی کرده و در جهت تقویت آن گام برداریم.