به گزارش خبرگزاری شبستان، اولین جلد از مجموعه مجلدات یادداشت‌های سیاسی ایران در 1000 شماره و در 777 صفحه با قیمت 350 هزار تومان توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد. امتیاز رویتر، رقابت روس و انگلیس در اعطای وام به ایران، سفرهای شاه به اروپا، قتل ناصرالدین شاه و روی کار آمدن مظفرالدین شاه بخشی از مهم‌ترین وقایعی است که در گزارش‌های سفارت انگلیس در این دوره به چشم می‌خورد. این یادداشت‌ها شامل گزارش‌های شخصی سالانه، خلاصه‌های ماهانه، گزارش‌های اطلاعاتی، گزارش‌های سیاسی فصلی، گزارش‌های اتفاقات هفتگی، خاطرات سیاسی روزانه، گزارش‌های مناسبتی، گزارش‌های خارجی، گزارش‌های شخصی و یادداشت‌های حکومت هند می‌شود.
در معرفی این کتاب آمده است: " در این دوره زمانی چهار ساله شاهد علاقه مندی ایران به گسترش روابط با دیگر کشورهای همسایه هستیم. در همین دوره روابط دیپلماتیک ایران با افغانستان، عراق و ترکیه گسترش می یابد. سفر رضاشاه به ترکیه و آشنایی با مظاهر تجدد غربی در آن کشور یکی از نقاط عطف تاریخ ایران به شمار می آید. تأثیرپذیری او از آتاتورک و اندیشه های سکولاریستی و غرب گرایانه وی بر سیاست های رضاشاه در سال های بعد تأثیر شگرفی داشت. اما موضوعی که بیشترین حجم اسناد و مکاتبات این کتاب را به خود اختصاص داده روابط ایران با شرکت نفت ایران و انگلیس و گسترش اختلافات بین آنهاست. این اختلافات تا آنجا ادامه یافت که قرارداد قبلی لغو و قرارداد جدیدی با شرکت نفت ایران و انگلیس منعقد گردید. افول قدرت سیاستمداری همچون تیمورتاش نیز در این دوره اتفاق می افتد. تیمورتاش که زمانی قدرتمندترین فرد ایران بعد از رضاشاه و به شدت مورد وثوق وی بود، از قدرت کنار گذاشته و پس از مدتی کشته شد. در این جلد اسناد بسیاری به شخصیت و فعالیت های سیاسی وی اختصاص یافته است. مسلماً اسناد دیگری در این دوره وجود داشته که به دلایلی منتشر نشده است اما همین مقدار می تواند ما را با روایتی متفاوت از تاریخ ایران در این دوره آشنا سازد."
يادداشت‌های سياسی ايران 1260 ـ 1344ش جلد اول (۱۲۷۸ـ۱۲۶۰) «يادداشت‌های سياسی ايران» دربرگيرنده گزارش‌های سفارت انگليس به وزارت خارجه‌ی آن کشور در فاصله سال‌هاي 1881 تا 1965م/ 1260 تا 1344ش است. اثر پیش رو جلد اول اين مجموعه بزرگِ اسنادی است که وقایع و تحولات فاصله‌ی زمانی 1260 تا 1278 ش را دربرمي‌گيرد. قتل ناصرالدين شاه در سال 1275ش و تحولات متعاقب آن يکی از برهه‌های سرنوشت‌ساز تاريخ ايران است. ايران در اين سال‌ها شاهد حوادث مهم و تأثيرگذاری بود که در لابه‌لای اسناد و گزارش‌های اين کتاب به آنها پرداخته شده است. امتياز تأسیس بانک شاهنشاهی انگليس، بانک استقراضي روس، تلگراف هند و اروپا، کشتيرانی در کارون، تأسيس قزاق‌خانه، شيلات خزر، انحصار دخانيات و مانند آن ـ که عمدتاً به روسيه و انگلستان اعطا شد و کشور را تا مرز مستعمره‌شدن پيش برد ـ از جمله مسائلي است که حجم زيادی از اسناد اين مجلد را به خود اختصاص داده است.
گفتنی است: مجموعه چهارده جلدی «یادداشت‌های سیاسی ایران» در برگیرنده اسناد سفارت انگلیس در فاصله سال‌های 1881 تا 1965 میلادی / 1260 تا 1344 شمسی است که جلد اول آن بازه زمانی 1260 تا 1278 ش را در برمی‌گیرد.
نظر شما