خبرگزاری شبستان: ابوالفتوح شهاب الدین محمد بن یحیی بن حبش بن امیرک سهروردی با لقب خالق البرایا و المؤید بالملکوت و معروف به شیخ اشراق یا شیخ مقتول در حدود سال 550 هـ.ق در سهرورد زنجان به دنیا آمده و در سال 587 هـ.ق در قلعهی حلب شهید شده است. تعداد آثار او را متفاوت نوشتهاند. شهرزوری، شاگرد او 43 اثر برای سهروردی نوشته و در دایره المعارف الاسلامیه 48 اثر قید شده است...
برخی از آثار سهروردی در موضوع منطق و فلسفه نوشته شده و شاهکار او حکمت الاشراق نیز به فلسفهی اشراق اختصاص یافته... آثار منطقی و فلسفی او بیشتر به تبعیّت از قدما و در حوزهی فلسفهی مشاییست که البته ابتکارهای او در این زمینهها نیز بسیار ارزشمند است و به سبب کتاب حکمت الاشراق او را فیلسوف اشراقی دانستهاند...
سازگاری عشق عرفانی با منطق عقلی
سهروردی در حقیقت عارفی بزرگ بوده که منطق و فلسفه و حکمت را با عرفان آشتی داده و «سلوک فلسفی» را بخشی از سیر و سلوک سالک میدانسته که از دقیقترین موارد تعالی فکری و معنوی او به شمار میآید.یکی از بزرگترین دستاوردهای عرفان سهروردی ایجاد آشتی بین عقل و عشق است که تعارض بین آنها آثار زیانباری در فرهنگ معنوی ایرانی و اسلامی به جا گذاشته است. پس هدف او در پرداختن به منطق و فلسفه نیز هدفی عرفانی بوده، نشان داده که عشق عرفانی با منطق عقلی سازگاری دارند و این هماهنگی فرهنگساز که بیش از هر چیز تمدن جهانی به آن نیاز دارد،از ابتکارهای ایران باستان و زاییدهی نبوغ ایرانیست...
بهترین سند برای مطالعهی زندگی سهروردی کتاب "نزهة الارواح و روضة الافراح" نوشتهی شهرزوری شاگرد ممتاز اوست که چون دیگر اسناد نشاندهندهی زندگی صوفیانهی سهروردیست و روش زندگی،لباس پوشیدن،غذا خوردن،آداب و معاشرت او بهطور کامل صوفیانه بوده است. تا آنجا که میگوید کتاب حکمت الاشراق را شبحی روحانی به او نازل کرده و یکباره بر نفس او القا شده که در چند ماه به صورت نوشته درآمده است.
مجموعه مصنفات سهروردی، آثار اختصاصی او در زمینهی عرفان و تصوف دلیل روشنی بر این مطلب است. کتاب رسالة الطیر او که آموزههای رمزی عارفانه از زبان پرندگان است،در عرفان ایرانی ماجرایی مفصل دارد که راهنمایی برای سیر و سلوک عارفانه به شمار میآید. آواز پر جبرئیل اثری صوفیانه میباشد که یک سالک را در سیر و سلوک و حضور در خانقاه و ملاقات با پیر نشان میدهد. عقل سرخ نیز همان آموزههای صوفیانه را تلقین میکند. روزی با جماعت صوفیان، رسالة فی حالة الطفولیة، رسالة فی حقیقة العشیق و واردات و تقدیسات همگی عارفانه هستند.
سهروردی وارث عرفان ایرانیست که تعالیم خود را از بزرگمهر، جاماسب، زرتشت و فرشادشیر میداند. به داستان عرفانی کیخسرو توجه نموده و فلسفهی نور و ظلمت را از ایران باستان به فرهنگ اسلامی منتقل کرده است. اگر سهروردی از فراموشی به در آید، میتواند خدمات ارزشمندی به فرهنگ جهانی ارائه دهد..
او شاعری با ذوق بوده که اشعاری عارفانه به زبان فارسی و عربی سروده که برخی از آنها در منابع مختلف موجود است.
سرو سهی و ماه تمامت خوانم یا آهوی افتاده به دامت خوانم
زین هر سه بگوی تا کدامت خوانم کز رشک نخواهم که به نامت خوانم
در مهر تو گهگاه به خود میبودم رحمی کن این لحظه که بیخود شدهام
پی نوشت: برگرفته از مجله حافظ، بهمن 1383، شماره 11
پایان پیام/
نظر شما