خبرگزاری شبستان؛ آیه 122 سوره مبارکه توبه می فرماید: وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنفِرُواْ کَآفَّةً فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن کُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّیَتَفَقَّهُواْ فِی الدِّینِ وَلِیُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ ؛ سزاوار نیست که همهى مؤمنان (به جهاد) رهسپار شوند، پس چرا از هر گروهى از ایشان دستهاى کوچ نمىکنند تا در دین فقیه شوند و هنگامى که به سوى قوم خویش بازگشتند، آنان را بیم دهند تا شاید آنان (از گناه و طغیان) حذر کنند. اما دین مگر چیست که نیاز به تفقه دارد؟
«دین»، مجموعه قوانین الهى و مقررّات ظاهرى و باطنى اسلام است. اسلام که تنها دین پذیرفته الهى است، «انّ الدین عنداللَّه الاسلام»(1) به معناى تسلیم خدا بودن است. اما تفقّه در دین، به معناى تلاش براى کسب شناخت عمیق در دین، عقاید و احکام اسلامى است. تفقّه در دین، گاهى ممکن است براى دنیا، مقام ، عشق به درس و بحث و سرگرمى و عقب نماندن از دوستان باشد و گاهى براى دین، خدا، بهشت و نجات امّت باشد. آیه مورد بحث، هدف دوم را که بیمدهى مردم و دعوت آنان به راه خداست، ارزشمند می داند. «لینذروا قومهم»
با توجه به آیه می توان چنین استنباط کرد که باید از هر منطقه، افرادى براى شناخت اسلام به مراکز علمى بروند تا در همه مناطق، روحانى دینى به مقدار لازم حضور داشته باشد. دانشمندى که کوچ نکند، فقیه کامل نیست. امام درباره کسى که در خانهاش نشسته بود، فرمود: «کیف یتفّقه فى الدین؟»(2)
فقه، آنچنان مهّم است که رسول خداصلى الله علیه وآله در بدرقه علىعلیه السلام به یمن، به او فرمان آموزش فقه مردم را داد، «فقّههم فى الدین»(3) و او را چنین دعا کرد: «الّلهم فقّهه فى الدین»(4) با آنکه وى فقیهترین مردم بود. و حضرت امیر علیه السلام به فرزندش سفارش مىکند: «تَفقَّه فىالدّین فان الفقهاء ورثة الانبیاء»(5) امام حسینعلیه السلام نیز شب عاشورا در جملاتى خداوند را چنین ستود: حمد خدایى که ما را فقیه در دین قرار داد.(6)
تفقّه در دین و آموزش دین به مردم، واجب کفائى است و هدف از فراگیرى فقه، هشدار مردم و هوشیار ساختن آنان و نجات از غفلت و بىتفاوتى نسبت به مشکلات است. بنابراین براى طلاب حوزههای علمیه، دو هجرت لازم است: یکى به سوى حوزه و دیگرى از حوزه به سوى شهرها. از این رو ماندن در حوزه ها جایز نیست. از امام صادق علیه السلام پرسیدند: اگر براى امام حادثهاى اتفاق افتاد، تکلیف مردم چیست؟ امام این آیه را تلاوت فرمود که از هر شهر و طایفهاى باید براى شناخت امام حرکت کنند.(7)
1) آلعمران، 19.
2) تفسیر کنزالدقائق.
3) مستدرک الوسائل، حدیث 36369.
4) بحار، ج66، ص 92.
5) بحار، ج1، ص216.
6) موسوعةکلماتالامام.
7) تفسیر نورالثقلین.
منبع: کتاب دقایقی با قرآن
پایان پیام/
نظر شما