برپایی کرسی های آزاداندیشی نیازمند فضای باز سیاسی است

خبرگزاری شبستان: کرسی های نظریه پردازی فارغ از مسائل و مشکلات متعددی که تاکنون در طول عمر کوتاه داشته است، توانست به نحوی قابل قبول و حداقل در ظاهر امر، جایگاهی ویژه میان اصحاب دانشگاه باز کند، چرا که خفقان حاکم در محیط های دانشجویی قبل از انقلاب، چنین امکانی را برای استاد و دانشجو ایجاد نمی کرد که آزادانه به تحلیل و ارائه نظرات خود بپردازند، بنابراین کرسی های نظریه پردازی، فرجه ای بود مثبت تا دانشگاهیان به ویژه فعالان حوزه علوم انسانی بتوانند تحلیل های جدید را در حوزه های مختلف ارائه کنند.

با توجه به آنکه برپایی این کرسی ها از منویات رهبر معظم انقلاب است، مسئولان ذیربط باید توجهی مضاعف در راستای کیفی بودن این کرسی ها داشته باشند؛ در این راستا نظرات دو تن از صاحب نظران و مسئولان فعلی و سابق، که در روند مستقیم شکل گیری کرسی های نظریه پردازی در دانشگاه ها سهم داشته اند به گفت وگو نشستیم.

غلامرضا خواجه سروی، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری با اشاره به روند برپایی کرسی های آزاداندیشی در سطح دانشگاه های کشور به خبرنگار شبستان گفت: تا کنون حدود یک هزار کرسی آزاداندیشی در سطح دانشگاه ها برپا شده است که موضوع 70 درصد از آن ها مباحث علمی همچون جنبش نرم ‌افزاری، نهضت تولید علم، بومی ‌سازی علوم انسانی بوده و 30 درصد مابقی در حوزه مسایل سیاسی و روز بوده است.

وی با بیان این مطلب که دانشگاه‌ امیرکبیر برای نخستین بار و دانشگاه تهران بعد از آن دانشگاه نسبت به برپایی این کرسی ها اهتمام داشته اند، اظهار کرد: عدم استفاده از ظرفیت اساتید در برپایی کرسی‌های آزاداندیشی یکی از مشکلات اصلی است. استادان باید در کرسی‌های آزاداندیشی به عنوان داور حضور داشته باشند و حضور آنها در این کرسی ها به عنوان یک امتیاز در آیین‌ نامه ارتقاء تلقی می شود.
 

لزوم وجود فضای باز سیاسی در دانشگاه ها
خواجه سروی تصریح کرد: برای آنکه کرسی های آزاداندیشی به بهترین شکل ممکن برپا شود، باید فضای باز سیاسی در دانشگاه ها وجود داشته باشد و این کرسی ها هیچگونه خط قرمزی جز رعایت هنجارهای جامعه ندارند. 

معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم با اشاره به مولفه های رسیدن به سطح مطلوب برای برپایی کرسی های آزاداندیشی عنوان کرد: هماهنگی با نهادهای مختلفی که ممکن است در رابطه با قضیه برپایی کرسی ها هیچ ذهنیتی نداشته باشند، ضرورت دارد، چرا که ممکن است این نهادها زمینه ای فکری در این رابطه نداشته باشند اما طرفدار برپایی کرسی ها باشند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا منبع و مرجعی جهت آرشیو کرسی های آزاداندیشی که تاکنون برگزار شده، پیش بینی شده است یا خیر عنوان کرد: کلیه کرسی های نظریه پردازی که تاکنون برگزار شده است در قالب لوح فشرده در دسترس است اما اینکه در مجموعه ای به صورت مکتوب یا به شکل فصلنامه ارائه شود خیر.

در این میان محمدباقر خرمشاد نیز در رابطه با روند برپایی کرسی های نظریه پردازی و ماهیت آنها شنیدنی است. وی را به عنوان یکی از سرآمدان دانشگاهی می شناسیم. شخصی که از نزدیک در جریان شکل گیری کرسی های نظریه پردازی بوده است.

او در رابطه با کرسی های نظریه پردازی در دانشگاه ها، به خبرنگار شبستان گفت: این کرسی ها باعث می شود که نظریّات مختلف به جای نفی مطلق یکدیگر، در یک فضای مناسب، خود را عرضه بکنند.

معاون فرهنگی و اجتماعی سابق وزارت علوم ادامه داد: برپایی کرسی های نظریه پردازی باید برپایی کارگاه های تخصصی را در دستور کار خود تعریف کند. چرا که در بسیاری از کشورها و در محیط دانشگاهی شاهدیم که کارگاه های علمی جهت برگزاری گفتمان های دانشجویی برگزار می شود که این امر مهم و ضروری تلقی می شود.

وی با اشاره به وجود اتاق های فکر متشکل از متفکران و نخبگان در دیگر کشورها ابراز کرد: سایر جوامع به صورت علمی، افرادی را تربیت می کنند و به بیان بهتر اشخاصی آموزش می بینند تا در قالب اتاق های فکر به تبیین و ارائه نظریات خودشان در باب مسائل جامعه و راه حل آن ها بپردازند.

خرمشاد عنوان کرد: مسئله نظریه پردازی در کشورهای دیگر امری محسوس و تعریف شده است. هرچند که شیوه برگزاری جلسات پرسش و پاسخ در تاریخ اسلام نیز سابقه ای بس کهن دارد که برگزاری کلاس های چندهزار نفری تبادل نظر و مباحث متعدد، در زمان امام صادق (ع) خود شاهدی بر این مدعاست.

ضرورت راه اندازی کارگاه های علمی دانشجویی
وی تصریح کرد: اگر کارگاه های علمی دانشجویی جهت ارتقای سطح کرسی های نظریه پردازی در دانشگاه ها برپا شود، شاهد رشد چشمگیر و بازخوردی بهتر در سطح جامعه دانشگاهی داخل کشور خواهیم بود.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا در زمان حضور در وزارت علوم و در سمت معاونت فرهنگی و اجتماعی این وزارتخانه برای جمع آوری مرجع و آرشیوی از کرسی های نظریه پردازی، تصمیمی اتخاذ شد و آیا آن زمان لزومی برای این کار دیده می شد یا خیر؟، خاطرنشان کرد: آن زمان بحث ها بیشتر بر سر راه اندازی این کرسی ها در محیط دانشگا ها و لزوم شکل گیری آن بود و در رابطه با مسئله یاد شده در آن زمان سخن و تصمیمی اتخاذ نشد؛ هر چند این کار مفید و ضروری است چراکه موجب می شود دانشجویان با آراء و نظرات یکدیگر در زمینه مسائل مختلف و مهم روز آشنای شوند.

پایان پیام/