به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، حسینیه در خانه های اعیانی و خاندان های بزرگ یکی از جاذبه های شهر قزوین است، این حسینیه های در حیات خانه ها از دوران قاجار وجود داشته است و در مناسبت های مختلف کارکرد های متفاوتی برای مردم شهر داشته است، معروف ترین حسینیه شهر که تا روزگار امروز هم فعال است «حسینیه امینی ها»است، حسینیه که تاجر معروف تبریزی محمدرضا امینی وقف کرده است اما داستان این خانه اعیانی دوران قاجار که تا به امروز همچنان در ماه محرم میزبان سوگواران عزای حسینی است چیست؟
«محمدرضا امینی» ساختمانِ دو طبقهٔ حسینیه را در سال ۱۲۷۵ هجری قمری بنا نهاد؛ در واقع در میان ساختمان سه تالار ساخته شده که امتداد آنها به موازات یکدیگر از شرق به غرب است و میان دو حیاط شمالی و جنوبی قرار دارد. تالارها دارای ارسی‌هایی است که در هنگام روضه خوانی با بلند کردن آنها، هر سه تالار یکی می‌گردند و محوطه سر پوشیده بزرگ و آینه‌کاری زیبایی تشکیل می‌دهند. در وسط تالار بزرگ چلچراغ آویخته شده و فرش‌های تالار یک‌تخته و عتیقه هستند. زیر تالارها سرداب، زیرزمین، شربت‌خانه و انبار ساخته‌اند. محمدرضا امینی برای خیرات و مبرات در سال ۱۳۰۳ ه.ق دهاتی را جهت روضه‌خوانی در ایام محرم و اطعام مساکین در محرم، صفر و رمضان وقف این حسینیه کرده‌است.
حسینیه امینی‌ها زیرزمین بزرگی دارد که لوکیشن ساخت مجموعه های تلویزیونی چون«سمندون» ، «کفش‌های میرزا نوروز»، «بانوی عمارت» و «شب دهم» بوده‌است.
«مجتبی عباسی»، کارشناس مردم شناسی سازمان میراث فرهنگی درباره کارکردهای حسینیه های شهر قزوین با دیگر حسینیه ها در شهرهایی همانند یزد به خبرنگار شبستان توضیح داد: حسینیه در شهر قزوین یک تفاوت اساسی با حسینیه در شهرهای دیگر ایران دارد، حسینیه در این شهر بخش جدایی از فضای خانه نیست؛ معمولا در گذشته خاندان های بزرگ شهر قزوین، حسینیه هایی داشتند که جزوی از خانه آنها بوده است و حسینیه امینی ها یکی از این حسینیه هاست. در واقع این حسینیه به غیر از ایام سوگواری ابا عبدالله حسین (ع) که در آن مراسم عزاداری برگزار می شده است در ایام دیگر سال نیز اگر مراسم مذهبی همانند مولودی خوانی، افطاری و اطعام نیازمندان نیز بوده در این مکان برپا می شده است، این موضوع یعنی حسینیه کارکرد چند وجهی داشته است.
عزاداری امام حسین (ع) در شهرهای مختلف ایران به شیوه های گوناگون انجام می شود و زنان نیز بخشی از این مراسم را بر عهده دارند، اما آنچه عزاداری سرور و سالار شهیدان زنان را در شهر قزوین تمایز از دیگر شهرها می کند سوگواری انها در ملا عام است، این کارشناس مردم شناسی در این باره می گوید: آئین های عزادارای امام حسین (ع) در میان زنان قزوین ویژگی خاصی دارد و با دیگر شهرها متفاوت است، در مراسم آئینی محرم قزوین زنان حضور پررنگی در فضاهای بیرونی و در ملاء عام دارند، در این شهر چند مراسم عزاداری مختص زنان برگزار می شود، یکی از این مراسم ها برگزاری مراسم سوم امام حسین (ع) در آغاز دهه دوم محرم است، در همین مراسم زنان به صورت نمادین شهدای کربلا را دفن می کنند و سپس در مسجد حضرت علی اکبر (ع) جمع می شوند و عزاداری می کنند؛ در واقع این آئین تنها سوگواری زنانه است که در ملاء عام برگزار می شود. همچنین تا چندین سال پیش زنان در حسینیه« آ سید جمال» 10 روز اول محرم عزاداری برپا می کردند. در «چهار انبیا» یا «بقعه پیغمبریه» نیز زنان در اول ماه های قمری صبح ها مراسم زیارت داشتند و سفره های نذری شان را برپا می کردند .
تاریخ برپایی حسینیه ها در شهر قزوین به دوران قاجار برمی گردد و سندی از اینکه پیش از آن نیز وجود داشته اند موجود نیست، مجتبی عباشی می گوید: تاریخ این حسینیه ها به دوران قاجاریه بر می گردد و مستنداتی درباره گذشته این حسینیه ها وجود ندارد که آیا حسینیه ها بخشی از ساختمان خانه بوده یا همانند حسینیه های مرکزی شهرهای یزد بوده است .
یکی از زیباترین و کاربردی ترین حسینیه های شهر تبریز حسینیه امینی هاست که هم به لحاظ معماری و هم وسعت در کشور نظر ندارد، این کارشناس مردم شناسی میراث فرهنگی درباره خانه امینی ها توضیح داد: این بنا بدست«محمدرضا امینی» تاجر تبریزی بنا نهاده شد؛ در واقع او بواسطه سفرهایی که به اقصی نقاط دنیا داشت از شیوه های معماری و تزییناتی مختلف در ساخت این بنا استفاده کردند؛ رد معماری خیلی از جاها را در این مکان می شود دید؛ ساختمان حسینیه امینی ها هفت حیاط داشت و شامل مطبخ خانه، کلفت خانه، اندرونی بیرونی و... بنا به دلایل مختلف بخشی از این ساختمان فروخته شد. آنچه امروز از این بنا باقی مانده شامل سه حیاط اندرونی و بیرونی و مطبخ خانه است و توسط خود خاندان امینی با وقف نامه ای که در اختیار دارند، اداره می شود و بر اساس همین وقف نامه در 10 روز اول محرم و در ایام ماه مبارک رمضان در آن برنامه های مختلف انجام می شود.
آنچه در خانه امینی ها بعد از گذر این همه سال هنوز چشم هر بیننده ای را خیره می کند توجه به سنت حسنه وقف از سوی متولیان که همان خاندان امینی است و میزبانی از بازدیدکنندگان با حفظ حرمت خانه با روی گشاده است؛ اگر گذرتان در ایام محرم به شهر قزوین افتاد حتما از این خانه دید کنید و از مراسم روضه خاص حسینی در دهه اول محرم فیض ببرید .
نظر شما