مسجد کوچک عمری میراث تاریخی دوره ایوبی در بیت المقدس

خبرگزاری شبستان، گروه بین الملل: یک مسجد در بیت المقدس، تنها مسجد در حاره الشرف است که تنها نماز ظهر و عصر در آن اقامه می شود. بازرگانان به آنجا رفت و آمد می کنند، اما مقامات اشغالگر اسرائیل مانع از اقامه اذان در آن شده اند، بنابراین نمازگزاران مجبور می شوند در داخل آن بدون استفاده از بلندگو اذان بگویند.

 مکان و تاریخ مسجد

مسجد کوچک عمری، یک مسجد قدیمی است که داخل دیوارهای شهر قدیم بیت المقدس در نزدیکی بازارهای معروف آن قرار دارد و نمازگزاران از طریق سوق الحسر به آن می رسند که از سوق البازار در جاده باب الخلیل با عبور از سوق اللحامین منشعب می شود.

بازدیدکننده از سوق الحسر به سمت راست به جاده دیرالسریان می رسد و سپس منتهی به مسجد کوچک عمری، روبروی صومعه مار مرقس برای السریان قرار دارد.

 تاریخچه این مسجد به دوره ایوبیان پس از آزادی فلسطین و بیت المقدس از دست صلیبی ها برمی گردد. بنابراین همه مساجد ساخته شده در دوره ایوبی باوجود اینکه پس از صلاح الدین ساخته شده است، مساجد عمری نامگذاری شده است.

 این مسجد در دوره ممالیک ناپدید شد، به طوری که «مجیر الحنبلی» قاضی بیت المقدس و مورخ فلسطینی در کتاب خود به نام «الأنس الجلیل فی تاریخ القدس والخلیل» می گوید:در وقایع سال ۱۴۵۲ میلادی، این مسجد از صومعه سریان برداشته شد، یعنی اینکه صومعه سریان بر این مسجد در آن دوره کنترل داشت و آن را مسجد عمری نامیدند.

 در دوره عثمانی، عبدالرحمن بن عبدالحق الجاعونی به عنوان متولی موقوفات مسجد عمری واقع در مقابل صومعه سیریان منصوب شد.  پس از مدتی مسجد ناپدید شد و آثار آن از بین رفت.

در سال ۱۹۵۸ زمانی که کارگران شهرداری مشغول نظافت منطقه و انجام عملیات بازسازی در محل مسجد بودند، محراب قدیمی را پیدا کردند و پس از بررسی اداره آثار اسلامی و اداره اوقاف، محققان به این نتیجه رسیدند که این مکان همان محل مسجد کوچک عمری قدیمی است. در سال ۱۹۶۲ بازسازی و تکمیل شد و تاریخ آن بر روی تابلوی کتیبه واقع در بالای نمای شرقی مسجد درج شده است.

 بیشتر بازدیدکنندگان مسجد عمری از صاحبان فروشگاه های نزدیک آن هستند و تعدادشان از ۱۰ نفر بیشتر نمی شود، نماز ظهر و عصر را در آنجا می خوانند، در حالی که بقیه نماز را آنجا نمی خوانند چون در مناطق دور از آن زندگی می کنند.

علت نامگذاری و سالن کوچک

مسجد کوچک عمری به دلیل کوچک بودن آن در مقایسه با مسجد بزرگ عمری گرفته شده است؛ بسیاری از مساجد بیت المقدس به نام «العمری» است که اشاره به عمر بن خطاب دارند.

مساحت کلی مسجد کوچک عمری ۲۵ متر مربع است و شامل یک اتاق است که در مجاورت آن وضوخانه ای با سه  شیر آب و حمام قرار دارد. حیاط بین حمام و مسجد است.

 از هر طرف با ساختمان های زیادی احاطه شده است که یهودیان در آن زندگی می کنند. در ضلع شمالی آن اولین بیمارستان مدرن در بیت المقدس احداث شده است که در پایان قرن نوزدهم توسط انجمن لندن انجام شد.

 ورودی اصلی مسجد کوچک عمری در ضلع شرقی قرار دارد و از دو پله بالا می رود. یکی از مهم‌ترین مساجد قدیمی در شهر بیت المقدس به شمار می رود و به مرور زمان مسیحیان سریانی آن را در اختیار خود قرار دادند.

 بر اساس گزارش اداره اوقاف، حفاری‌های اسرائیلی در زیر مسجد کوچک عمری منجر به ایجاد شکاف در ورودی و در اصلی آن شده است.