به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، نشست «هگمتانه روایت ثبت جهانی» امروز دوشنبه ۱۵ مرداد با سخنرانی علی دارابی، قایم مقام و معاون وزیر میراث فرهنگی آغاز بکار کرد. در این نشست که در موزه ملی برگزار شد دکتر احمد پاکتچی، سفیر ایران در یونسکو، دکتر عبدالرسول وطن دوست، مشاور امور بین الملل وزارت میراث فرهنگی، دکتر محمد حسین طالبیان، دکتر مصطفی پورعلی و دکتر علیرضا ایزدی حضور داشتند.
موضوع نشست ارائه گزارشی از روند پرونده ثبت جهانی هگمتانه در چهل و ششمین اجلاس میراث جهانی یونسکو در دهلی نو بود.
هگمتانه قلب تپنده ایران فرهنگی است
در این نشست «دکتر علیرضا ایزدی»، مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی با اشاره به تلاش های صورت گرفته برای ثبت جهانی هگمتانه گفت: من ۲۶ و ۲۷ سال آرزو داشتم که این اتفاق میمون و مبارک بیفتد، خیلی ها زحمت کشیدند و خیلی زمان برده تا تپه «هگمتانه» در اذهان عمومی به عنوان یک سایت جهانی معرفی شود. هگمتانه قلب تاریخ همدان و ایران نیست قلب تپنده ایران فرهنگی است و بار سنگینی را به دوش می کشد.
وی با اشاره به مظلومیت میراث فرهنگی و فرهنگ اظهار کرد: پرونده ثبت جهانی هگمتانه ۲۶ سال در فهرست موقت آمده و رفته تا توانسته ثبت جهانی شود؛ این کار حاصل فعالیت همه عزیزانی است که در خط مقدم فرهنگی دست به دست هم دادند تا این اتفاق در جغرافیای میراث فرهنگی رقم بخورد و میراث امروز آغاز روایتگری فضای مقدسی به نام هگمتانه است.
مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی با بیان اینکه باید با نگاه جدیدی به هگمتانه بپردازیم، تاکید کرد: امروز آغاز کار شهرداری، وزارت راه و همه دستگاه های متولی برای حفاظت از حریم هگمتانه است نباید این اتفاق میمون به دام فراموشی سپرده شود.
ثبت هگمتانه یک کار ارزشمند تیمی فرابخشی است
در ادامه این نشست «دکتر احمد پاکتچی»، سفیر و نماینده دائم ایران در یونسکو درباره مسیر دیپلماتیک ثبت جهانی هگمتانه گفت: اگر درباره پدیده روایت ثبت هگمتانه صحبت می کنیم باید از زوایای دید مختلف به آن بپردازیم و من از زاویه دید دیپلماتیک به این موضوع می پردازم، همان روندی که در ثبت جهانی هگمتانه انجام شد، در ثبت جهانی کاروانسراها، شب یلدا، اورامانات، ماسوله نیز انجام شد، در واقع ثبت هگمتانه یک کار ارزشمند تیمی فرابخشی است که بخش بزرگ اعضای این تیم را دوستان میراث فرهنگی تشکیل می دهند.
سفیر و نماینده دائم ایران در یونسکو با اشاره به اینکه ثبت جهانی هگمتانه در کمیته جهانی یونسکو همانند ناوبری کشتی است، اظهار کرد: در این پرونده نگاه های فنی و نگاه های دیپلماتیک بسیار مهم و تاثیر گذار در تغییر مسیرهای به موقع، در فضای در کمیته جهانی یونسکو همانند ناوبری کشتی بود، در این مسیر همانند یک ناوبر باید هوشمندانه عمل کرد. کار ثبت هگمتانه کار بسیار ارزشمندی بود که با نقش مهم و مدیریتی دکتر دارابی و اساتید ارزشمند رقم خورد. البتهو کار دفتر نمایندگی ایران در پاریس بسیار مهم بود. این یک نمونه از کار تیمی فرابخشی بود که چند گونه مختلف از تلاش میراثی- مدیریتی کمک کردند که این اتفاق بیفتد.
دکتر احمد پاکتچی تصریح کرد: ثبت های پرچالش همانند پرونده هگمتانه ایران به عنوان وطن بالای سکو می ایستد و سفیر هند چکشی را می زند و تبریک می گوید اما پشت این تبریک یک چالش و مبارزه تمام عیار است؛ ایکوموس تلاش خود را می کند که داوری خود را به کرسی بنشاند و از موضع خود کوتاه نمی آید و از آن طرف ما در کمیته ای قرار داریم که ۲۱ کشور در آن عضو هستند که برخی از آنها با ما روابط خوبی دارند و برخی با ما رابطه سیاسی خوبی ندارند و برخی از آنها با ما رقابت دارند و برخی از این رقیبان ما عضو کمیته هستند و آنها نمی خواهند که ما با ثبت های جدید رتبه مان تغییر کند در عرصه رقابت کار آسان پیش نمی رود.
وی افزود: ما برای اینکه پروژه هگمتانه را پیش ببریم با نمایندگان ۲۰ کشور ملاقات کردیم و تنها کشوری که ما با آن ملاقات نکردیم جاماییکا بود که نماینده در پاریس نداشت؛ در گفت وگو با هیئت های نمایندگی سفیر سنگال به من گفتند دیپلماسی ایرانی هنوز با قوت به کار خود ادامه می دهد.
سفیر و نماینده دائم ایران در یونسکو با اشاره به ثبت زنجیره ای پروونده های جهانی ایران در یونسکو اظهار کرد: ایرانی ها یک سنگ بنایی را در کنوانسیون ۱۹۷۲ گذاشتند که برندی شده است و آن هم ثبت پرونده های زنجیره ای و کمپلکس مثل «راه آهن»، راه آهن یک ثبت عادی نبود؛ امسال پرونده هگمتانه یک پروژه سنگینی بود که باید به ایران و دوستان در میراث تبریک گفت؛ همه فکر می کنند کار راحتی است ولی اصلا این گونه نیست و عادی هم نیست.
وی با اشاره روند نابرابر ثبت سهمیه سالانه یک اثر برای هنر کشور در یونسکو گفت: بارها در یونسکو با سفرا صحبت می کنیم که آیا سهمیه یک ثبت برای کشوری مثل سن لویس با ۵۰۰ هزار جمعیت که اثر تاریخی ندارد با کشورهایی همانند ایران و چین و هند هم که یک سهمیه دارند عدالت است؟ ما که نمی توانیم این قانون را تغییر دهیم یکی از راهکارهای ایرانی برای ثبت همین ثبت های زنجیره ای است که اقدام جالبی است و باید به خوبی معرفی شود که در ایران و جهان یک تجربه مهم است.
باید برنامه حفاظت از هگمتانه داشته باشیم
در ادامه این نشست «دکتر محمد حسین طالبیان» از اعضای کمیته ثبت با اشاره به روند پرونده ثبت جهانی هگمتانه گفت: باستان شناسان در همه اعصار درباره هگمتانه صحبت کرده‌اند ولی مرحوم مهیار آزادسازی خانه‌ها را برای آن انجام داد و میدان را باز کرد تا باستان شناسان روی آن کار کنند. این پرونده در سال ۱۴۰۰ پرونده به یونسکو ارسال شد و در سال ۱۴۰۲ ارزیاب ایکوموس به همدان رفت و سپس جواب سوالات داده شد.
وی اظهار کرد: در پرونده ثبت آنچه برای ما اهمیت دارد موضوع حفاظت و اهمیت حفاظت و آموزش وفاق ملی و محلی است و بسیاری از پرونده ها از این جهت مهم است؛ ما سال های سال است که به بافت تاریخی همدان جفا کردیم و اتفاقات خیلی بدی افتاده است ولی قبل از پرونده خیلی کار انجام شده است و با نقطه مطلوب خیلی فاصله داریم، آنچه برای مهم است این است که محوطه در فهرست یونسکو است و باید برنامه حفاظت داشته باشیم.
دکتر محمد حسین طالبیان با اشاره به اینکه پرونده همدان از چه زمانی مهم شد، گفت: یک رویداد فرهنگی اتفاق افتاد که در آن همدان به عنوان پایتخت گردشگری در غرب کشور انتخاب شد؛ عده‌ای می‌خواستند در آنجا ساخت و ساز کنند ولی ما به سرعت در سال ۱۳۹۹ ضوابط اختصاصی را مصوب کردیم هر چند که اشکالاتی داشت ولی به سرعت ابلاغ کردیم با این وجود عدم استنکاف شهرداری برای ما مسئله بغرنجی بود چون ضوابط را نادیده می‌گرفتند آن چیزی که کمک کرد آن بود که گفتیم ما شهر تاریخی و آن زمان منظر تاریخی را ثبت می‌کنیم و شما باید براساس ضوابط اختصاصی عمل کنید در آن زمان دادستانی همراه شد و وفاقی را به وجود آورد.
وی افزود: در پرونده ثبت هگمتانه ۵۰ نفر کار کردند و تا گروهی که الان کار می کنند؛ پرونده ها وقتی بزرگ می شوند قابل سوء برداشت می شوند و می توانند سرنوشت پرونده متفاوت باشد؛ خود همدان علی رغم همه جفاهایی که شد در پرونده و الحاق جدید می تواند بحث جهانی شدن را داشته باشد. خوشحالم که این اتفاق در محور غرب رخ داد و بهره های فرهنگی و اقتصادی آن را مردم خواهند دید.
ثبت هگمتانه اماکنات حفاظتی بیشتری در اختیار ایران قرار می دهد
در این نشست «دکتر عبدالرسول وطن دوست»، مسئول هیئت کارشناسی ایران در پرونده ثبت هگمتانه گفت: پرونده هگمتانه با نام هگمتانه و مرکز تاریخی شهر همدان تهیه شده بود و به یونسکو ارسال شده بود. پرونده برای بررسی به ایکوموس رسیده بود بعد از ارزیابی میدانی ایکوموس نظر برگشت یا دیفر پرونده داده بود، من با نظر ایکوموس موافق نبودم در گزارشی که در نهایت به کمیته میراث جهانی داد در چندین جا قبول کرده بود که هگمتانه دارای ارزش برجسته جهانی است، همین طور درباره یکپارچگی تپه باستانی هم نگاه مثبتی داشت اما از نظر آنها حداقل در مرحله فعلی این طور فکر می‌کردند که مرکز تاریخی همدان دارای ارزش برجسته جهانی نیست معیارها هم برای آن احراز نشده بود و به این نتیجه رسیده بودند که ارتباط شهر تاریخی و هگمتانه نیاز به کار بیشتری دارد.
وی تصریح کرد: از آنجا که ایکوموس به عنوان مشاور عمل می کند و نظرش قابل قبول است می بایستی ما یک راهبرد و برنامه ای داشته باشیم، وقتی ایکوموس نظرش را اعلام می کند تا اجلاس جهانی کشور مربوطه می تواند سندی را تهیه و اشکالات را برطرف کند. به ایکوموس اعلام شد ایران آمادگی دارد که موضوع ثبت هگمتانه در اولویت قرار بگیرد و بقیه پرونده به دوره بعد موکول شود و ایکوموس نیز موافقت کرد.
دکتر عبدالرسول وطن دوست اظهار کرد: با مذاکراتی که در پاریس با کشورهای عضو کمیته جهانی انجام شد ما ۴ محور گفت و گو با ایکوموس را عنوان کردیم اینکه هگمتانه یکی از مهمترین تپه باستانی ایران و منبع تمدن پارسی است و مدارک زیادی وجود دارد که هگمتانه پایتخت مادها است و کوروش بخشی از کودکی اش را در هگمتانه گذارنده است، کشور ایران برای نظر ایکوموس اعتبار قایل است و علی رغم اینکه ارتباط بین تپه هگمتانه و بافت تاریخی وجود دارد اما به نظر ایکو موس اعتبار قایلیم و پیشنهاد ما ثبت هگمتانه است و بقیه پرونده برای آینده است، هر چقدر تپه هگمتانه سریع تر ثبت جهانی شود، ایران امکانات بیشتری برای حفاظت آن در اختیار خواهد داشت.
مسئول هیئت کارشناسی ایران در پرونده ثبت هگمتانه اظهار کرد: در دهلی نو اولین جلسه با ایکوموس بود و یک بار دیگر موضع کشور را نسبت به پرونده اعلام کردیم و ایکو موس نظر ما را پذیرفت و این یک برگ برنده برای ما بود؛ اما تصمیم نهایی با اعضای کمیته جهانی ثبت بود. با اعضای کمیته ثبت جهانی یک بار دیگر صحبت شد و قزاقستان قبول کرد که شروع کننده بحث در اجلاس باشد ولی بعداً منصرف شد و به جای آن قطر پذیرفت که شروع کننده باشد، چانه زنی با ایکوموس معنا ندارد. موضع ایران در اجلاس یونسکو کاملا علمی و فرهنگی بود و به همین خاطر کشورهای غربی که در این کمیته حضور ندارند و کشورهای ایتالیا، کره، مکزیک حمایت کردند اما لبنان و بلژیک صحبت هایی کردند و من نگران شدم که نظر ایکو موس تغییر می کند اما رییس جلسه راه را هموار کردند و این ثبت صورت گرفت.
پایان پیام/
نظر شما