«جبار آذین»، منتقد و مدرس سینما در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و اجتماع خبرگزاری شبستان با اشاره به فعالیت شبکه نمایش خانگی، اظهار کرد: نه تنها در ایران بلکه در رسانه های سایر نقاط جهان شبکه های اجتماعی رو به گسترش هستند. شبکه نمایش خانگی هم در واقع در همین عرصه و در این زمینه قابل بررسی است.
حرکت در جهت رونق فرهنگی جامعه یکی از دلایل به وجود آمدن شبکه نمایش خانگی بود
وی تصریح کرد: یکی از مهمترین دلایل به وجود آمدن شبکه نمایش خانگی در کشور ما در کنار رقابت با تولیدات تلویزیون و کسب درآمد برای برخی از هنرمندان، حرکت در جهت رونق فرهنگی جامعه بود اما در عمل و اجرا در همان گام های نخست اهداف فرهنگی و اجتماعی که در چهارچوب فرهنگ کشور ما می بایست در تولیدات شبکه نمایش خانگی در صدر توجه قرار گرفته و نهادینه می شد به بوته فراموشی سپرده شد و جای آن را کسب درآمد و سودآوری گرفت؛ به همین دلیل طیف های جدیدی از هنرمندان سینما و تلویزیون که در شرایط نامطلوب سینما برای ادامه فعالیت به شبکه نمایش خانگی روی آورده بودند برای آنکه هم درآمدی داشته باشند و هم همچنان در بورس باشند، شروع به تولید آثاری کردند که تقلید و کپی برداری از فیلم ها و سریال های ماهواره ای خارجی بود.
اغلب تولیدات شبکه نمایش خانگی هیچ گونه سنخیتی با فرهنگ و سلیقه مخاطب ایرانی ندارد
آذین ادامه داد: از این رو اغلب تولیدات شبکه نمایش خانگی هیچ گونه سنخیتی با فرهنگ، نیاز و سلیقه مخاطب ایرانی ندارد؛ یعنی صرفا با توجه به طبع نوپسند نسل جوان، مسئولان و مدیران و برخی از هنرمندان کوشیدند آثاری تولید کنند که عمدتا به رفع مشکل معیشتی و مالی آنها بپردازد یعنی فرهنگ و هنر و تفکر و اندیشه در این نوع آثار جایگاهی نداشت.
این منتقد سینما و تلویزیون در ادامه افزود: در همان آغاز فعالیت شبکه نمایش خانگی که با حمایت برخی از اسپانسرهای نامعلوم که سرمایه های نامشخصی داشتند، رونق بیشتری گرفت، تولیدات آن بیشتر شد و این شبکه تبدیل به یک شبکه ثروتمند و اکنون نیز یک شبکه قدرتمند است. این امر سبب شد تا این شبکه که تا یکی دو سال قبل زیرمجموعه سازمان سینمایی وزارت ارشاد بود، مورد توجه تلویزیونی ها قرار گیرد و برای اینکه شبکه خانگی را از گردونه رقابت خارج کنند و آن را به نوعی تبدیل به زیرمجموعه تلویزیون کنند، جدال شدیدی بین سینمایی ها و تلویزیونی ها شکل گرفت که در نهایت، چون تلویزیون قدرت بیشتری داشت، شبکه خانگی را به زیر سلطه خود درآورد.
نامدیریتی و عملکرد غیر فرهنگی در شبکه خانگی وجود دارد
وی با بیان اینکه این تغییر و تحول هیچ گونه نگرش و نگاه جدید و منطبق با فرهنگ جامعه در تولیدات شبکه خانگی ایجاد نکرد،بیان کرد: به همین علت شبکه نمایش خانگی همچنان مرز سوداگری را ادامه داد و با وجود اینکه برخی از آنها نیز آثار مطلوبی بوده اند اما باید گفت اکثریت تولیدات این شبکه مناسب فرهنگ جامعه ما نیستند. به دنبال اعتراض های منتقدان، صاحب نظران و قشری از مردم به محتوای بد، تند و بدآموز برخی از این سریال ها که به جای نمایش امید، علم، ایمان، زیبایی و شکوفایی زندگی تلخی، خون، خشونت، مواد مخدر و ... را تبلیغ می کرد، صدا و سیما برای اینکه بتواند تا حدی جلوی این مسیر غلط را بگیرد، تشکلی به نام ساترا ایجاد کرد. این تشکل با وجود آنکه جزو زیر مجموعه های تلویزیون است اما هدف پیدایش آن نگرش، نظارت و کنترل محتوایی آثار شبکه خانگی بود، ولی وقتی ما مشاهده می کنیم که همچنان مسیر غلط و انحرافات فرهنگی در تولیدات این شبکه وجود دارد، نشان می دهد که ساترا به وظایف خود به خوبی عمل نمی کند و نامدیریتی و عملکرد غیر فرهنگی در شبکه خانگی وجود دارد. این امر سبب شده تا خانواده ها تمایل چندانی نداشته باشند تا همراه اعضای خانواده به تماشای تولیدات این شبکه بنشینند؛ چرا که در این آثار محتوا و مضامین مناسبی وجود ندارد، صحنه های خشونت بار، خونین، و بدآموز به وفور مشاهده می شود و از استعمال مواد مخدر تا زد و خوردهای کپی شده از آثار هالیوودی و ترکیه ای در آنها دیده می شود.
نمایش خانگی تبدیل به مرکز و بنگاه کاسبکارانه عده ای شده است
آذین در ادامه خاطر نشان کرد: در واقع شبکه نمایش خانگی از آن اهداف اولیه که قرار بود در خدمت فرهنگ مردم و جامعه باشد، دور شده و اکنون تبدیل به مرکز و بنگاه کاسبکارانه عده ای گشته و متاسفانه مدیران آن نیز با حمایت این نوع تولیدات بد، ضعیف، زیر متوسط و گاه مبتذل باعث فرهنگ سوزی در جامعه شده اند.
این منتقد سینما در پاسخ به این سوال که به نظر شما سریال های ما چگونه می توانند هم آسیب های اجتماعی را نشان دهند و هم پیامدهای مثبت برای جامعه داشته باشند؟ گفت: آثار هنری به ویژه آثار تلویزیونی که برای جامعه تولید می شوند؛ در واقع مخاطب و سرمایه اصلی آثار هنری مردم هستند؛ بنابراین باید در تولید این آثار خواست، نظر، نیاز، سلیقه و فرهنگ مردم لحاظ شود. اگر غیر از این باشد، آنچه که تولید می شود، چون مناسبتی با مناسبات فرهنگی، اجتماعی و خانوادگی مردم ما ندارد، جای آن یا در موزه سینما و تلویزیون است یا باید آن را تحویل میراث فرهنگی دهند؛ به همین دلیل به خاطر اینکه بودجه تولید این محصولات چه مستقیم و چه غیر مستقیم از سفره مردم تامین می شود، باید دست اندرکاران تولید این آثار ضمن وفاداری به فرهنگ جامعه و پاسدری از بیت المال و حمایت درست از هنرمندان کاربلد، توانا و فرهنگی شرایطی را پدید بیاورند تا با تعامل میان هنرمندان و مدیران فرهنگی آثاری به منصه ظهور برسد که در خدمت به جامعه باشد که این امر با شعار و دستورات اداری محقق نمی شود.
آثار هنری باید بتواند به مردم امید و انگیزه بیشتری برای زندگی دهد
مدرس سینما ادامه داد: لازمه آن تشکیل یک کارگروه ویژه است که به لحاظ مضمون و محتوا به نوعی حامی فرهنگی تولیدات فرهنگی خوب شبکه خانگی باشد نه مانند ساترا که بیش از آنکه در خدمت فرهنگ باشد در خدمت تلویزیون و سیاست های این رسانه است. از همین رو می توان پول مردم را صرف تولید آثار بهینه کرد و محصولاتی بهینه هستند که موضوع و مضامین آنها از زندگی واقعی مردم برخواسته باشند، یعنی مردم خود، مشکلات و دغدغه هایشان را در این آثار ببینند و علاقه مند شوند تا آنها را تماشا کنند؛ ضمن اینکه این آثار می بایست حرفی هم برای گفتن داشته باشند، حرفی که بتواند به مردم امید و انگیزه بیشتری برای زندگی دهد.
نظر شما