از مدرسه قرآنی تا مرکز هنر مدرن/ نوآوری در آثار تاریخیِ تاشکند

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از الجزیره، یک پروژه بازسازی و مرمت منحصر به فرد در تاشکند پایتخت ازبکستان، یک مدرسه اسلامی تاریخی را به بستری خلاقانه برای هنرهای مدرن تبدیل کرد.

پروژه مرکز هنرهای معاصر (CCA) یک فضای فرهنگی منحصر به فرد در قلب تاشکند است. این مکان در زمان اتحادیه جماهیر شوروی برای نجاری مورد استفاده قرار می گرفت و امسال نیز شاهد راه اندازی برنامه «اقامت بین المللی» برای هنرمندان خواهد بود.

اتاق‌هایی که برای اسکان حافظان قرآن طراحی شده بودند، تغییرات و اصلاحاتی پیدا کرد تا به اتاق‌هایی ضروری و راحت برای هنرمندان تبدیل شوند.

 در همین حال، کار بر روی یک مسجد سابق در مکان مدرسه تاریخی ادامه دارد که قرار است از آن به عنوان فضای نشست‌ها استفاده شود. این مکان زیر نظر بنیاد توسعه هنر و فرهنگ ازبکستان (ACDF) در حال توسعه است.

مهندس «اجمل میوانی» معمار و مدیر اجرایی خدمات فرهنگی بنیاد آقاخان، می‌گوید: در طول قرن بیستم، این ساختمان برای اهداف مختلف از جمله به عنوان کارگاه نجاری مورد استفاده قرار می‌گرفت. اولین کاری که انجام دادیم بازرسی سقف بود زیرا در این ساختمان ها، سقف اغلب آسیب می بیند و باعث می شود آب به داخل نفوذ کند و به مناطق دیگر آسیب برساند.

گروه بنیاد آقاخان که پروژه‌های توسعه طلبانه مشابهی را در افغانستان اجرا کرده است، برای حفاظت  بیشتر از سازه تاریخی و استفاده مجدد از آن کار می کند.

در مکان مدرسه تاریخی، مسجد کوچکی قرار داشت که مکان دارای دو نمازخانه بود، یک مکان سرپوشیده برای نماز زمستان در فضای داخلی و یک مکان در فاضی بیرونی برای نماز در تابستان. تخریب فضای داخلی مدت ها پیش در دوران شوروی انجام شد. همچنین محراب اصلی مسجد نیز در دوران شوروی با آجر احاطه شده بود، اما هنوز وجود دارد. این گروه همچنین در حال کار بر روی بازسازی ایوان سنتی است. این مرکز شامل یک کافه و یک سالن نمایشگاه نیز خواهد بود.

مسجد کوچک سابق در مکان مدرسه تاریخی قرار داشت که دارای دو نمازخانه بود، یک مکان سرپوشیده برای نماز زمستان در فضای داخلی و یک مکان در فاضی بیرونی برای نماز در تابستان.

تخریب فضای داخلی مدت ها پیش در دوران شوروی انجام شد. همچنین محراب اصلی مسجد نیز در دوران شوروی با آجر احاطه شده بود، اما هنوز وجود دارد و توسط اعضای این گروه کشف شد.

این گروه همچنین در حال کار بر روی بازسازی ایوان سنتی است. این مرکز شامل یک کافه و یک سالن نمایشگاه نیز خواهد بود.

میوانی توضیح داد: ما شروع به بررسی این مکان در زمستان سال گذشته کردیم، زیرا مرکز جدید تمدن اسلامی و سایر ساختمان های بازسازی شده در نزدیکی آن بودند.

 تاشکند قدیمی

 مدرسه اسلامی یا مدرسه قرآنی در دهه ۱۸۸۰ در یکی از مناطق قدیمی تاشکند ساخته شد. یک دهه پیش، «یوجین شیلر» یک دیپلمات آمریکایی به عنوان اولین مقام آمریکایی از تاشکند دیدن کرد. او این شهر مرزی زیبا را که از آن بازدید کرد، با دنور در ایالت کلرادو مقایسه کرد و به ساکنان ازبک از دریچه استعماری نگاه کرد.

 پس از انقلاب بلشویکی ۱۹۱۷، همه اشکال دین با توجه به دیدگاه های سوسیالیستی به شدت سرکوب شدند. برخی از جنبه های دینداری در نهایت در طول جنگ جهانی دوم وارد شوروی شد.

میوانی می‌گوید: زمانی که ما روی پروژه‌هایی مانند این در افغانستان کار می‌کردیم، ۱۴ ماه طول می‌کشید و شاید ۱۲۰ هزار دلار هزینه داشت. الان برای باسازی این ساختمان‌ها نصف این زمان و نصف این هزینه را خواهد داشت.

بسیاری از میراث معماری اسلامی در ازبکستان ویران شده است. در بخارا، اتحاد جماهیر شوروی دیوارهای قدیمی شهر و بسیاری از ساختمان های دیگر را تخریب کرد. امروبسیاری از میراث معماری اسلامی در ازبکستان ویران شده است. در بخارا، اتحاد جماهیر شوروی دیوارهای قدیمی شهر و بسیاری از ساختمان های دیگر را تخریب کرد. امروزه تنها ۳۰ درصد از هسته تاریخی شهر قدیمی باقی مانده است. زه تنها ۳۰ درصد از هسته تاریخی شهر قدیمی باقی مانده است.

تیم میوانی به زودی در آنجا با بنیاد توسعه هنر و فرهنگ ازبکستان در چند پروژه مهم مرمت کار خواهد کرد.

این شهر آماده میزبانی دوسالانه بخارا می‌شود که اولین رویداد هنری در نوع خود است که از برخی از بناهای اسلامی باقیمانده شهر برای رویدادهای فرهنگی معاصر استفاده می کند.

 دوسالانه بخارا، مانند دوسالانه های دیگر در سراسر جهان مانند دوسالانه ونیز، از ساختارهای تاریخی برای نمایش هنر معاصر استفاده مجدد خواهد کرد.

«جین اومیروا» رئیس بنیاد توسعه هنر و فرهنگ ازبکستان، می‌گوید: چشم انداز این بنیاد این است که این ساختارهای تاریخی را زنده کند. این یک سازه در شرایط بسیار بد بود. بخشی از کار ما مرمت است و بخشی دیگر آموزش و ظرفیت سازی مطابق با رویه های بین المللی است.

 در همین حال، سمرقند در حال آماده شدن برای تبدیل شدن به یکی از «پایتخت های فرهنگی» سازمان همکاری اسلامی در سال ۲۰۲۵ است.

 یک ساختمان دورتر از مرکز هنرهای معاصر در تاشکند به عنوان یک مرکز بزرگ برای تمدن اسلامی در سال آینده افتتاح می شود. یک ساختمان دورتر از مرکز هنرهای معاصر در تاشکند به عنوان یک مرکز بزرگ برای تمدن اسلامی در سال آینده افتتاح می شود. این مرکز به عنوان یک موزه و مرکز تحقیقاتی با آرزوهای جهانی است که حاوی ۲۰۰ هزار سخه خطی خواهد بود. این ساختمان سه طبقه شامل یک سالن تئاتر ۵۰۰ نفری نیز خواهد بود.

این مرکز به عنوان یک موزه و مرکز تحقیقاتی با آرزوهای جهانی است که حاوی ۲۰۰ هزار سخه خطی خواهد بود. این ساختمان سه طبقه شامل یک سالن تئاتر ۵۰۰ نفری نیز خواهد بود.

اومیروا می‌گوید: ما یک کشور سکولار هستیم، اما در طول ۳۰ سال گذشته، طبق دیدگاه دولت، مساجد و مدارس جدید تاسیس شده است، بنابراین این پروژه ها متعلق به احیای فضاهای فرهنگی است. حفاظت و خلاقیت و نوآوری مجدد مهم هستند و این دو چیز دست به دست هم می دهند.

فنون سنتی ساختمانی که در افغانستان و سایر نقاط آسیای مرکزی منقرض شده است، هنوز در ازبکستان شکوفا می شود به عنوان مثال، سنت ساخت نیم آجر (برای استفاده در گنبدها و طاق‌ها) همچنان روند رو به رشدی دارد.