دکتر «سید معصومه طباطبایی»، مشاور خانواده و ازدواج در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و اجتماع خبرگزاری شبستان با اشاره به چگونگی به تصویر کشیدن شخصیت زن در سریال ها در شبکه نمایش خانگی، اظهار کرد: با بررسی اجمالی بازنمایی سوژه زن در سینما بالاخص در نمایش های خانگی چند نکته مهم قابل بررسی است. اولین نکته اینکه سیری که جایگاه، نقش بانوان و تصویری که از خانم ها در سریال های نمایش خانگی به تصویر کشیده می شود؛ جای بسی تامل دارد. وقتی بررسی می کنیم، می بینیم در دهه های گذشته جایگاه زن در خانواده یک جایگاه بسیار خاص مبتنی بر همان نظام خانواده و فرهنگ ملی و مذهبی ما بود.
وی ادامه داد: با یک بررسی اجمالی می بینیم که در سریال های مختلف دهه های گذشته اگر می خواستند تصویر نسبتا منفی از شخصیت زن نشان دهند؛ نهایتا زن را به عنوان یک فرد نافرمان و لجباز به تصویر می کشیدند که همین امر هم باعث جذابیت آن فیلم می شد. این مورد در سریال هایی مانند «پدر سالار» قابل مشاهده بود که یک مدل خاصی از نمود یک زن در سیری از تفکر سنتی را نشان می داد.
دکتر طباطبایی بیان کرد: جلوتر که می رویم، می بینیم شخصیت های زنان در سریال های بعدی متفاوت تر از قبل می شود؛ اما باز هم کانون خانواده در اولویت قرار دارد و محور، کانون خانواده، تعاملات بین فردی و تعاملات دیگر اعضای خانواده با یکدیگر است؛ به بیان دیگر هنور اصالت و خانواده در اولویت قرار دارد و به قوت خود باقی است.
شخصیت زن در سریال های دهه ۸۰ با تغییرات جدی مواجهه شد
این کارشناس مذهبی با اشاره به نقش ناتاشا در سریال «خواب و بیدار» آقای فخیم زاده تصریح کرد: با ساخت این فیلم در دهه ۸۰ با یک تغییر جدی از شخصیت زن مواجهه شدیم در واقع آقای فخیم زاده در این سریال با نقش «ناتاشا»، شخصیت یک زن خلافکار و خشن را به تصویر می کشد؛ تا اینکه با ترویج و توسعه نمایش خانگی، ساختار کاملا متفاوت می شود و در این ساختار شخصیت پردازی زن کاملا مستقل، مقتدر و ساختار شکن می شود به طوری که گاهی مواقع در برخی از سریال های نمایش خانگی، هنجار شکنی هایی به تصویر کشیده می شود که بسیار قابل تامل است. مانند سریال زخم کاری که شخصیت زن را به عنوان یک فرد بسیار خشن، بی رحم، عدم توجه به ساختار خانواده، عدم توجه به سنت ها، قوانین و تعهدات خانوادگی و حتی روابط خارج از چهار چوب خانواده را به عنوان یک الگو نمایش می دهد.
آسیب هایِ فردگرایی در شبکه نمایش خانگی
این استاد حوزه و دانشگاه، نمایش فرد گرایی در سریال های شبکه نمایش خانگی را بسیار آسیب زا و نگران کننده عنوان کرد و افزود: فرگرایی، قانون گریزی و آشفتگی های ارائه شده، برای شخصیت زن در سریال های شبکه نمایش خانگی به هیچ عنوان با فرهنگ ملی و مذهبی ما سنخیت و هم خوانی ندارد؛ بنابراین ضرورت دارد که یک بازنگری و واکاوی دقیق نسبت به این مساله صورت بگیرد؛ چرا که رسانه ها اثرات مستقیم و غیرمستقیم خود را در سبک زندگی و ساختار خانواده و اجتماع می گذارند و سریال های شبکه نمایش خانگی به دلیل اینکه از چهار چوب بسیاری از ارزش های جامعه خارج شده و خیلی از ساختارهای موجود در سریال های تلویزیونی و فیلم های سینمایی را هم رعایت نمی کنند لذا باعث اثرگذاری منفی این مدل رفتاری و کنشگری به بدنه جامعه می شوند کما اینکه متاسفانه ما شاهد این تغییر رفتار در بطن جامعه هستیم؛ بنابراین ضرورت دارد که این مساله با دقت نظر ویژه ای مورد بررسی قرار گیرد.
«طوبی»؛ رجعت به نقش‌آفرینی اصیل و واقعی زنانه
دکتر طباطبایی با اشاره به مجموعه طوبی که به تازگی از شبکه اول سیما روی آنتن رفت و توانست در جذب مخاطب از اقشار مختلف خوب و موفق عمل کند، خاطرنشان کرد: در سریال طوبی شاهد یک تفاوت ساختاری نسبت به سریال های نمایش خانگی هستیم و بسیاری از آرمان های ملی و مذهبی جامعه را در این سریال می بینیم و شخصیت طوبی در این سریال به عنوان فردی که نسبت به خانواده و مسائل ملی و مذهبی تعهد دارد؛ نشان داده می شود ضمن اینکه سریال طوبی هم دارای نقاط ضعفی است که شاید می بایست با ظرافت بیشتری به آن پرداخته می شد. در مجموع اهمیت کانون خانواده در این سریال به خوبی به تصویر کشیده شده؛ شاید هم همین مساله باعث تفاوت این مجموعه در مقایسه با مجموعه های دیگر شده است.
نظر شما