فقه اسلامی درباره حد و مرز معماری و تزیینات مسجد چه می گوید؟

عضو دفتر استفتائات مقام معظم رهبری در قم با اشاره به اینکه در بافت شهری و مناطق مسکونی معماری مسجد باید متمایر با دیگر ساختمان ها باشد، گفت: قداست و معنویت مسجد باید در ظاهر و نمای آن حفظ شود.

خبرگزاری شبستان: مسجد، محل سجود و خضوع و کرنش بندگان خدا در پیشگاه‏ «الله‏» است، جائی برای ایجاد رابطه با پروردگار و اظهار عبودیت و کوچکی در برابر ربوبیت و عظمت‏خالق هستی. قداست مسجد، در همین رابطه متقابل‏ «عبودیت عبد و ربوبیت رب‏» نهفته است. بنابراین، عظمتش هم در معنویت آن است، هم در ساختمان و بنای رفیع آن. تلقی و قضاوت سطحی نگران و استنباط این دسته از مسجد، این است که مسجد «ماذنه‏ای است ‏برای اذان گفتن و شبستانی برای نماز و حوضی برای وضو و محرابی برای پیشنماز و منبری که واعظ بر آن بنشیند...».

 

ولی، واقع امر این است که مسجد، کانون گرم زندگی ساز و سعادت آفرینی است که جنبش های انقلابی از آنجا ریشه می‏گیرد و وسیله و جائی است‏ برای اصلاح باطن اجتماع، مسجد، مجلس شورای هر محل است، محل عبادت است، مدرسه و اندرزگاه و کانون خیریه و مرکز تربیت و تعاون اجتماعی است. پایگاه بسیج مردم و آگاه کردن آنانست. محل آشنا شدن به اسلام و کسب اعتماد مردم نسبت‏ به یکدیگر است.


با توجه به اهمیت‏یاد شده، ساختن مسجد و آباد کردن و پرداختن به امور آن در اسلام، مورد تاکید فراوان است. نماز نخواندن در مسجد، خرابی مسجد است، در مقابل، عمران و آبادی آن، به حضور فعال مردم برای عبادت و سیاست در مسجد است. پس، عمارت مسجد مورد توجه اسلام است و «مسجد معمور» و آباد، مطلوب دین. ولی چه مسجدی آباد است و کدام مسجد ویران؟


برخی معتقدند آبادی مسجد، به نقشه مهندسی و مصالح ساختمانی خوب و خرج زیاد و شکوه ظاهری نیست. بلکه به اثر بخشی آنست، به استفاده صحیح از مسجد است. مهم، شکوه معنوی و جلالت و عظمت عرفانی و الهی آن است، نه کاشی های معرق و درها و رواق های بلند و سنگفرش‏های ظریف و قیمتی و در و پیکرهای منبت کاری شده...


اما باید به این نکته هم توجه کرد که تقدس و محتوای مسجد بوده که باعث شده تا مسلمین به شکل ظاهری آن هم اهمیت داده و در بنای مساجد باشکوه برای استفاده‏های خوب، همت گمارند و اگر خراب و فرسوده یا تنگ و کم ظرفیت می‏شد، تجدید بنا و تعمیر کنند یا بر وسعتش بیفزایند.

 

اما حجت الاسلام محمد حسین فلاح زاده، عضو دفتر استفتائات مقام معظم رهبری در قم در رابطه با حد و مرز فقه اسلامی در مورد تزئینات و معماری به کار رفته در مسجد به خبرنگار شبستان گفت: یکی از مواردی که در معماری و ساخت و ساز مسجد باید در نظر گرفته شود این است که مسجد نباید در مکانی ساخته شود که خلاف شان مسجد باشد و موجب بی احترامی به مسجد شود و احترام به مسجد باید همواره در شیوه ساخت و سازها، محفوظ بماند.


وی با اشاره به اینکه در هر ساختمان و بنایی، معماری و مهندس خاصی به کار می رود، بیان کرد: شان مسجد به دلیل معنویت و قداستی که دارد باید در ظاهر(شکل و شمایل) و نما نیز حفظ شود زیرا که این قداست و شانیت در سایر بناها وجود ندارد.


عضو دفتر استفتائات مقام معظم رهبری در قم با تاکید بر اینکه معماری اسلامی اصولی دارد که این اصول در ساخت مسجد نیز باید مراعات شود، گفت: در بافت شهری و مناطق مسکونی باید معماری به کار رفته در مسجد متمایز با ساختمان های معمولی باشد و فراتر از ساختمان های معمولی مواردی در معماری مسجد مورد توجه قرار گیرد.


حجت الاسلام فلاح زاده، دوری از اسراف در ساخت مسجد را یکی از مواردی نام برد که باید مورد توجه قرار گیرد و خاطر نشان کرد: پرهیز از اسراف در مسجد واجب است. در ساخت مسجد به کار بردن تزئیناتی همچون آینه کاری و کاشی کاری اشکال شرعی ندارد اما در فقه اسلامی آمده است که آراستن مسجد به زیور آلات و طلا کاری در مسجد حرام است (ادله شرعی این حکم را تنها مختصص مساجد کرده) اما به کار بردن، طلا و جواهرات در حرم های ائمه معصومین(ع) و امام زادگان اشکال شرعی ندارد و نهی در مورد آنها نیست.

 

این کارشناس مسائل شرعی و احکام، نقاشی کردن تصاویر انسان و حیوان در مسجد و ایجاد و به کارگیری مجسمه را از مواردی نام برد که نباید در مسجد استفاده شود و گفت: به کار گیری موارد ذکر شده در مسجد، ضمن کراهتی که دارد سبب کاسته شدن ثواب نماز هم می شود و برای مسجد نیز تزئین به شمار نمی آید.
 

حجت الاسلام فلاح زاده اضافه کرد: مساجد، حرم های معصومین و امام زادگان در برخی از احکام، حکمشان مشترک است و در برخی موارد احکامشان، متفاوت از هم است گرچه نقطه اشتراک مساجد و حرم های معصومین همانند حرم امام رضا(ع) بیشتر است ولی با امام زادگان کمتر است و تفاوت هایی نیز دارد.

پایان پیام/

 

 

کد خبر 204527

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha