/خبرگزاری شبستان: یزد/
صنایع دستی ایران، انعکاس شکوه آفرینش و زیبایی‌هایی است که هنرمند ایرانی موفق به درک آن شده است، به طوری که رنگ‌ها و ترکیب آن در هنرهای سنتی و صنایع دستی ایران دارای مفاهیم و معانی عمیق فلسفی، عرفانی و ادبی است، می‌توان گفت رمز پایداری هنرهای سنتی و صنایع دستی ایران در طول تاریخ طولانی اش، خلوص نیت و نبوغ ذاتی هنرمندان این سرزمین بوده است.
صنایع دستی ایران دارای تنوع زیادی است که هر کدام دارای ویژگیهای بومی و محلی خود هستند، به طور کلی هنرهای سنتی و صنایع دستی ایران شامل، نساجی و بافته‌های دستی، بافته‌های داری، فلزکاری و هنر قلم‌زنی، سفال و سرامیک، شیشه‌گری، هنرهای چوبی، فرآورده‌های پوست و چرم، هنرهای مرتبط با سنگ‌های تزئینی و جواهرسازی می باشند.
هرکدام از این دسته‌ها شامل گونه‌های زیادی از تولیدات هنرهای سنتی و صنایع دستی می‌شوند که علاوه بر جنبه‌های کاربردی، ویژگیهای تزئینی بارزی دارند، طرح‌ها و نقش‌های متنوع و بدیع و نیز رنگ‌های خاص و ترکیب ناب آنها باعث تجلی هرچه بیشتر این آثار می‌شود، بنابراین ایران از معدود کشورهایی است که صنایع دستی آن دارای ویژگیهای از جمله، تنوع بسیار زیاد دست ساخته ها، زیبایی و وجوه تزئینی برجسته، جنبه کاربردی هنرهای سنتی و صنایع دستی و همچنین سابقه تاریخی و شهرت جهانی این آثار می باشد.
استعداد و روحیه خلاق و قدرت ابتکار هنرمندان و صنعتگران و علاقه آنان به تولید آثار هنری و ذوقی موجب گردیده است که ایران از گذشته های بسیار دور تا زمان حال همواره در تولید محصولات صنایع دستی موقعیتی ویژه و ممتاز داشته باشد و از شهرتی عالم گیر برخوردار گردد.
در دهه های آخر قرن هفتم میلادی، ایرانیان دین اسلام را به عنوان یک آئین برتر پذیرفتند، این رویداد سبب شد تا ویژگیهای هنری و فرهنگی اصیل ایران با ارزش های والای هنر اسلامی در هم آمیزد و صنایع دستی ایران با محتوای غنی و مردمی تر از گذشته حتی در عرصه معماری و کاشی کاری به رشد و شکوفایی چشمگیری برسد.
هنرمند ایرانی، همواره با کار هنری اش، مقصودی را بیان داشته و رمز و رازی را آشکار ساخته است، او با پشتوانه فرهنگ غنی و سیراب از سرچشمه عرفان و پهنر اسلامی، با دست یافتن به مواد گوناگون، مهارت استادانه و احساس زیبایی و نبوغ خود را در بسیاری از دست ساخته ها نشان داده است.
در صنایع دستی ایران، ذوق هنری و بردباری و وسواس هنرمندان ایرانی، در ریزه کاری فنون هنری دیده می شود و آنها همیشه در این هنر پیشتاز بوده اند، با توجه به اینکه هنر اسلامی، جایگاه والایی در هنرجهانی دارد در تمامی هنرهای اسلامی، به نحوی روح عرفانی و جنبه های مذهبی متجلی است.
پژوهشگران و صنعتگران اروپایی، از دیرباز به هنر و صنعت اسلامی علاقه مند بوده اند، همین شیفتگی و کنجکاوی در مورد هنرهای اسلامی، سبب شده است که صنایع دستی ایران بعنوان، تبلوری است از اعتقادات، باورهای دینی، سنت ها و آداب و رسوم، شناخته شود.
قرآن کریم به عنوان مهم ترین و آخرین کتاب سعادت بخش، از هنگام نزول و سپس کتابت آن به دست کاتبان، از مهم ترین دست مایه ها برای الگوگیری هنرمندان صنایع دستی در راه تعالی و نهادینه کردن هنر متعهد برای رستگاری نوع بشر بوده است، هنرمندان با اینگونه آثار، تعظیم انسان را در مقابل خالق یکتا در آثارشان به نمایش گذاشته اند و کلمات الهی، برای نخستین بار به وسیله هنر در قلب انسان ها نفوذ کرد.
هنر ایران از نخستین جلوه‌های تمدن ایرانی بود که پس از اسلام، به خدمت کتاب آرایی قرآن کریم درآمد و اثر ذوق هنرمندان ایرانی را می‌توان در قرآن‌های نفیسی که در طول تاریخ اسلام به وجود آمده است، مشاهده کرد.
هنرهای قرآنی نظیر خوشنویسی، تذهیب و جلدسازی، ریشه ایرانی و شیعی دارند که ابتدا در کتابت قرآن‌های خطی به کار گرفته شدند، هنر خطاطی اسلامی یکی از گنجینه‌های هنری است که مستقیم به قرآن ارتباط دارد، این علاقه به خطاطی و خوشنویسی مسلمانان را به گنجینه‌های قرآن نزدیکتر کرد، خوشنویسی، تذهیب و طراحی صفحات، سه هنر تاثیرگذار در کتابت قرآن هستند، هنرهایی که گاه به تنهایی و گاه در کنار هم در زیبایی صفحات قرآن نقش دارند.
زبان قرآن، بی‌تردید زبان هنر است که هر یک از کلمات آن به زیباترین شکل، در جای خود قرار گرفته و نظم و انسجام آیاتش، همچون رشته به هم تنیده ای است که به راحتی از کلمه‌ای به کلمه ای و از آیه‌ای به آیه‌ای سیر می‌کند و با هر فراز و نشیب، روح و روان هر شنونده را به دنبال خود می‌کشاند، رمز این همه زیبایی و گیرائی نیز در این است که ذات بی‌مانند او، جمال است و نظام آفرینش او جمیل و جلوه جمال اوست ' انّ الله جمال و یحب الجمیل '.
آنچه مشخص است اینکه، قرآن معجزه‌ای است برای تمامی اعصار و برای تمامی ملتها است، هدف قرآن تربیت و سعادت بشری است و این کتاب آسمانی در کنار راهنمایی های ائمه معصومین(ع) موجب کمال و سعادت انسان و تهذیب اخلاق می شود.
هنراسلامی، هنری است که ملهم از اندیشه اسلامی که بر مبنای تفکر قرآنی بنا شده است، این اندیشه، همان اندیشه جاودانگی خداوند و فنای موجودات و کائنات است، این تفکر به عنوان عالی‌ترین جلوه پیروی هنرمندانه به قرآن، همیشه به برآوردن نیازهای این‌جهانی و همچنین به نیازمندی‌های فطری و معنوی انسانها اندیشیده است.
نگارنده: علی اکبر شریفی مهرجردی، رئیس انجمن هنرهای تجسمی یزد
پایان پیام/
نظر شما