خبرگزاری شبستان: شکوفایی تمدن اسلامی در طول زمان مرهون افکار دانشمندانی است که در حوزه های مختلف علمی دست به قلم شده و آثار بدیعی را پدید آوردند. در این بین شیعیان به عنوان داعیه داران عقلانیت و تفکر، نقش کلیدی را در گسترش آموزه های ناب اسلام داشته اند.
از این رو با حجت الاسلام و المسلمین رضا مختاری، مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه و مدرس حوزه علمیه قم پیرامون نقش علمای شیعه در بارورسازی اندیشه دین مبین اسلام و تالیفات اثرگذار آنان به گفت و گو نشستیم که حاصل آن از نظرتان می گذرد:
تمدن اسلامی دوره طلایی را طی قرونی متمادی تجربه کرد، نقش علما و دانشمندان شیعه را در پیشبرد و تعالی علمی جهان اسلام چگونه ارزیابی می کنید؟
علما و دانسمندان شیعه نقش بارزی در حوزه های مختلف علمی داشته اند، همین بس که بسیاری از کتب نگاشته شده توسط آنان به عنوان مرجعی در حوزه های مختلف علوم به حساب آمده و همچنان نیز مورد استفاده است. همان طور که می دانید دوره شکوفایی علوم در تمدن اسلامی از قرن چهارم به بعد است، حال در هر عصر شخصیت های شاخصی در جهان تشیع هستند که به این رشد و شکوفایی یاری رسانده اند، چرا که علم اندوزی دغدغه آنان بوده است.
چند تن این اندیشمندان را نام ببرید، آیا حوزه های فعالیت آنان صرفا در مباحث دینی بوده است یا ورود به مباحث دیگر نیز داشته است؟
قطعا در حوزه های مختلفی فعالیت داشته اند، برای مثال نقش افرادی چون ابوریحان بیرونی غیرقابل انکار است، یا افرادی مانند فارابی و بوعلی، که هر کدام از آنها در چند رشته به تحقیق و تفحص پرداختند، همچنین شخصیت هایی نظیر خواجه نصیرالدین طوسی و علمایی چون شیخ مفید که اساس شکل گیری عقاید شیعه با تلاش های او صورت گرفت. همچنین نقش سید رضی و سید مرتضی نیز شایان توجه است.
کتاب های فلسفی مختلفی نگارش و تدوین شده اند، در کدام دوره تاریخی بیشترین آثار و عقاید فلسفی توسط علما اندیشمندان شیعه معرفی شد؟
مهمترین آثار فلسفی ما از دوره صفویه و علمای بزرگ اصفهان است، کتاب های مهمی در این دوره ها وجود داشت از جمله اسفار ملاصدرا، اساسا ملاصدرا در شکوفایی فلسفه اسلامی نقش بی بدیلی داشت.
البته این مسئله در دوره های متعددی وجود دارد، اما در دوره صفویه نمود مضاعفی یافته است، البته بعد از حملات مکرر به شهر های ایران، اساسا بسیرای از حوزه ها به علت شرایط داخلی رو به افول نهاد، اما باز هم شاهد نسج گرفتن فرهنگ تشیع بودیم.
در دروه فعلی با چالش های متعددی مواجهیم که سبب شده است تا تمدن اسلامی آن گونه که باید در حوزه های مختلف از جمله علوم انسانی نتواند خودی نشان دهد، به نظر شما مهم ترین این چالش ها چیست؟
اساسا در بدنه علوم انسانی، علوم متعددی قرار دارد، اصلا علوم انسانی متشکل از علوم متعددی می شود که نیاز است بیش از پیش به آنها پرداخته شود و با توجه به منابع اسلامی مورد مطالعه و تفحص قرار گیرد، البته در حال حاضر در حوزه علوم انسانی اسلامی با مسائل متعددی مواجهیم، دشمن سعی دارد به هر نوع ممکن شیعه را بدنام کند و پیروان آن را مانند طالبان نشان دهد، اما آنچه اهمیت دارد نوع مواجهه ماست، در حال حاضر در عصر ارتباطات قرار گرفته ایم، در ظاهر جنگی رخ نداده است، اما در حقیقت جنگ نرم و رسانه ای است که در این میان وجود دارد، باید از طریق رسانه، علوم انسانی اسلامی را معرفی کرده و گسترش دهیم و عقاید خود را به این شکل و شیوه نوین بسط مضاعفی دهیم.
پایان پیام/
نظر شما