خبرگزاری شبستان: تورق در آثار بزرگان اندیشه کشور، همواره این پرسش را به اذهان متبادر می کند که "چرا با وجود پیشینه غنی در حوزه های مختلف دانش از جمله گستره علوم انسانی، آنچنان که باید جایگاه این علوم در سطح کلان نمایان نمی شود و یا چرا بعضا شاهدیم در سطح دانشگاهی دانشجویان رشته های علوم انسانی، در حوزه بحث و نظریه پردازی در قالب کرسی های آزاداندیشی این حوزه را بررسی نمی کنند؟
آنچه که در وهله نخست به نظر می آید وجود موانع در تولید علم است، به ویژه در حوزه های علوم انسانی. برخی معتقدند عدم امکانات کافی جهت آموزش از علل جدی است که مانع تولید علم می شود، برخی نیز برخلاف گروه نخست بر این باورند که شاید سرچشمه این مشکلات به روش شناسی ها باز گردد.
در این راستا با مسعود پورفرد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به گفت و گو نشستیم که حاصل آن از نظرتان می گذرد:
موانع اصلی در تولید علم چیست و اساسا روزنه این موانع کدام است؟
معتقدم دو مانع اصلی در مسیر تولید علم در کشور ما وجود دارد. با توجه به دیدگاه عقلا در بحث ترویج علوم انسانی اسلامی، موانع ساختاری و کارگزاری دو مولفه ای است که موانعی را در جریان تولید علم ایجاد می کنند.
به بیان دیگر، اگر مانع ساختاری مرتبط به نهادها باشد، بنابراین در این بخش نیاز به تحول احساس می شود؛ همچنین اگر عامل انسانی و کارگزاری مانع باشد نیاز به آگاهی و دانش به صورت توامان نیز وجود دارد.
به نظر شما جهت مرتفع سازی این موانع باید چه اقدامانی انجام داد؟
ببینید، درحال حاضر مبنا در علوم انسانی نظریه های فرهنگی است که تاکید جدی بر کارگزار و عامل انسانی دارد.
زمانی که از علوم انسانی صحبت می کنیم بحث بسیار گسترده است و باید وارد نظام معرفتی و نظام دانایی شد. بنابراین ابتدا باید حوزه روش شناسی مرتبط با مبانی اساسی در این علوم را ایجاد کنیم و از روش هایی که نگاه غیر توحیدی به انسان شناسی دارند فاصله گرفته و به سمت روش های معنوی گام برداریم.
با این اوصاف، چگونه می توان در گستره علوم انسانی به بومی سازی دست زد؟
با عنایت به اینکه مبنای علوم انسانی برگرفته از قرآن است پس بررسی ها در مباحث موجود در علوم انسانی اسلامی، نیز نیازمند بحث قرآنی است. یعنی کلام الهی بهترین نقشه راه است که پیروی از آن مانع انحرافات و کج روی ها، در این مسیر می شود. بنابراین، بومی سازی علوم باید متناسب با نظام معرفتی دینی و حوزه های روشی سنخیت داشته باشد.
برگزاری کرسی های نظریه پردازی در تولید علم بومی را تا چه حد در نیل به این اهداف موثر می دانید؟
قطعا اثرگزار است، اما منوط به آنکه در حوزه تئوری و کاربرد عملی در نظر گرفته شوند.
پایان پیام/
نظر شما