خبرگزاری شبستان: در باب محیط خانوادگی در ارتباط با اطفال می روم سراغ آیاتی که در قرآن هست. در سورۀ نور است "یا أَیُّهَاالَّذینَ آمَنُوا لِیَسْتَأْذِنْکُمُ الَّذینَ مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ وَ الَّذینَ لَمْ یَبْلُغُوُا الْحُلُمَ مِنْکُمْ ثَلاثَ مَرَّاتٍ مِنْ قَبْلِ صَلاةِ الْفَجْرِ وَ حیِنَ تضََعُونَ ثیِابکَُمْ مِنَ الظَّهیرَةِ وَ مِنْ بعَْدِ صَلاةِ العِْشاءِ ثلَاثُ عَوْراتٍ لکَُمْ لیَْسَ عَلیَْکُمْ وَ لا عَلیَْهِمْ جُناحٌ بعَْدَهُنَّ طَوَّافُونَ عَلَیْکُمْ بَعْضُکُمْ عَل ى بَعْضٍ کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَُّ لَکُمُ الْیاتِ وَ اللَُّ عَلیمٌ حَکیمٌ. وَ إِذَا بَلَغَ الَْطْفَالُ مِنکُمُ الْحُلُمَ فَلْیَسْتَْذِنُواْ کَمَا اسْتَأذَنَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللَُّ لَکُمْ ءَایَتِهِ وَ اللَُّ عَلِیمٌ حَکِیمٌ . خطاب به مؤمنین است؛ ای کسانی که ایمان آورده اید باید مملوکهای شما - چون مملوکات مَحرَم بودند - و کودکان نابالغ شما در سه وقت اجازه وارد شدن بگیرند. یعنی هنگامی که می خواهند در اتاقهای شما وارد شوند شما را آگاه کنند. منظور کودکان نابالغ است.
اول: پیش از نماز صبح. دوم: هنگام نیمروز که جامه های خویش را می نهید. سوم: بعد از نماز عشاء، یعنی وقتی که آماده خواب می شوید. بعد می فرماید"ثَلاثُ عَوْراتٍ لَکُمْ / اینها، سه وقتِ خلوت شماست." لَیْسَ عَلَیْکُمْ وَ لاعَلَیْهِمْ جُناحٌ بَعْدَهُنَّ/ در غیر این سه وقت بر شما و آنها باکی نیست که بدون اجازه و آگاه ساختن، سرزده بر شما وارد شوند چون آنها و شما با یکدیگر زیاد ارتباط دارید؛ این اشاره به رابطه تنگاتنگِ داخل خانه بین فرزند و پدر و مادر است. در ادامه می فرماید: خداوند آیات را چنین بیان می کند، خداوند دانا و حکیم است. آیه بعد: "وَ إِذَا بَلَغَ الَْطْفَالُ مِنکُمُ الْحُلُمَ/ چون کودکان شما به حدّ بلوغ رسیدند، باید مانند دیگران اجازه ورود بگیرند. دیگر بین آنها و دیگران فرقی نمی کند.
سه مطلب را که مربوط به بحث من است می گویم؛ اول: آیه شریفه می گوید: در سه نوبت فرزندان شما اگر بخواهند در اتاقهای شما وارد شوند کسب اجازه کنند. این که من تعبیر به اتاق می کنم، به این جهت است که در آیات قبل می فرماید: "یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَدْخُلُوا بُیُوتاً غَیْرَ بُیُوتِکُمْ حَتَّى تَسْتَأنِسُوا وَ تُسَلِّمُوا عَلى أَهْلِها ذلِکُم خَیرٌ لَکُم لَعَلَّکُم تَذَکَّرُونَ/ که مسئله آگاه ساختن و اجازه گرفتن در وارد شدن است. "حتَّى تَسْتَأنِسُوا وَ تُسَلِّمُوا عَلى أَهْلِها / یعنی شما سرزده وارد نشوید. در آیه" بیت" داریم، بیت آن موقع به اتاق اطلاق می شده امّا "دار" خانه است که صحن و حیاط دارد.
اجازه خواستن پیامبر اکرم (ص) هنگام ورود به خانه حضرت زهرا سلام الله علیها
آیه بعدی آن این است: فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فیها أَحَداً فَلا تَدْخُلُوها حَتَّى یُؤْذَنَ لَکُمْ وَ إِنْ قیلَ لَکُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْکی لَکُمْ/ که پیغمبر اکرم خودشان هم به همین عمل می کردند که هیچ وقت سرزده وارد نمی شدند، این را هم شما زیاد شنیدید که حتی وقتی می خواست وارد خانه فرزندش یعنی یگانه دخترش بشود، می آمد در خانه می ایستاد و می فرمود: "السّلامُ علیکم یا اَهلَ بَیتِ النُّبوة " اگر اجازه ورود می دادند داخل می شد، اگر نه، بار دوم می فرمود، اگر اجازه ورود نمی دادند بار سوم... اگر پیغمبر می دید اجازه نمی دهند، برمی گشت.
سرزده وارد نمی شد این آیه هم به همین شیوه اشاره می کند.
امر قرآن کریم در این آیات به پدر ومادر است نه فرزندان!
اینجا سه نوبت برای وارد شدن فرزندان مطرح می کند: صبح، ظهر، شب. امّا در اینجا این خطاب به بچّه ها نیست، خطاب به بزرگترهاست، به پدر مادرها است. می فرماید: "یا أَیُّها الَّذینَ آمَنوا" ندارد یا أَیُّها الأطفال. ای پدرها و مادرها! بچّه هایتان باید در سه نوبت که در اتاقِ شما وارد می شوند از شما اجازه بگیرند و شما را آگاه کنند که می خواهند وارد اتاق شوند. سه نوبت چه وقت است؟ صبح، ظهر، شب. در اینجا شاید کسی بگوید آخر چرا؟ بچّه ام است، آن هم بچه نابالغ . صریح آیه است: "وَ الَّذینَ لَمْ یَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْکُمْ "، بچه های نابالغ شما ، یعنی هنوز بالغ نشده است، او باید اجازه بگیرد و تو باید این روش تربیتی را به او بدهی. می گوید چرا باید اجازه بگیرد؟ در آیه راجع به ظهر یعنی در وسط روز توضیح می دهد. و بعد از توضیح، صبح و شب آن را هم می فهمید، در وسط روز که راجع به ظهر است "وَ حِینَ تَضَعُونَ ثِیَابَکُم مِّنَ الظَّهِیرَه " این مربوط به ظهر است. چه می گوید؟ من اینجا یک توضیحی بدهم: این آیات در حجاز نازل شده، و حجاز منطقه حارّه (گرم) است. نیمروز که می شد وقتی اینها از سر کار برمی گشتند به خانه، چون هوا گرم بود چه می کردند؟ لباس رو را درمی آوردند و تخفیف می دانند، گرمشان بود. کأنّه نیمه عریان می شدند. می گوید این سه وقت، اوقاتِ خلوت شماست، یعنی صبح قبل از نماز فجر که بلند می شوی، از کجا بلند می شوی؟ از داخل بسترت بیرون می آیی. به تعبیر روز می گویم: هیچ وقت ما نشنیدیم کسی با لباس بیرون از منزل بخوابد .موقعی که از خواب بلند می شوی، از رختخواب می آیی تو نیمه عریانی یعنی لباس خواب تن تو است. بعد از نماز عشاء چه؟ چون آن موقع نماز عشاء را که می خواندند، می رفتند در بستر که بخوابند. موقع خواب در لباس تخفیف می دهند.
"ثَلَثُ عَوْرَاتٍ" بچّه های نابالغ در این سه موقعیّت اگر بخواهند وارد شوند در اتاقِ شما که خلوتگاه شماست، باید به آنها یاد بدهی و تربیتش کنی که با اجازه و آگاه ساختن شما وارد بشوند. به در بزند و کسب اجازه کند؛ چون تو نیمه عریانی و در این حالت شما را نبیند.
علّتِ امر به اجازه خواستن: دریده نشدن حیای فرزندان
چرا؟ اینها همه برای این بوده است که وقتی تو نیمه عریانی و او با این حال وارد شود پرده حیای او دریده می شود. معمولا در این حالت نیمه عریانی که آدم هست چه بسا یک سنخ اعمال قبیحه هم از او صادر بشود که قبح عقلی و عرفی و امثال اینها دارد. در جلسه قبل گفتم، نسبت به فرزندانتان شماها پرده داری را بیاموزید نه پرده دری را. نگاه کنید بچه های نابالغ را می گوید.
این آیات همه در سوره نور است که مسئلۀ عفّت و عفاف را مطرح می کند. عفّت را گفتم که شاخه حیاء است؛ که من بعدا در باب مسئلۀ عفّت وارد می شوم.
بعد در آنجا وقتی یک سنخ احکام را مطرح می کند، در آخر حتّی نسبت به آن کسانی را که در باب ازدواج امید ازدواج آنها نیست، مثل عجوزه ها) پیرزنها(، می گوید" وَ لْیَسْتَعْفِفِ الَّذینَ لا یَجِدُونَ نِکاحاً/ و کسانی که دیگر امید ازدواج برای آنها نیست عفاف بورزند. روی عفّت دارد دور می زند" وَ لْیَسْتَعْفِفِ" عفّت را برای آن کسانی که دیگر عجوزه شده و دیگر امید اینکه او ازدواج کند نیست می گوید. او هم عفّت! هم از بچه عفّت، هم از پیرزن عفّت.
عنصر حیاء در حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها
همه شما شنیده اید دیگر و می دانیدکه پیغمبر اکرم)ص( راجع به حضرت زهرا )سلام الله علیها( فرمود: "فاطِمَةٌ بَضعَةٌ مِنّی / فاطمه پارۀ تن من است." می دانید این را چه جاهایی گفته است؟ اکثر مواردی که پیغمبر گفته است"این پارۀ تن من است" کجا بوده است؟ در چه رابطه ای گفته است؟ این تعبیر متواتر است، عامّه و خاصّه نقل کرده اند، در این هیچ شبهه ای نیست، یک نفر شبهه نکرده که این را پیغمبر اکرم نگفته است، من چند مورد آن را می گویم.
بهترین زنها کیست؟
اول: داریم پیغمبر اکرم خودشان نشسته بودند و اصحابشان هم بودند، سؤال کرد" ما هو خَیرُ للنِّساءِ؟ / بهترین زنها کیست؟" راوی میگوید: "فلَم نَدرِ ما نَقوُل/ گفتیم نمی دانیم چه بگوییم، فَصارَ عَلِیٌّ إِلی فاطِمَة فَأَخبَرَها بِذلِک" دارد آنجا امیرالمؤمنین علی)علیه السلام ( رفت و وارد منزل شد و قضیه را گفت. گفت یک همچنین سؤالی پیغمبر کرده همه در جواب آن مانده اند، زهرا) سلام الله علیها( گفت: بهترین زنان، آن زنی است که به مرد نامحرم نگاه نکند و مرد نامحرم هم او را نبیند. علی علیه السلام برگشت، به پیغمبر جواب را گفت. پیغمبر رو کرد و گفت: فَقالَ لَه: مَن عَلَّمَکَ هذا؟/ بگو ببینم چه کسی این را به تو یاد داد ؟ قال: فاطمة / گفت: فاطمه.
اینجا بود که پیغمبر فرمود: إِنَّها بَضعَةٌ مِنّی. یک مورد اینجا بود. در روایت دیگری آمده است که علی)علیه السلام( فرمودند: قَالَ لَنَا رَسُولُ اللَِّ أَیُّ شَیْ ءٍ خَیْرٌ لِلْمَرْأَةِ فَلَمْ یُجِبْهُ أَحَدٌ مِنَّا فَذَکَرْتُ ذَلِکَ لِفَاطِمَةَ فَقَالَتْ مَا مِنْشَیْ ءٍ خَیْرٌ لِلْمَرْأَةِ مِنْ أَنْ لَتَرَى رَجُلً وَ لَیَرَاهَا فَذَکَرْتُ ذَلِکَ لِرَسُولِ اللَِّ فَقَالَ صَدَقَتْ إِنَّهَا بَضْعَةٌ مِنِّی.
حجاب از مرد نابینا
دوم: روایت از امام هفتم )علیه السلام ( است که این را شنیدید و شاید منبریها برای شما نقل کرده باشند، من اینها را می گویم چون من در اینها نکته دارم، یک شخص نابینایی آمد و اجازه گرفت که وارد بشود، و زهرا )سلام الله علیها ( بلافاصله رفت و پوشش را بر تن کرد. ما می گوییم چادر، هرچه بود. پیغمبر رو کرد به او و گفت چرا رفتی چادر سرت کردی؟ اینکه نابینا است البته این را پیغمبر عمدا گفت، برای اینکه این مطلب به من و تو برسد. گفت این که تو را نمی بیند " فَقالَتْ إِنْ لَمْ یَکُنْ یَرانِی فَإِنّی أَرَاهُ وَ هُوَ یَشُمُّ الرِّیحَ فَقَالَ رسوُلُ اللهأَشْهَدُ أَنکََّ بَضْعَةٌ مِنّی / زهرا سلام الله علیها عرضه داشت: او من را نمی بیند ولی من که او را می بینم.
او بوی من را استشمام می کند. من نشنیده ام که زهرا علیهاالسلام مثلا آن موقع عطر زده بوده است. اینجا پیغمبر فرمود: من گواهی می دهم که تو پارۀ تن منی.
پوشاندن خود از نامحرم؛ نزدیکترین حالات زن به پروردگار
سوم: پیغمبر اکرم راجع به زن از اصحابش سؤال کرد و بعد گفت: مَتی تَکوُنُ أَدْنَی مِنْ رَبِّها/ در چه حالتی است که زن خیلی به پروردگارش نزدیک می شود؟ نزدیک ترین جا به پروردگارش کجا است؟ قرب الی الله تعالی مراتب دارد، درجات دارد. آنجایی که خیلی نزدیک می شود به خدا کجاست؟ "فَلَمّا سَمِعَتْ فاطِمَةُ سلام الله علیها ذلِکَ قالَتْ: أَدْنَی مَا تَکوُنُ أنْ تَلْزَمَ قَعْرَ بَیْتِها / وقتی زهرا)سلام الله علیها ( شنید با یک جملۀ کنایه ای فرمود: آن حالتی که خودش را از نامحرم می پوشاند، نزدیکترین حالت به خدا است. نه نماز، نه سجده، نه روزه! آن وقت می دانی پیغمبر چه گفت؟ فَقال رُسولُ الله إِنَّ فاطِمَةَ بَضعَةٌ مِنّی.
خیلی روایت داریم؛ من فقط این موارد را گفتم. کجاها گفت؟ در چه رابطه ای گفت؟ مربوط به چه خصوصیّت او بود که پاره تن اوست؟ آنجایی را که پرده دار است نه پرده در.
پایان پیام/
نظر شما