دشمنان در آینه وحی

خبرگزاری شبستان: تلاش و کوشش افراد در زندگی در راستای تامین احتیاجات اساسی است. به طور کلی می توان این احتیاجات اساسی است. به طور کلی می توان این احتیاجات را به دو دسته نیازهای بدنی و نیازهای روانی تقسیم نمود. نیازهای اساسی بدنی عبارتند از اموری که تامین آن ها برای ادامه حیات ضروری است. احتیاج به اکسیژن، غذا، آب، گرما و ... در این گروه قرار می گیرند. نیازهای اساسی روانی عبارتند از اموری که سلامت روانی و بهداشت رفتاری انسان را تامین و تضمین می کنند.

انسان در طول زندگی با انتخاب دوست، تشکیل خانواده یا مصاحبت با افراد و همکاران به این نیاز اساسی پاسخ می گوید و اگر از محبت پدر و مادر یابرخی از دوستان محروم شود، با انتخاب دوستان تازه و آشنا شدن با دیگران، در صدد جبران بر می آید و کوشش می کنداز طریق دیگری خود را در معرض محبت قرار دهد. بنابراین، نیاز به دوس، ریشه در محبت دارد که از نیازهای اصلی بشر است. با توجه به اهمیت محبت و شناخت محبوب، لزوم بازشناختن دشمن روشن است. متن زیر گزیده ای از کتاب "نگاهی قرآنی به دوست و دشمن" پیرامون دشمنان در آینه وحی است.

فخرفروشان

کسانی که پیوسته در طلب بزرگی‌اند و بر خود می‌بالند، محبوب خداوند نیستند و از جمله دشمنان انسانیت به شمار می‌روند. در قرآن واژه فخر سه بار با کلمه مختال همراه شده است. مختال کسی است که بر اساس خیال زندگی می‌کند و نه بر پایه عقل، انسان فخور هم با داعیه‌های خیالی و وهمی خویش سر در گریبان است و به همین جهت از عقل طرفی برنمی‌بندد. از منظر قرآن فخرفروش خیال‌زده کسی است که خود بخل می‌ورزد و مردم را نیز به بخل‌ورزیدن وا می‌دارد، آنچه را که خداوند از فضل خویش به او ارزانی داشته، پوشیده می‌دارد و با غفلت از یاد خداوند، از احسان به پدر و مادر، خویشاوندان، یتیمان، مستمندان، همسایگان، همنشینان، در راه ماندگان و بردگان روی برمی‌تابد. چنین کسی با رخ تافتن از مردم در زمین متکبرانه راه می‌رود.

فخرفروشی زاییده خیال، حماقت و بخل است و انسان از دوستی با کسانی که این صفت‌ها را دارند، تحذیر شده است. امام صادق (ع) می‌فرماید: "از همنشینی با احمق بپرهیز زیرا زمانی که تو بسیار به او نزدیکی، بدی و آسیب او به تو بسیار نزدیک است".

و حضرت علی (ع) می‌فرماید: "از دوستی با بخیل بپرهیز زیرا در موقعی که سخت به او محتاجی رهایت می‌کند".

باید از خیالات واهی دوری کرد تا دچار چنین رذایلی نشد.

در خیالت صورتی جوشید‌ه‌ای
همچو جوزی وقت دق پوسیده‌ای

هست از آغاز چون بدر آن خیال
لیک آخر می‌شود همچون هلال

گر تو اول بنگری چون آخرش
فارغ آیی از فریب فاترش

حق ذات پاک الله الصمد
که بود به مار بد از یا ربد

مار بد جانی ستاند از سلیم
یار بد آرد سوی نار مقیم

از قرین بی‌قول و گفت‌وگوی او
خود بدزدد دل نهان از خوی او

چونکه او افکند بر تو سایه را
دزدد آن بی‌مایه از تو مایه را

اسراف‌کاران

خداوند متعال با اعلان عدم محبت به اسرافکاران، دشمنی آنان را برای ایمان و انسانیت ثابت نموده است. سرف به معنای تجاوز از حد است در هر کاری؛ این زیاده‌روی و تجاوز با معنای کلماتی مانند ظلم و تعدی شباهت بسیاری دارد گاهی نیز این زیاده‌روی در قلمرو حدود الهی رخ می‌دهد، مثلا محدوده نیازهای جنسی، جسمی و ... اسراف‌کار، کسی است که از حدود معین خود –در هر زمینه‌ای- تجاوز و زیاده‌روی می‌کند و فقط هنگام نیاز، خدا را می‌خواند.

سرمستان

بعد از شیطان، مشرکان، منافقان، کافران، مستکبران، ستمکاران،خیانتکاران و تجاوزکاران و گناهکاران ناسپاس، آخرین گروهی که دشمنان ایمان، طریق مستقیم و انسانیت معرفی می شوند، کسانی هستند که به دلیل تعلقات شدید به دنیا و فراموشی آخرت، با رسیدن به متاع اندک دنیا سرمست می شوند و متکبرانه شادی می کنند. واژه "فرح" به معنای شادی از روی تکبر و نشات گرفته از قوه شهوت است و برای اشاره به شادی مذموم به کار می رود.

بنابراین گزارش، کتاب نگاهی قرآنی به دوست و دشمن به قلم محمدرضا کاشفی از سوی انتشارات کانون اندیشه جوان روانه بازار نشر شده است. از جمله موضوعات پرداخته شده در این کتاب می توان به "نیاز به دوست"، "نگاهی به دوستی"، "از نو بشناسیم"، "واژه شناسی دوست در قرآن کریم"، "دوستان در آینه وحی"، "دشمن شناسی" و "دشمنان در آینه وحی" اشاره کرد.

پایان پیام/