خبرگزاری شبستان: دعا در فرهنگ اسلامی جایگاه والایی دارد، به طوری که قرآن، آن را ملاک ارزشانسان و میزان توجه پروردگار به وی قرار داده است؛ چنانکه می فرماید: "بگو اگر دعایتان نبود، پروردگارم هیچ اعتنایی به شما نداشت". از منظر روایات هم، دعا از ارزش بالایی برخوردار است، به طوری که دعا به عنوان کلید رستگاری و موفقیت، سلاح مومن، ستون دین، نور آسمانها و زمین، سپر مومن، شفای هر درد، برترین عبادت، دفع کننده بلاها، کلید هر رحمت و مایهه روا شدن هر حاجت و نگهدارنده انسان از گزند شیطان معرفی شده است. متن زیر برگزیده ای از کتاب "چرا دعای ما مستجاب نمی شود" پیرامون موانع استجابت دعاست.
صفات رذیله
یکی از موانعی که بر سر راه اجابت دعا وجود دارد، صفات رذیله است که نمی گذارد دعا بالا برود. اگر صفت رذیله ای بر دل انسان حکمفرما باشد از وی سلب لیاقت می کند و سبب می شود رحمت پروردگار، او را در بر نگیرد؛ مانند چراغ سوخته ای که با وجود اتصال به شبکه برق، همچنان تاریک است؛ چون قابلیت روشنایی را از دست داده است.
معاذ بن جبل روایت جالبی را از پیامبر اکرم نقل می‌کند که در آن به برخی از رذایل اخلاقی که مانع قبولی اعمال به طور مطلق که قطعا شامل دعا نیز می‌شود، اشاره شده است. از آنجا که این روایت طولانی است موارد مربوط به بحث را از این حدیث نقل به معنا نموده و از ذکر بقیه می‌گذریم. آن موارد عبارتند از:
1- عملی که بنده با آن در پی به‌دست آوردن سود دنیایی باشد.
2- تکبر بر خلایق
3- خودبزرگ‌بینی و عجب
4- حسادت نسبت به آنها که به علم و عمل مشغول‌اند.
5- عدم دلسوزی و ترحم نسبت به دیگران (قساوت قلب)
6- به جا نیاوردن عمل برای خداوند متعال بلکه انجام دادن اعمال تنها برای معروف‌شدن در بین مردم (ریا)
آری! حسد، چشم و هم‌چشمی، سوءظن، تفرقه و اختلاف، سوء استفاده از لباس، تحقیر‌نمودن زیر دست، ریا، تکبر، قساوت قلب و … نمی‌گذارند دعا مستجاب شود. اگر مدیری غرور پیدا کند که یا به زیردستان ستم روا دارد یا بین خود و دیگران فرقی بگذارد باعث عدم استجابت دعای خود می‌شود؛ به عنوان مثال اگر شما در یک بطری را ببندید و آن را در یک اقیانوس بیندازید، یک قطره آب هم در بطری نمی‌رود اما اگر در همین بطری باز باشد، در ظرف کوچکی از آب هم پر می‌شود زیرا در آن باز است، قلب انسان نیز چنین است، خوشا به حال قلبی که آماده دریافت رحمت الهی است.
آیا کسی که خداوند سینه‌اش را برای پذیرفتن اسلام باز و وسیع کرده که با نور معرفتی پروردگارش به او داده، حق را می‌بیند (مانند کسی است که دلش بسته و از پذیرش حق، سخت باشد)! وای بر سخت‌دلان از ذکر خدا که آنها در گمراهی آشکار هستند.
آری! آن دلی که از صفات رذیله دور است آن دل باز است و نور خداوند در آن می‌تابد اما آن دلی که سیاه است و صفات رذیله در آن را بسته است، گرچه نور خداوند همه جا هست، رحمت خداوند همه جا هست اما این رحمت توی شیشه و بطری این دل نمی‌رود. این تقصیر رحمت خداوند نیست بلکه تقصیر شیشه در بسته دل ما است. انسان باید در دل خود را باز کند آن وقت رحمت الهی وارد آن شده به طوری که انسان دعا می‌کند و دعایش مستجاب می‌گردد.
اما آن دلی که پر از حسادت و کینه باشد حتی کینه به مادر یا خواهرش داشته باشد مثلا به اندازه‌ای حسود است که خواهر ثروتمندش را نمی‌تواند ببیند به اندازه‌ای بخیل است که خواهر فقیرش را رسیدگی نمی‌کند. این شیشه دربسته، اگر هزار یا الله بگوید رحمت خداوند وارد آن نمی‌شود.
امام سجاد (ع) در دعایی به انسا‌ن‌ها میِ‌آموزند تا از خداوند متعال بخواهند که حب دنیا را که منشأ همه رذایل اخلاقی است از قلب‌شان بیرون کند، آنجا که فرمودند: دوستی دنیای پست را که از آنچه نزد توست باز می‌دارد و از طلبیدن دستاویز به سوی تو منع می‌کند از دلم برکن.
دعا در حق کسی مستجاب می‌شود که قابلیت و لیاقت استجابت را داشته باشد، به عنوان مثال دعای حضرت نوح در حق فرزندش مورد قبول واقع نشد زیرا فرزندش استجابت را نداشت و خداوند متعال در جواب او فرمود: ای نوح، فرزند تو هرگز با تو اهلیت ندارد زیرا او دارای عملی بسیار ناشایست است؛ پس از من تقاضای امری که اصلا از حال آن آگاه نیستی مکن، من به تو پند می‌دهم (نصیحت بشنو) و از مردم جاهل مباش.
خداوند متعال به پیامبر اعظم (ص) توصیه می‌فرماید برای منافقین، طلب مغفرت و دعای خیر نکند زیرا آنان شایستگی و قابلیت احسان و پذیرش دعا را ندارند: ای رسول تو از خداوند برای آنان آمرزش بخواهی یا نخواهی به حال‌شان یکسان است، خداوند هرگز آنها را نمی‌بخشد، خداوند هیچ‌وقت آن قوم نابکار فاسق را هدایت نخواهد کرد.
برای جلب رحمت الهی، قلبی سالم و دور از کفر و نفاق و سایر رذایل اخلاقی لازم است و زمانی که قلب سلامت باشد شایسته پذیرش رحمت الهی شده و مواهب خداوند به سویش سرازیر می‌گردد؛ پس محرومیت از رحمت خداوند از قابلیت انسان است نه فاعلیت حق تعالی.
شستشویی کن و آنگه به خرابات خرام
تا نگردد ز تو این دیر خراب آلوده
انسان اگر دل را شست‌وشو کند و در خانه خدا برود و یا الله بگوید آن یا الله نوری است که وارد دل او می‌شود و ان‌شاءالله دعایش مستجاب می‌گردد.
لذا هر فردی باید با رجوع به کتب مختلف اخلاقی یا اساتید بزرگوار علم اخلاق، صفات رذیله‌ای که به آنها آلوده شده، تشخیص داده و سپس به علاج آنها بپردازد تا با روحی باصفا با خدای خود راز و نیاز نموده و از او حوائج‌اش را طلب کند تا ان‌شاءالله حاجت‌روا شود.
بنابراین گزارش، کتاب چرا دعای ما مستجاب نمی شود به قلم مریم سادات زیارتی از سوی انتشارات نورالسجاد روانه بازار شده است. از جمله موضوعات پرداخته شده در این کتاب می توان به "موانع و شرایط استجابت دعا" و "برخی نام های پروردگار جهت تسریع در اجابت دعا" اشاره کرد.
پایان پیام/
نظر شما