به گزارش خبرنگار شبستان آیت الله مجتبی تهرانی مدرس اخلاق و فقیه عالیقدر جهان تشیع چهارشنبه هفت اردیبهشت در جلسه درس اخلاق خود گفت: همان طور که از تعریف مربوط به حیا بدست می آید، حیا حالت انفال یا انکسار درونی انسان در رابطه با عمل زشتی است که از او سر میزند، به همین دلیل در باب حیا 3 رکن عامل، عمل و ناظر وجود دارد یعنی شخصی که عمل زشتی از او سر زده ناظری دارد که در رابطه با آن ناظر حالت انفعال به او دست می دهد.
آیت الله تهرانی به بررسی اقسام حیا پرداخت و گفت: حیا نسبت به ناظر به 4 بخش تقسیم می شود: اول اینکه ناظر بیرونی است و عامل هم او را می بیند، دوم اینکه ناظر بیرون است اما عامل او را نمی بیند، سوم اینکه ناظر درونی است و قسم چهارم مافوق همه ی اینهاست.
این مدرس اخلاق در تشریح قسم اول حیا گفت: در جایی که ناظر بیرونی است و انسان هم او را می بیند حیا بسیار فراگیر است و چیز پیچیده ای نیست وقتی انسان در مقابل انسان دیگری کار زشتی را انجام دهد اگر هنوز از نظر انسانی مسخ نشده باشد، یعنی غریزه انسانی حیا در او از بین نرفته باشد در مقابل شخص دوم منفعل می شود و حیا می کند.
فقیه عالی قدر جهان تشیع با اشاره به روایتی از امیرالمومنین (ع) گفت: امام علی در رابطه با قسم اول حیا می فرماید بدترین انسانها کسی است که از مردم حیا نکند در اصطلاح علمای اخلاق به قسم اول حیا، حیای خلق یا حیا از مردم می گویند.
وی ادامه داد: قسم دوم حیا جایی است که شاهد و ناظر درونی باشد، یعنی انسان از خودش شرم کند، توضیح اینکه انسان مجموعه ای از قبای مختلف یعنی شهوت، غضب، عقل نظری و عملی و غیره... است وقتی انسان غفلت می کند یا بطور عمد عمل زشتی انجام دهد هنگامی که اصطلاحا سر عقل آمد، نفس لوامه اش فعال می شود و خود را محکوم می کند.
آیت الله تهرانی با اشاره به روایاتی در زمینه حیا از نفس اشاره کرد و افزود: امام علی می فرماید: از کامل بودن انسانیت این است که از خودت شرم کنی در جای دیگر می فرماید: بهترین حیا، حیای تو از خودت است و در روایات دیگر آمده نهایت حیا این است که انسان خودش شرم کند.
این مدرس اخلاق گفت: قسم سوم مربوط به جایی است که ناظر بیرونی است اما قابل دیدن نیست این قسم مربوط به کسانی است که مومن و مسلمان و معتقد به قران هستند، مصادیق متعددی برای این قسم آمده است به عنوان مثال در قرآن از دو فرشته ای که در چپ و راست انسان قرار می گیرند و نگهبانانی آماده هستند که که تمام اعمال و گفتار انسان را می نویسند سخن گفته شده است.
این فقیه عالی قدر جهان تشیع خاطرنشان کرد: در این زمینه روایتی از حضرت رسول نقل شده است که فرمود باید حیا کنی از دو ملکی که با شماست همانگونه که حیا می کنی از دو مرد صالحی که در همسایگی شما هستند و شب و روز با شما هستند. روایات در این زمینه بسیار است و به شاهد هایی اشاره می کنند که با چشم ظاهر قابل دیدن نیستند.
وی مصداق دیگر ناظر بیرونی غیر مشهود را پیامبر(ص) دانست و ادامه داد: در روایات آمده است که هر روز اعمال انسان به حضرت رسول(ص) عرضه می شود. البته بحثی وجود دارد که آیا مثلا نوشته ای از گناهان انسان را نزد پیامبر می برند یا خود عمل را که در بحث ما تفاوتی حاصل نمی کند.
آیت الله تهرانی با اشاره به آیات و روایات مربوط به نظارت حضرت رسول(ص) و اهل بیت(ع) در اعمال انسان گفت: در روایتی از امام صادق (ع) امده است که اعمال بندگان اعم از خوب و بد هر صبح به حضرت رسول(ص) عرضه می شود. و در قرآن نیز به صراحت به این موضوع اشاره شده است که: بگو عمل کنید پس بزودی عمل شما را خدا و رسولش و مومنین خواهند دید در این آیه امام صادق(ع) می فرماید مومنین یعنی ائمه(ع).
این مدرس اخلاق با بیان اینکه در روایات بسیار داریم که انسان گناهکار و بی حیا پیامبر(ص) و اهل بیت را آزار می دهد گفت: همانگونه که گفته شد حیا بحثی است ریز بنایی و ریشه ای چه در بعد تخریبی و چه در بعد سازندگی، اگر کسی ادعای ایمان و اعتقاد به قران را دارد ولی هنوز در خلوت گناه می کند مثل این می ماند که دورغ می گوید، زیرا طبق قران و روایات انسان هیچگاه تنها نیست و ناظرانی مثل فرشتگان، پیامبر(ص) و ائمه(ع) دارد که با گناه خود باعث آزار و اذیت آنها می شود.
آیت الله تهرانی با اشاره به نظارت خدا بر اعمال انسان گفت: از همه این ناظران بالاتر، ناظری است که بر تمام جهان احاطه دارد و حتی از رگ گردن به انسان نزدیکتر است، انسان نا خداگاه یاد این جمله معروف و زیبای امام (ره) می افتد که فرمود: عالم محضر خدا است در محضر خدا معصیت نکنید.
پایان پیام/
نظر شما