مسجد نهادی فرهنگ ساز در جامعه بریتانیا محسوب می شود

خبرنگار حوزه مسجد و کانون های خبرگزاری شبستان: یکی از اصلی ترین نهادهای فرهنگ ساز در جوامع اسلامی مسجد محسوب می شود و این پایگاه عبادی در واقع به مثابه مرکز صدور افکار و عقاید حقیقی یک مسلمان شناخته شده و بسیاری از اندیشمندان و صاحب نظران در حوزه های مختلف فکری از شاکله ترتبیت مسجدی توانسته اند به بنیاد ملی و دینی خدمکت کنند.

دکتر علی محمدحلمی،‌ رییس مرکز گفت وگوی ادیان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی از جمله شخصیت های فرهنگی محسوب می شود که پایگاه فعالیت های دینی و اجتماعی وی از زمان کودکی تا دوره تحصیلات آکادمیک با محوریت مسجد شکل گرفت، او فعالیت های فرهنگی و دینی متعددی را در خارج از کشور در راستای معرفی فرهنگ اسلام و ایران داشته است و این تلاش و علقه نسبت به امور دینی ریشه در گذشته او دارد، زمانی که به عنوان کودکی برخاسته از خانواده ای متدین از شهر دزفول به تشویق پدر و پیش نماز محل اقدام به برپایی کلاس های آموزش قرآن در مسجد کرد.

خبرگزاری شبستان با انگیزه بررسی جایگاه مسجد در خلال فعالیت های فرهنگی و دینی دکتر حلمی با وی به گفت وگو نشسته است، آنچه می خوانید بخش دوم از این گپ و گفت است:

- از دوران تحصیل خود گفتید و اینکه دوره لیسانس، فوق لیسانس و دکترای خود را در هند سپری کرده و بعد به ایران برگشتید، اولین جایی که بعد از بازگشت استخدام شدید کجا بود؟

من در معاونت بین الملل سازمان تبلیغات اسلامی در زمان آیت الله تسخیری مشغول به کار شدم. البته در دانشگاه صنعتی شریف نیز برای عضویت در هیات علمی اقدام کردم و با آقای دکتر منصوری که در آن زمان مدیرگروه ریاضی کاربردی بود صحبت هایی داشتم و چندجا هم به من معرفی شد اما خارج از تهران بود و من مایل بودم که در تهران بمانم و همچنان در بحث های بین المللی و فعالیت های فرهنگی مشارکت داشته باشم، به هر نحو چندسال به صورت آزاد تدریس داشتم اما کم کم رفت و آمدم به خارج از کشور زیاد شد و بعدها رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سریلانکا شدم.

- در واقع جزو اولین سفیران فرهنگی هستید؟

بله، من مدیر کل ارتباطات بین الملل و دبیر کمیته مصوبات شورای عالی بودم که در راس این شورا مقام معظم رهبری (مدظله العالی) قرارداشت و اعضای آن هم تعدادی از وزرا مانند وزیر امور خارجه،‌ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و روسای برخی سازمان ها چون صدا و سیما بودند. وظیفه این شورا برنامه ریزی برای تبلیغ در خارج از کشور بود.

- این جریان بعد از حضور شما در سریلانکا به عنوان رایزن فرهنگی بود؟

خیر، قبل از آن، چون اتفاقات بوسنی در سال 1371 بود.آن زمان مدیر کل آسیا و اقیانوسیه سازمان تبلیغات اسلامی بودم، بعد به عنوان رایزن فرهنگی ج.ا.ا به سریلانکا اعزام شدم و پس از بازگشت، مدتی هم در دفتر رهبری مامور شدم.

-چندسال به عنوان رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بریتانیا حضور داشتید؟

حدود پنج سال و نیم.

-شما فعالیت های دینی خود را با مسجد آغاز کردید، زمانی که به عنوان رایزن فرهنگی وارد بریتانیا شدید فعالیت های دینی شما به ویژه در حوزه مسجد چگونه سامان یافت؟

برای پاسخ به این سوال لازم می دانم مقدمه ای را بیان کنم، انگلیس کشور حساسی است و بیش از چهارصدهزار ایرانی دارد، همچنین طبق آمار رسمی بیش از سه میلیون و هشت هزار مسلمان در این کشور وجود دارد که آمار واقعی رقمی بیش از این است.
انگلیس همچنین به لحاظ فضای فرهنگی و مدیریت فرهنگی، کشور چند فرهنگی و شناخته شده اروپایی است و به نوعی چهار راه ارتباطی دنیا هم محسوب می شود، ‌خیلی از تشکل های دینی اعم از اسلامی و غیراسلامی در انگلیس دفتر و یا مرکزی دارند،. بیشتر مراجع تقلید در انگلیس دفتر دارند، ‌از آیت الله سیستانی، تا آیت الله مکارم شیرازی و سایر علما و مراجع.

-آیا این مراکز جمعا در مکان مشخصی واقع شده اند یا به صورت جدا از هم هستند؟

خیر، بعضا خانه ای را اجاره کرده اند و پاسخگوی سوالات و مراجعات مردم هستند.

-به طور کلی وضعیت مراکز مربوط به شیعیان در بریتانیا به لحاظ فراوانی چگونه است؟

در لندن دوازده مرکز برای شیعیان وجود دارد که از جمله آنها می توان به مرکز اسلامی انگلیس وابسته به دفتر مقام معظم رهبری، مجمع جهانی اسلامی، مرکز آیت الله خویی، اداره جعفریه که متعلق به شیعیان پاکستانی است، مرکز اسلامی ابراز که متعلق به اعراب حوزه خلیج فارس و بحرین می شود، مرکز فرهنگی لبنانی ها و چند مرکز دیگر، همچنین در شهرهایی چون منچستر نیز چند مرکز اسلامی وجود دارد.

-آیا هرکدام از گروه ها مسجد دارند؟

در مناطقی که جمعیت مسلمانان بیشتر است، مساجد ساخته می شود. اما هر تشکل یا گروه اسلامی برای خود دفتر و مرکزی ولو کوچک دارد. در شهرهای بیرمنگام، گلاسگو، منچستر مراکز اسلامی وجود دارد و فعالیت های دینی و فرهنگی ایرانیان در این مراکز جاری است.
من زمانی که به عنوان رایزن فرهنگی در بریتانیا فعالیت داشتم برنامه های خود را در محورهایی چون نمایشگاه های هنری، مناسبت هایی برای گرامیداشت شعرا و مشاهیر ایرانی، کنفرانس های موضوعی، ‌مناسبت های خاص ملی و دینی، تبادل استاد و دانشجو، فرصت های مطالعاتی،‌ هفته های فرهنگی در دانشگاه ها، برگزاری مسابقات فرهنگی و دینی به مناسبت میلاد امام رضا(ع) حتی قبل از برگزاری جشنواره فعلی در ایران داشتم.

-بهترین خاطره شما از آن دوران چیست؟

من از لندن چند خاطره خوب دارم، یکی مربوط به بحث مکاتبه ام با دانشگاه آکسفورد در پی استفاده از اصطلاح غلط"خلیج عربی" در یکی از کتاب های آموزش زبان انگلیسی در ایران بود که یک شهروند ایرانی متوجه شد. من با استناد به اسناد تاریخی در چند پاراگراف بر صحت (خلیج فارس) تاکیدکردم. پس از دوماه، انتشارات دانشگاه آکسفورد نامه ای ارسال و عذرخواهی کردند. همچنین قول دادند که در چاپ های بعد این اشکال برطرف خواهد شد. این جریان بازتاب مطبوعاتی وسیعی به همراه داشت.

خاطره دیگرم نصب تندیس فردوسی در کتابخانه دانشگاه آکسفورد بود که برای صدها سال برجای خواهدماندو جزو کارهای فرهنگی ماندگار است.خاطره دیگرم برگزاری کنفرانس قرآن و جهان معاصر در دانشگاه آکسفورد بود که با حضور مهمانان مختلف از کشورهایی چون کانادا، انگلیس، آمریکا، پاکستان برگزار و مقالات متعددی به دبیرخانه این کنفرانس ارسال شد که این مجموعه مقالات چاپ شده است.

همچنین با ایرانیان تعامل خوبی برقرار شد به نحوی که برخی جشن ها و اعیاد ملی مانند عید نوروز برای ایرانیان متدینی که امکان برگزاری جشن و حضور جمعی را نداشتند میسر شد و هر سال سالن کنزینگتون شهرداری شاهد حضورگسترده ایرانیان بود..

-گفتید مراکز اسلامی و شیعی عمدتا در لندن فعالیت دارند، آیا عمده فعالیت های شما نیز در لندن بود یا در حوزه تبلیغ دین و برنامه های فرهنگی در سایر شهرها نیز فعالیت داشتید؟

در لندن به علت وجود مرکز اسلامی و سایر مراکز اسلامی با فعالیت های متنوع دینی مواجه بودیم، ما عمده فعالیت های مذهبی خود در سایر شهرهای انگلیس اجرا می کردیم که در آنها مرکز اسلامی وجود نداشت.

-فارغ از سایر مراکز اسلامی موجود در انگلیس، آیا مسجد در این کشور فرهنگ ساز است؟

ببینید مسجد از این نظر که محل عبادت است و در عین حال برای مسلمین نقش محوری را در حفظ و ترویج اعتقادات دارد و در حوزه وحدت و صمیمیت بین مسلمانان نقش دارد در نتیجه فرهنگ ساز است، البته ما برای غیرمسلمانان نیز در جوار مساجد برنامه های مختلفی داشتیم.
مع الوصف نکته مهم آن است که مسجد به عنوان کانون ارتباطات بین مسلمین اهمیت داشته و مرکز آموزش های دینی مانند آموزش قرآن محسوب می شود. همین مسئله برای مسلمانانی که در این کشور اقامت دارند اهمیت دارد چراکه سبب می شود فرزندان آنها با اصلی ترین محورها و مبانی دینی آشنا شوند.

-شما از کودکی با مسجد مانوس بودید و این انس در دوره های بعدی زندگی تان و در سطح فعالیت های فرهنگی بین المللی نمود داشت، موثرترین عامل در ایجاد این انس را در چه مواردی می دانید؟

تشویق های پدرم،جلسات قرآن و حمایت امام جماعت مسجدمحل.

-به عنوان آخرین سوال با توجه به اینکه چندین محیط فرهنگی در کشورهای مختلف را تجریه کرده اید فکر می کنید مهمترین راهکار جذب فرزندان در سنین خردسالی به مسجد چیست و اساسا چگونه می توان تربیت مسجدی را رواج داد؟

واقعیت آن است که توصیه مسئولین برای رفتن به مسجد تاثیر چندانی بر جوانان ندارد، حرکت باید خودجوش و از خانواده ها باشد، پدر و مادر نقش اول را دارند.
حضور در مسجد در سنین کودکی بر رویکرد و رفتار افراد در سنین بالاتر اثر زیادی دارد. یادم هست از اول پیروزی انقلاب بچه هایی که در جلسات قرآن ما شرکت می کردند کمتر برایشان اتفاق افتاد که در جریانات مختلفی که پیش آمد بلغزند و این از برکت جلسات قرآنی بود که در مسجد تشکیل می شد.
 پایان پیام/